Plato/Leven en werk van Plato: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 302143 van 31.200.212.14 (overleg) ongedaan gemaakt Herhaald vandalisme |
Lintfouten: Verouderde HTML-elementen |
||
Regel 18:
De Kroniek van Eusebius noemt het vierde jaar van de 88e Olympiade als zijnde het jaar van Plato, het jaar dus dat Stratocles archon werd, terwijl de Alexandrische kroniek daarentegen de negenentachtigste Olympiade noemt, toen Isarchus archon was. <ref name="T312">W.G. Tennemann, ''Life of Plato'', 315</ref> Volgens de Suda <ref>10e eeuwse Grieks-Byzantijnse encyclopedie van de antieke mediterrane wereld, voordien foutief toeschreven aan een auteur met de naam Suidas</ref> werd Plato geboren in Aegina tijdens de 88e Olympiade te midden van de voorbereidingen op de Peloponnesische oorlog, en zou 82 jaar geleefd hebben. <ref name="Suda">Encyclopædia Britannica: Suda</ref> Sir Thomas Browne is ook van mening dat Plato werd geboren in de 88e Olympiade. <ref name="BrXII">T. Browne, ''Pseudodoxia Epidemica'', XII</ref> Renaissance[[Filosofisch woordenboek/P|platonisten]] vierden Plato's geboorte op 7 november. <ref name="N1">D. Nails, ''The Life of Plato of Athens'', 1</ref> Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff schat dat Plato werd geboren toen Diotimos archon werd, namelijk tussen 29 juli 428 en 24 juli 427 v.Chr. <ref name="W46">U. von Wilamowitz-Moellendorff, ''Plato'', 46</ref> De Griekse filoloog Ioannis Kalitsounakis is van mening dat de filosoof werd geboren op 26 of 27 mei van het jaar 427 v.Chr. terwijl Jonathan Barnes 428 v.Chr. als Plato's geboortejaar beschouwt. <ref>"Plato". Encyclopaedic Dictionary The Helios Volume V (in Grieks) 1952</ref>. Wat Debra Nails betreft, zij houdt vast aan 424/423 v. Chr. <ref name="N1"/>
Plato's geboorteplaats is ook omstreden. [[Filosofisch woordenboek/D|Diogenes Laërtius]] beweert dat Plato "werd geboren, volgens sommige schrijvers, in Aegina in het huis van Phidiades, de zoon van Thales". Als een van zijn bronnen noemt Diogenes de Universele Geschiedenis van [[w:Favorinus|Favorinus]]. Volgens Favorinus werden Ariston en de rest van Plato's gezin door Athene naar het eiland Aegina gezonden om zich daar te vestigen als ''cleruchs'' (kolonisten die hun Atheense burgerschap behielden). Daar werden ze echter na Plato's geboorte verdreven door de [[w:Sparta (Griekenland)|Spartanen]]. <ref name="LaIII">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', III</ref> Nails wijst er echter op dat er geen schriftelijke bron bestaat over zulke veronderstelde verdrijving van Atheense burgers uit Aegina door Spartanen in de periode tussen 431 en 411 v.Chr. <ref name="NA54">D. Nails, "Ariston", 54</ref> Daarbij komt nog dat bij de [[w:Vrede van Nicias|Vrede van Nicias]] Aegina onder Atheense controle bleef, en het zou tot de zomer van het 411 duren voor de Spartanen het eiland veroverden. <ref name="Th5.18.8.92">Thucydides, [[s:History of the Peloponnesian War/Book 5#5:18|5.18]]<br
== Familie ==
Plato's vader was [[w:Ariston (Plato)|Ariston]], van de [[w:Deme (bestuur)|deme]] van Colytus. Volgens een traditie, vermeld door Diogenes Laërtius maar betwist door Wilamowitz-Moellendorff, beriep Ariston zich op zijn afstamming van Codrus, de koning van Athene, en van Melanthus, de koning van Messenia, <ref name="DW">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', III<br
Naast Plato zelf, hadden Ariston en Perictione drie andere kinderen: twee zonen, Adeimantus en Glaucon, en een dochter, [[w:Potone|Potone]], de latere moeder van [[w:Speusippos|Speusippus]] (de neef en opvolger van Plato als hoofd van zijn filosofische Academie). <ref name="TW1" /> Volgens de dialoog 'De Staat' waren Adeimantus en Glaucon ouder dan Plato. De twee broers onderscheidden zich in de [[w:Slag van Megara|Slag van Megara]] toen Plato niet ouder kon zijn dan 5 jaar. <ref name="PlRep368a">Plato, ''Republic'', 2.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0168;query=section%3D%23191;layout=;loc=2.368b 368a]<br
Ariston lijkt te zijn overleden in Plato's kindertijd, hoewel de precieze datering van zijn dood moeilijk is. <ref name="TN">D. Nails, "Ariston", 53<br
In tegenstelling tot zijn terughoudendheid om over zichzelf te praten, liet Plato zijn verwanten in zijn dialogen optreden en beschrijft ze daarbij vrij nauwkeurig. [[Plato/Charmides|Charmides]] heeft een naar hem vernoemde dialoog; [[Plato/Critias|Critias]] neemt zowel de [[Plato/Charmides|Charmides]] als in de [[Plato/Protagoras|Protagoras]] het woord; Adeimantus en Glaucon spelen een belangrijke rol in [[Plato/Staat|de Staat]]. <ref name="G11">W. K. C. Guthrie, ''A History of Greek Philosophy'', IV, 11</ref> Op basis van deze en andere verwijzingen (die wijzen op een zekere familietrots) kan Plato's stamboom gereconstrueerd worden. Volgens Burnet is "de openingsscène van de Charmides een verheerlijking van de familierelaties ..." Plato's dialogen zijn dus blijkbaar niet alleen een gedenkteken aan Socrates, maar ook aan gelukkiger dagen van zijn eigen familie. "<ref name="Kahn186">C.H. Kahn, ''Plato and the Socratic Dialogue'', 186</ref>
== Naam ==
Volgens Diogenes werd de filosoof vernoemd naar zijn grootvader Aristocles, maar zijn worstelleraar, Ariston van Argos, noemde hem "Platon", "de brede", op grond van zijn robuuste figuur. <ref name="LaIV">Diogenes Laërtius, ''Leven van Plato'', IV</ref> Diogenes noemt drie bronnen voor de naam van Plato (Alexander Polyhistor, Neanthes van Cyzicus en niet nader genoemde bronnen), volgens welke de naam van Plato afgeleid zou zijn van de breedte (platutês) van zijn welsprekendheid, of anders aan zijn erg brede (platus) voorhoofd. <ref name="LaIV" /> Al deze bronnen van Diogenes dateren uit de Alexandrische periode waarin veel van de biografische informatie door peripatetische voorlopers werd verstrekt. <ref name="Not135">A. Notopoulos, ''The Name of Plato'', 135</ref> In de 21e eeuw weerspraken een aantal geleerden Diogenes en voerden aan dat Plato de oorspronkelijke naam van de filosoof was en dat de legende over zijn naam als ''Aristocles'' ontstaan was in de Hellenistische periode. WKC Guthrie wijst erop dat Ρlato een gewone naam was in het oude Griekenland, waarvan er nog 31 gevallen bekend zijn in Athene alleen. <ref name="GT">W. K. C. Guthrie, ''A History of Greek Philosophy'', IV, 10<br
== Legenden ==
Regel 36:
== Onderwijs ==
[[Bestand:Socrates Louvre.jpg|thumb|
Apuleius informeert ons dat Speusippus Plato's "bescheidenheid en snelheid van geest" prees toen hij jong was, en verder dat hij "de eerste vruchten van zijn jeugd verdiend had met hard werken en liefde voor de studie. " <ref name="Ap2">Apuleius, ''De Dogmate Platonis'', 2</ref> Volgens Diogenes zou Plato later zelf de volgende eigenschappen karakteriseren als geschenken van de natuur: het gemak om te leren, het geheugen, de wijsheid, de snelheid van begrip, de jeugdige geest en de pracht van de ziel. <ref name="PlRep503c">Plato, ''Republic'', 6.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0168;query=section%3D%23807;layout=;loc=6.503d 503c]<br
Volgens de antieke schrijvers bestond er een overlevering dat Plato's favoriete bezigheid in zijn jonge jaren poëzie was. Hij schreef gedichten, eerst [[w:dithyramben|dithyramben]] en daarna lyrische gedichten en drama's (een [[w:tetralogie|tetralogie]]), maar toen hij Socrates ontmoette keerde hij deze passie de rug toe en verbrandde al zijn gedichten om zich met uitsluiting van al het andere op de filosofie te richten. <ref>E. Macfait, ''Remarks on the Life and Writings of Plato'', 7-8<br
== Publieke zaken ==
Regel 60:
== Wijsgerige stellingen ==
In de eerste plaats werd Plato beïnvloed door zijn leermeester Socrates, wat ook duidelijk blijkt uit de aanwezigheid van Socrates in de dialogen. Bovendien onderging hij ook invloed van [[Filosofisch woordenboek/H|Heraclitus]], [[Filosofisch woordenboek/P|Parmenides]], en de [[Filosofisch woordenboek/P|Pythagoreeërs]]:
*[[Filosofisch woordenboek/H|Heraclitus]] invloed blijkt uit Plato's verwerping van de zintuiglijke wereld als bron van kennis. Immers, zoals Heraclitus al aangetoond had, was alles om ons heen veranderlijk. ("Panta Rei")
Regel 74 ⟶ 73:
==Voetnoten==
{{
{{Sub}}
|