Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Decadentie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
link Franse literatuurgeschiedenis/Jean-Jacques Rousseau
Lintfouten: Verouderde HTML-elementen
 
Regel 1:
{{Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795}}
 
<bigspan style="font-size: large;">'''22. Decadentie'''</bigspan>
 
==Koning==
{{wrapperWrapper|links}}
| [[Bestand:François Boucher 019.jpg|thumb|left|180px|Madame de Pompadour, maîtresse van [[w:Lodewijk XV van Frankrijk|Lodewijk XV van Frankrijk]] door [[w:François Boucher|François Boucher]]]]
|-
Regel 10:
|-
| [[File:Juliette Sade Dutch.jpg|thumb|180px|left|Illustratie bij Nederlandse uitgave van Juliette, [[w:Markies de Sade|Markies de Sade]], 1800]]
|-
|}
De Franse koning hield hof in [[w:Versailles|Versailles]]. Hij leefde daar in het publiek en voerde doorlopend een voorstelling op. Alles gebeurde in een [[w:ceremonie|ceremonieel]] met een strenge en onveranderlijke [[w:etiquette|etiquette]]. Hier was de koning nors en zwijgzaam. Elke dag trok hij zich even terug in zijn privévertrekken, die naast de statievertrekken lagen. Iedereen kon zich in het openbaar tot de koning richten maar een particuliere [[w:audiëntie|audiëntie]] in zijn privévertrekken was maar voor weinigen weggelegd. Hier legde de koning zijn masker af. Hier was hij met zijn vertrouwelingen en kameniers en hier ontving hij zijn kinderen en architecten. Hier keek hij naar toneelvoorstellingen of luisterde naar kleine concerten. Later kreeg hij ook verborgen appartementen met salons, galerijen, een bibliotheek en een tuin. Het was een zeer groot voorrecht om daar uitgenodigd te worden. Daar leefde de koning met zijn [[w:Maîtresse|maîtresse]] en vertrouwelingen, hij gaf er [[w:fr:souper|soupers]] (avondmaaltijd of diner) aan een twaalftal vaste gasten, die vrijuit mochten spreken. Hier was de koning vrolijk, beminnelijk en gewoon.
 
==Hoge adel==
Na de [[w:fronde|prinsenopstand]] had Lodewijk XIV de hoge edelen hun politieke en militaire macht afgenomen en had hij ze naar het hof gehaald om ze goed in de gaten te kunnen houden. Ook zij hadden geen persoonlijk leven. De koning kende al hun (familie)geheimen en het hing af van zijn goede wil hoe hij daarmee omging. Zij woonden in Versailles in stinkende kamertjes op de tussenverdieping of op de vliering en waren doorlopend bang om afgeluisterd te worden, dus zij hadden nauwelijks een gezins- of een vriendschapsleven. Zij moesten meedoen aan de ceremonies van de koning en doorlopend veinzen dat zij moeiteloos elegant waren en perfecte hovelingen.<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Wellevendheid#Aristocratische begaafdheid|Hij moest naar buiten toe vooral elegant zijn. Het ging uitsluitend om de uiterlijke schijn. Veinzen moest een manier van leven worden.]]</ref>. Ook zij wilden hun masker wel eens af kunnen zetten en daarvoor trokken ze zich terug in hun "[[w:fr:hôtel|hôtel]]s" en [[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Wellevendheid#salons|salons]] in Parijs. Daar kon men het eigen ik observeren, analyseren en beschrijven.
 
Hele aristocratische families ruïneerden zichzelf door om grof geld te kaarten. En zij speelden graag seksuele spelletjes in hun buitenhuizen. Daar lieten zij verborgen kamers bouwen, geheime gangen en schuifpanelen met allerlei mechanismes en machines via welke de heer zijn geheime liefde in de verborgen kamer kon bezoeken. Er kwamen ook hele netwerken van buizen om anderen mee af te luisteren en men installeerde spiegels met gaatjes erin om iemand vanaf een donkere plaats te kunnen bespionneren. Na 1750 ontstond er een [[w:Libertinisme|libertijnse]] wereld waarover onder anderen [[w:Markies de Sade|Markies de Sade]] zijn [[w:sadisme|sadistische]] romans schreef.
Regel 24 ⟶ 23:
Hij moest iedereen die meetelde ontvangen. Hij gaf elke avond soupers en ontvangsten. Bij speciale gelegenheden (het huwelijk of de genezing van de koning, of als de kroonprins trouwde) gaf hij soupers voor wel 100 gasten met vuurwerk, verlichting en wijnfontijnen in zijn hotel. Hij was een grand seigneur en vertegenwoordiger van de koning. Hij was verplicht om een weelderig leven te leiden. Zijn enorme toelage was niet voldoende om de kosten van zijn levensstijl te dekken: ook de rente van zijn eigen vermogen was daarvoor nodig. Hij had dan ook hoge representatieve kosten: hij kocht zijn statiekleding, verlichting, vuurwerk, rijtuigen en paarden in Parijs. Ook zijn kok kwam natuurlijk uit Parijs. Etenswaren en specerijen liet hij uit [[w:Bordeaux (stad)|Bordeaux]] komen. Wijn uit [[w:Bourgogne (wijnstreek)|Bourgogne]]. Hij had veel huispersoneel, 3 koetsen en een secretaris en vertrouwensman. In ruil voor dit leven vol plichten verwachtte hij respect en verering van het volk.
 
In die tijd was er een opvatting over het huwelijk in de mode waarin geen plaats was voor intimiteit.<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Gezin#Vader|Rond 1740 had een man geen gevoelens van tederheid voor zijn vrouw en kinderen, dat zou van slechte smaak getuigen.]]</ref>. Het gezin was noch voor de koning noch voor de aristocratie een toevluchtsoord waar ze genegenheid konden vinden. Ze vonden hun gezin vervelend en ze ontvluchtten het vaak mogelijk.
 
De vrouw van de parlementspresident had in het huwelijkscontract laten vastleggen dat ze in Parijs bleef wonen. Zij kreeg twee dochters. Het was toen al lang uit de mode om zo veel mogelijk kinderen te krijgen.<ref>[[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Het kind#Gezin en vrouw|In de zeventiende en achttiende eeuw kwamen er steeds meer vrouwen die niet meer doorlopend zwanger wilden zijn, want door al die zwangerschappen werden ze lelijk en oud.]]</ref>.
 
En hoewel de parlementspresident al veel kastelen en landerijen bezat, kocht hij in 1748 ook nog voor zijn plezier een buitenhuis met een moestuin en een park. Hij zocht daar een (in zijn ogen) eenvoudig comfort zonder al te veel uiterlijk vertoon, waar hij even zijn verplichtingen kon vergeten.
Regel 40 ⟶ 39:
 
==Bron==
Geschiedenis van het persoonlijk leven. Van de renaissance tot de Verlichting. <br>
Onder redactie van [[w:fr:Philippe Ariès|Philippe Ariès]], [[w:fr:Georges Duby|Georges Duby]] en [[w:fr:Roger Chartier|Roger Chartier]]. <br>
{{ISBN|90-5157-018-x}} <br>
1986 Editions du Seuil, Paris <br>
1989 Agon, Amsterdam <br>
Betreffende hoofdstuk geschreven door: [httphttps://www.bookfinder.com/author/nicole-castan/ Nicole Castan], Universiteit van Toulouse
 
==Noten==
{{referencesReferences|95%}}
{{subSub}}
 
{{sub}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.