Geschiedenis van de filosofie/Antieke filosofie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Indeling |
Interne links naar Bekende filosofen uit de geschiedenis |
||
Regel 11:
== Presocraten ==
Alle Griekse filosofie van voor de tijd van [[Filosofisch woordenboek/S|Socrates]] staat bekend als de [[Filosofisch woordenboek/P|presocratische filosofie]]. Deze filosofie was hoofdzakelijk [[Filosofisch woordenboek/K|kosmologisch]] en [[Filosofisch woordenboek/K|kosmogonisch]] van aard. De presocraten zochten in de eerste plaats naar een fundamentele verklaring voor de natuurverschijnselen die zij om zich heen waarnamen, zoals zons- en maansverduisteringen en de jaarlijks terugkerende overstromingen van de Nijl nadat [[Astronomisch woordenboek/S|Sirius]] was opgekomen. Zij deden daarbij bewust geen beroep op de traditionele Oud-Griekse godsdienst.
De periode van Socrates' voorgangers werd gekenmerkt door metafysische speculatie en pogingen om de 'bron' (Archè) te vinden die ten grondslag ligt aan de werkelijkheid. Belangrijke filosofen uit deze periode zijn [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Thales van Milete|Thales]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaximander|Anaximander]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaximenes|Anaximenes]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Pythagoras|Pythagoras]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Heraclitus|Heraclitus]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Xenophanes|Xenophanes]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Parmenides|Parmenides]], [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Zeno|Zeno]] van Eleu,
== Socrates ==
De sleutelfiguur in de transformatie en eenmaking van de Griekse filosofie is [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Socrates|Socrates]], die zelf ook onder verschillende sofisten studeerde. Naar verluidt zou hij na een bezoekje aan het [[w:Orakel van Delphi|Orakel van Delphi]] een groot deel van zijn leven in de straten en openbare gebouwen van Athene doorgebracht hebben om te ondervinden of het echt zo was niemand in de stad wijzer was dan hij. Door middel van levendige dialogen onderzocht hij op een kritische manier een aantal begrippen die gewoonlijk als probleemloos werden beschouwd. Socrates wees erop dat het bij concepten als schoonheid en waarheid, de deugden van vroomheid, wijsheid, matigheid, moed en rechtvaardigheid toch vaak aan een heldere definitie ontbrak. Doordat hij zich bewust was van zijn eigen onwetendheid, kon hij ook zijn eigen fouten ontdekken, alsook de fouten van degenen die beweerden kennis te bezitten. Deze kennis ontmaskerde hij in een dialoog als [[w:falsifieerbaarheid|falsifieerbaar]] of gebaseerd op onduidelijke grondregels en overtuigingen. Hij schreef zelf niets, maar inspireerde vele volgelingen, waaronder veel zonen van vooraanstaande Atheense burgers (zoals [[Plato]]. Uiteindelijk zou dit leiden tot zijn proces en executie in 399 v.Chr. Hij werd ervan beschuldigd dat zijn filosofie sofisterij was die de vroomheid van de jeugd ondermijnde en de morele kern van Athene aantastte. Hij kreeg een kans om zijn lot te ontvluchten maar verkoos om in Athene te blijven en trouw aan zijn principes de gifbeker met dollekervel te ledigen.
== Plato ==
Socrates' belangrijke leerling was [[Plato]], die oprichter werd van de [[
* de theorie van de [[Filosofisch woordenboek/I|Ideeën]] (of Vormen), [[Plato/Ideeënleer|''Plato's Ideeënleer'']] genoemd: de geest heeft een aangeboren vermogen om na te denken over concepten die uit een werkelijkheid van hogere orde stammen en die als onveranderlijk en universeel gelden, en kan zich deze kennis weer bewust maken
* het idee van de onsterfelijke ziel die superieur is aan het lichaam en aan de goden verwant
Regel 28:
== Aristoteles ==
Plato's belangrijkste leerling was [[
Een student in de de Aristotelische logica moest voorafgaand een vrij groot aantal syllogismen uit het hoofd leren. Diagrammen hielpen bij het memoriseren ervan, alsook het leren van een sleutelzin waarbij de eerste letter van elk woord naar de naam van een syllogisme verwees. Elk syllogisme had dus een naam, bijvoorbeeld: "Modus ponens" had de vorm van "Als A waar is, dan is B waar. A is waar, dus is ook B waar." De meeste studenten memoriseerden zijn 19 syllogismen over twee onderwerpen wat hen in de gelegenheid stelde om [[Filosofisch woordenboek/S|subject]] en [[Filosofisch woordenboek/O|object]] op een geldige manier met elkaar te verbinden. Een paar begaafde studenten ontwikkelden systemen met drie onderwerpen, of beschreven een manier om de regels met drie onderwerpen uit te werken.
| |||