Computersystemen/Netwerkbegrippen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mattias.Campe (overleg | bijdragen)
fix {{Citaat}}
Regel 1:
== Doelstellingen ==
Onderstaande doelstellingen komen in meer of mindere mate aan bod. Ze komen uit het leerplan Toegepaste Informatica van de richting informaticabeheer.<ref>Meer informatie op [httphttps://ond.vvkso-ict.com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2015/003 leerplan D/2015/7841/003]</ref>. De cijfers verwijzen naar dit leerplan.
 
* 3.1.2 Het principe van client/server toelichten.
Regel 12:
 
== Netwerklagenmodel ==
In 1973 bestond het volledige internet (toen gekend als [[w:ARPANET|ARPANET]]) uit 42 hosts en 36 nodes, waarbij het Internetschema nog paste op één kaart.<ref>{{nlNl}} Bron: [httphttps://deredactie.be/cm/vrtnieuws/ookdatnog/1.2848772 De Redactie: Het hele internet schematisch op 1 kaart? In 1973 kon het nog]</ref> Stelselmatig groeide dat internet, met ongekende toepassingen, zoals blijkt uit onderstaand citaat.
 
{{Citaat|
|The most compelling reason for most people to buy a computer for the home will be to link it to a nationwide communications network. We're just in the beginning stages of what will be a truly remarkable breakthrough for most people - as remarkable as the telephone.
|Steve Jobs, 1985
}}
 
Zoveel jaren later kunnen we zijn uitspraak alleen maar beamen. We zijn er zelfs heel erg afhankelijk van geworden, wat we vooral merken als het foutgaat. Als een digibeet een diagnose moet stellen, dan is het vaak "het internet werkt" of "het internet werkt niet". Iemand die al wat meer informatie heeft opgezocht zal zaken tegenkomen zoals LAN, WAN, SAN, NAS, VPN, coax, utp, stp, glasvezelkabel, datatransport over het elektriciteitsnet, draadloze connectie, access point, switch, router, gateway, transportmedium of interfaces. Dan blijkt het toch plots een stuk complexer om een goede diagnose te stellen. Er moeten dus wel afspraken zijn tussen ontwerpers van apparatuur zoals netwerkkaarten, bekabeling, routers,... Om het geheel beheersbaar te houden werkt men bij toegenomen complexiteit met een lagenmodel.
Regel 163 ⟶ 165:
[[w:Juno (ruimtesonde)|Juno]] is een Amerikaanse onbemande ruimtevlucht naar de planeet Jupiter, gelanceerd in 2011. Via het [[w:Deep Space Network|Deep Space Network]] (een wereldwijd netwerk van zeer krachtige radiozenders en -ontvangers) kan gecommuniceerd worden. Op [https://eyes.nasa.gov/dsn/dsn.html DSN Now] kan je lezen dat het downsignaal aan een snelheid van 119,56 kb/sec werkt. Best knap als je weet dat Juno op een afstand van 953,28 miljoen kilometer van ons is verwijderd.
 
{{voetnootVoetnoot web | titel=Juno-sonde op zonne-energie stuurt eerste kiekje door van Jupiter | uitgever=tweakers.net | datum=2016-06-28 | taal=nl | url=https://tweakers.net/geek/112943/juno-sonde-op-zonne-energie-stuurt-eerste-kiekje-door-van-jupiter.html}}
</div>
 
=== Bandbreedte en latency ===
De termen bandbreedte en latency zijn weliswaar bepalend voor de snelheid van een netwerk, maar zijn toch geen synoniemen of antoniemen. <ref>[httphttps://www.dslreports.com/faq/694 Latency versus Bandwidth - What is it?]</ref>
 
* De '''latency''' in een netwerk is een vertraging in het netwerk. Om dit te meten wordt vaak ping gebruikt, dat een uitkomst in milliseconden geeft. Dit zal zorgen dat een klein pakket aan data, bv. 32 bytes, naar een doelhost wordt gestuurd, waarbij de Round Trip Time wordt gemeten. Deze RTT meet hoelang het duurt voor dat pakketje om de doelhost te bereiken en terug te keren naar de bronhost. Hoe lager de uitkomst, hoe beter. Van invloed is oa. de afstand, waardoor een ping van 0,684 ms in een lokaal netwerk als normaal wordt beschouwd, maar naar een satelliet wel héél snel zou zijn.
Regel 189 ⟶ 191:
Winston is een elf maanden oude duif. Hij had één uur en acht minuten nodig om een afstand van 80 kilometer af te leggen met 4 GB data aan zijn poot. Inclusief het downloaden duurde de transfer per duif twee uur, zes minuten en 57 seconden. Dat was zelfs geen nipte overwinning voor Winston, want via internet was op die tijd amper vier procent van de gegevens overgebracht. Met deze vreemde wedstrijd wou het Zuid-Afrikaans technologiebedrijf in 2009 benadrukken dat internet in Zuid-Afrika toen veel te traag was.
 
{{voetnootVoetnoot web | titel=Duif is sneller dan internet in Zuid-Afrika | uitgever=Het Laatste Nieuws | datum=2009-09-09 | taal=nl | url=httphttps://www.hln.be/hln/nl/4125/Internet/article/detail/990834/2009/09/09/Duif-is-sneller-dan-internet-in-Zuid-Afrika.dhtml }}</div>
 
Al in 1989 werd het verschil tussen bandbreedte en latency opgemerkt:
 
{{Citaat|
|Onderschat nooit de bandbreedte van een stationwagen vol met tapes die via de autostrade dendert |Andrew S. Tanenbaum, Computer Networks, 1989, page 57, isbn 0-13-166836-6|
|Never underestimate the bandwidth of a station wagon full of tapes hurtling down the highway.
|taal=en
}}
 
Alhoewel tapes vandaag de dag oubollig aandoen, blijft de uitspraak van Tanenbaum geldig. Stel dat er op enkele honderden kilometers van jou terabytes van data op tapes staat en dat je de keuze hebt om die via het internet te downloaden, of om die allemaal in een [[w:Stationwagen|stationwagen/break]] te laden en te vervoeren (soms aangegeven als [[w:en:Sneakernet|sneakernet]]). De stationwagen heeft duidelijk een hoge latency, maar mogelijks is deze toch sneller dan het internet, door zijn hoge bandbreedte.<ref>Bij [[w:xkcd|xkcd]] gaan ze in op absurde, hypothetische vragen. Bv. wanneer de bandbreedte van het internet deze van [[w:FedEx|FedEx]] (sneakernet) zal overstijgen ([https://what-if.xkcd.com/31/ bron]).</ref>
Regel 239 ⟶ 243:
[[w:CurieuzeNeuzen|CurieuzeNeuzen]] is een [[w:Burgerwetenschap|burgerwetenschapsproject]] dat aan burgers de kans geeft om bv. te kijken hoe het zit met de impact van weersextremen en de toenemende droogte via een grootschalig netwerk van duizenden ‘mini-weerstationnetjes’. In de zogenaamde 'gazondolken' zitten slimme sensoren die temperatuur en vochtigheid meten. Het doel is om in 5000 Vlaamse tuinen, parken, landbouw- en natuurgebieden voldoende data te verzamelen en direct door te sturen via een IoT-netwerk. Onderzoekers kunnen zo korter op de bal spelen en hebben door de vele gazondolken een breed beeld.
 
{{voetnootVoetnoot web | titel=Waarom de slimme gazondolk een gouden wapen is voor de wetenschap | uitgever=standaard.be | datum=2021-01-25 | taal=nl | url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20210124_97987281}}
</div>
 
Regel 259 ⟶ 263:
 
== Client-server versus peer-to-peer ==
Als je een situatie hebt waarbij 'kant A' gebruik maakt van een dienst van 'kant B', dan zegt men vaak dat A de client is en B de server. Als je surft op het internet naar <code>httphttps://nl.wikibooks.org</code> met jouw browser, dan wordt jouw computer/browser de client genoemd. Aan de andere kant heb je de webserver die draait "op" nl.wikibooks.org en dus wordt deze de server genoemd (bv. Apache).
 
In sommige situaties is deze scheiding niet zo aanwezig. Stel dat je pc's A, B en C hebt die elk een stuk van een bestand hebben en dat ze met elkaar communiceren om allemaal het volledige bestand te hebben. Je kan dan niet spreken over 'client' en 'server', daar ze alledrie gelijkwaardig zijn. In dat geval heeft men het over [[w:Peer-to-peer|peer-to-peer]] (p2p). Dit is bv. het geval bij [[w:BitTorrent|BitTorrent]]. Zo kan het downloaden van een Linuxdistributie via een torrent efficiënter gebeuren, dan in een klassieke client-server-architectuur.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.