Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Van geestelijke verwantschap naar gezelligheid: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Romaine (overleg | bijdragen)
ISBN in sjabloon
Lintfouten: Verouderde HTML-elementen
 
Regel 1:
{{Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795}}
 
<bigspan style="font-size: large;">'''12. Van geestelijke verwantschap naar gezelligheid'''</bigspan>
 
==Inleiding==
Regel 18:
 
===Vendetta===
De [[w:Bloedwraak|vendetta]] (bloedwraak) was in de dertiende en veertiende eeuw nog toegestaan en zelfs soms verplicht.<ref>[[Sociale geschiedenis van de vroege Middeleeuwen/Recht en belasting#Geweld|Geweld jegens een persoon moest door een boete worden goedgemaakt: het 'weergeld'. Dit was bedoeld om te verhinderen dat er vetes zouden ontstaan. Geweld of moord moesten namelijk vergolden worden, omdat de familie van het slachtoffer anders als laf zou worden aangezien. Maar die vergelding moest ook weer gewroken worden. Zo konden eeuwenlange vetes ontstaan.]]</ref>. Hoewel de staat in de veertiende eeuw langzamerhand sterker werd en steeds meer het geweldsmonopolie opeiste, hield de vendetta toch nog lang stand. Mensen die elkaar tijdens een vendetta hielpen, voelden zich ook aan elkaar verwant.
 
===Peetouderschap===
Door [[w:peterschap|peter of meter]].<ref>[[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Sociaal netwerk#Peters en meters|Vrienden of buren konden peetoom of peettante van een pasgeboren kind worden. Daarmee werd deze 'peter' of 'meter' een verwant van de ouders. Een kinderrijk huis had een grote kring van deze peters en meters die zich op hun beurt ook weer met elkaar verbonden voelden. Zij hadden (ook als zij uit een maatschappelijk veel lager niveau kwamen) vrije toegang tot het huis.]]</ref> te worden, werden de familie van het kind en de familie van de peter en meter aan elkaar verwant. Dit werd zo letterlijk genomen dat zelfs bepaalde huwelijken (tot en met de vierde graad) tussen de familie van het kind en de familie van de peter en meter verboden waren<ref>Zelfs huwelijken tussen de familie van het kind en de familie van de priester die het kind gedoopt had waren verboden.</ref><ref>[[Sociale geschiedenis van de hoge Middeleeuwen/Huwelijk in de Noord-Franse kastelen#kerk|In 813 had de kerk huwelijken met nichten van de vierde graad verboden.]]</ref>. Dit gebruik gold in vrijwel heel Europa en hield lang stand. [[w:Maarten Luther|Luther]] was de eerste die het af wilde schaffen. Tijdens het (contrareformatorische) [[w:concilie van Trente|concilie van Trente]] (1545-1563) werd deze (geestelijke) verwantschap, waarbinnen men niet trouwen mocht, beperkt tot alleen de ouders, het kind en de peters en meters.
 
De Duitse vorsten tot [[w:Jozef II van het Heilige Roomse Rijk|Jozef II]] wilden niet meer dat je bij de geboorte van een kind een flink aantal peters en meters overal vandaan mocht halen en dat ze van elke rang en stand mochten zijn.
Regel 71:
#Zij pakten de weduwe die met een ongetrouwde man hertrouwde net zo hard aan als de weduwnaar die met een ongetrouwde vrouw hertrouwde. Dat was vreemd want de meeste handwerksgezellen trouwden heel graag met de weduwe van hun meester want dat was vrijwel de enige manier om meester te worden.
#Ze pakten zowel overspelige mannen als vrouwen aan. Dat was vreemd want van overspel door een man hadden de jongeren alleen maar last als die man dat met een ongetrouwd meisje pleegde. Dan verdween er namelijk een huwbaar meisje van de huwelijksmarkt. En van overspel door een vrouw hadden de jongeren helemaal geen last; het was misschien wel in hun voordeel als zij dat met een van hen pleegde.
#Ze bestraften echtparen waarbij de vrouw haar man sloeg. Misschien wilden ze de neiging van vrouwen om de baas te spelen in het huwelijk onderdrukken. Maar altijd werd ook de man bestraft want die had zijn mannelijke rol niet gespeeld.<ref>Misschien schepten sommige van deze mannen er zelfs wel een [[w:perversie|pervers]] genoegen in om geslagen te worden door een vrouw. Er waren nogal wat gravures in omloop die mannen lieten zien die afgeranseld werden door een vrouw. [[w:Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] beschreef hoe hij als jongetje van acht geregeld slaag kreeg van een dertigjarige vrouw en dat hij in die pijn en vernedering een sensualiteit ervoer die hem deed verlangen naar meer. Toen de vrouw dat merkte en ermee stopte, miste hij het. Nu was Rousseau wel iemand die álles hardop wilde kunnen zeggen (of schrijven).</ref>.
 
Tussen het einde van het bewind van [[w:Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] in 1715 en de instelling van de algehele dienstplicht<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Revolutie#Terreur|In 1793 werden 300.000 mannen opgeroepen om het vaderland te verdedigen tegen de buitenlandse vijanden van de Revolutie.]]</ref> in 1793 kreeg de overheid het monopolie op geweld doordat zij goed bewapende politiekorpsen ging betalen. De jongerengroepen werden steeds minder getolereerd zowel door de wereldse als door de kerkelijke overheden, ze mochten in het beste geval alleen nog maar feesten organiseren. Het element van opvoeding en socialisatie dat veel jongens in deze groepen hadden ervaren werd overgenomen door (in volgorde): de beroepsopleiding, de [[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Het kind#Van affectiviteit naar verstandelijkheid|college-internaten]] en de dienstplicht waar een strenge discipline heerste.
Regel 94:
#Men wilde niet dat het tot seksuele contacten buiten het huwelijk kwam.
#Als vrouwen al werkten, dan niet in beroepen die zich in een gilde hadden georganiseerd.
#Vrouwen moesten eigenlijk thuis blijven en mochten tot geen enkele openbare gelegenheid worden toegelaten, want die waren voor mannen bestemd. Ze moesten totaal onderworpen zijn aan het gezag van de absolute vader.<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Gezin#Vader|De vader was de absolute baas in huis.]]</ref>, hun echtgenoot, ze mochten eigenlijk het huis niet uit<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Ontsnappen aan de familietucht#Vrouwen|Na haar huwelijk mocht de vrouw niet meer buitenshuis feestvieren, dansen en wandelen. Zij was als echtgenote en moeder veroordeeld tot het huis.]]</ref>. Maar dat klopte niet helemaal, want bij de welgestelden hoefde de vrouw niet de hele dag thuis te sloven omdat ze veel personeel had. Ze had een relatieve bewegingsvrijheid en haar gedrag werd niet doorlopend in de gaten gehouden.
 
==Conclusie==
Regel 103:
 
==Bron==
Geschiedenis van het persoonlijk leven. Van de renaissance tot de Verlichting. <br>
Onder redactie van [[w:fr:Philippe Ariès|Philippe Ariès]], [[w:fr:Georges Duby|Georges Duby]] en [[w:fr:Roger Chartier|Roger Chartier]]. <br>
{{ISBN|90-5157-018-x}} <br>
1986 Editions du Seuil, Paris <br>
1989 Agon, Amsterdam <br>
Betreffende hoofdstuk geschreven door: Maurice Aymard, directeur van de [[w:école des hautes études en sciences sociales|école des hautes études en sciences sociales]]
 
==Noten==
{{referencesReferences|95%}}
{{subSub}}
 
{{sub}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.