Basis ICT/Basis Elektrotechniek: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
fix table |
Lintfouten: Verouderde HTML-elementen |
||
Regel 1:
{{
== Inleiding ==
Regel 5:
== Leerdoelen ==
De lezer kan het volgende na bestuderen van de onderwerpen en het maken van de opdrachten:<br
1. De volgende begrippen noemen en kort toelichten:
:*spanning, stroom, vermogen, stroomkring
Regel 14:
== Elektriciteit ==
Elektriciteit is een energiebron voor vele apparaten. De energie wordt gemaakt in elektriciteitscentrales en komt via kabels en stopcontacten in huis of kantoor.
Elektriciteit werkt alleen als het “rond gaat”, dat heet een '''stroomkring'''. Voorbeeld: in een stopcontact zitten twee gaten. Als de stekker van een apparaat in het stopcontact wordt gestoken gaat de stroom van het ene gat van het stopcontact (de “fase”) door het apparaat heen het andere gat in (de “nul”). Door de energie uit het stopcontact werkt het apparaat.<br
[[Afbeelding:SlotcarElecCircuit.svg|center|300px|Racebaan]]<br
Dus: elektriciteit gaat in een stroomkring van plus naar min. Over elektriciteit op een bepaalde plaats wil je drie dingen weten:
*Hoe sterk: ''spanning''
Regel 22:
*Hoeveel energie: ''vermogen''
''' Spanning '''<br
De sterkte van elektriciteit heet '''spanning''' en wordt gemeten in '''Volt''', afgekort “V”. De Italiaan Alessandro Volta was een natuurkundige uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: spanning is de druk die op een waterleiding staat.
De stopcontacten in Europa hebben allemaal 230 Volt, die in de USA 110 V. De meeste apparaten werken op 230 of 110 volt. Apparaten die op een lager voltage werken gebruiken een adapter die de spanning terugbrengt van 230 V naar bijvoorbeeld 12 V.<br
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Elektrische_spanning|Elektrische spanning]]
'''Stroom'''<br
De hoeveelheid elektriciteit heet '''stroom''' en wordt gemeten in '''Ampère''', afgekort “A”. De Fransman André-Marie Ampère was een natuurkundige uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: stroom is de hoeveelheid water die uit een kraan kan stromen. Bij een kraan kun je kiezen hoever je deze opendraait, een stopcontact geeft een vast aantal ampères.<br
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Elektrische_stroom|Elektrische stroom]]
'''Vermogen'''<br
De energie van elektriciteit heet elektrisch '''vermogen''' en wordt gemeten in '''Watt''', afgekort “W”. De Schot James Watt was een ingenieur uit de 19e eeuw.
Vergelijking met water: voor het blussen van een brand heb je veel waterdruk en veel water nodig. Als één van beiden onvoldoende is wordt er niet goed geblust.
Regel 40:
Voorbeeld: 230 Volt x 16 Ampére = 3680 Watt. Dat is in een woonhuis ongeveer het vermogen van één stroomgroep.
Alle elektrische apparaten halen vermogen uit het stopcontact. Omdat de spanning altijd 230V is nemen ze dus een verschillend aantal Ampères (dat heet ''stroom'') op.<br
Voorbeelden van vermogen:
:*Licht: gloeilampen tussen de 40 en 100 Watt, spaarlampen tussen de 8 en 20 Watt
Regel 57:
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Vermogen_(natuurkunde)#Elektriciteitsleer|Vermogen]]
'''Wisselstroom en gelijkstroom'''<br
Er zijn twee soorten elektriciteit: wisselstroom en gelijkstroom. Ze zijn allebei even goed maar hebben verschillende technische eigenschappen, van belang voor de elektrotechnicus.
:*'''Wisselstroom''': stopcontact, hoogspanningsleidingen
:*'''Gelijkstroom''': batterijen, computers binnenin, (auto)accu’s<br
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Gelijkstroom|Gelijkstroom]] en [[w:Wisselstroom|Wisselstroom]]
'''Statische elektriciteit'''<br
Er bestaat ook “vrije” elektriciteit die niet in een vaste stroomkring zit. Deze '''statische elektriciteit''' ontstaat door natuurkundige krachten. Een systeembeheerder gebruikt een anti–statisch polsbandje bij het assembleren van hardware. Deze voert statische elektriciteit af naar de aarde voordat de hardware beschadigt.<br
Lees voor meer informatie in Wikipedia: [[w:Statische_elektriciteit|Statische elektriciteit]]
'''Geleiding, weerstand en isolatoren'''<br
Elektriciteit stroomt van plus naar min. Dat kan omdat het materiaal waar het doorheen gaat dat toelaat, dat materiaal noem je '''geleidend'''. Voorbeelden van geleidende materialen zijn ijzer, koper en water.<br
Alle materialen houden elektriciteit een beetje tot sterk tegen, dat heet '''weerstand'''. Weerstand wordt gemeten in Ohm, afgekort “Ω”, de Griekse letter Omega. De Duitser Georg Ohm was een wis– en natuurkundige uit de 19e eeuw. De [[w:Wet_van_Ohm|Wet van Ohm]] zegt dat Spanning = Stroom x Weerstand. Voor systeembeheerders: hoe meer weerstand hoe minder stroom en hoe minder vermogen.<br
Ook geleidende materialen houden elektriciteit een hééél klein beetje tegen. Dunne, koperen elektriciteitskabels houden meer elektriciteit tegen dan dikke kabels.
Materiaal dat elektriciteit niet doorlaat noem je een '''isolator'''. Voorbeelden van isolatoren zijn kunststoffen en porselein.<br
Geleiding, weerstand en isolatie hangen samen: je hebt koperdraad nodig om elektriciteit van het stopcontact naar een apparaat te krijgen. Om die koperdraad moet isolerend materiaal zitten omdat de elektriciteit anders weglekt. Die koperdraad moet dik genoeg zijn om met weinig weerstand vermogen door te laten.<br
Daarom:
:*Is de voedingskabel van de computer dikker dan de voeding voor een harddisk (geschikt voor veel vermogen t.o.v. weinig vermogen)
Regel 90:
:*stopcontacten
'''Groepenkast'''<br
Stopcontacten in een kamer zijn verbonden met een '''stroomgroep''' in een '''groepenkast'''. Een groepenkast heeft 4 tot 12 groepen. In de meeste elektrische installaties heeft een stroomgroep een zekering (zie verderop) van 16 Ampère. Het maximale vermogen van die groep is dan 230 V x 16 A = 3680 W. In de meeste huishoudens is dat genoeg. Echter als je in één kamer tegelijk een wasmachine (gemiddeld 1200 Watt), een wasdroger (gemiddeld 2000 Watt) en een strijkijzer (gemiddeld 1000 Watt) gebruikt kan de zekering doorslaan
{|
Regel 98:
|Zekeringenkast modern
|}
Lees voor meer informatie Wikipedia: [[w:Groep_(elektrotechniek)|Groepen in elektrotechniek]]<br
'''Bedrading'''<br
Op de afbeelding zie je de onderdelen die je nodig hebt voor bedrading.<br
[[Afbeelding:Wire nuts and junction box.JPG|500px]]<br
1) Draden zijn van massief maar buigzaam koper. Ze hebben vaste kleuren:
Regel 119:
|de '''schakeldraad''', tussen schakelaar en lichtpunt
|}
2) Draden zitten in sterke '''PVC buizen'''. Deze voorkomen dat de draden beschadigen.<br
3) PVC buizen en de draden komen samen in een '''lasdoos'''. Op de foto is de deksel weg. Lasdozen zijn er in vele vormen en maten.<br
4) Draden komen samen in een '''lasdop''', deze zorgt voor een goede elektrische verbinding.<br
Lees voor meer informatie Wikipedia: [[w:Elektrische installatie|Elektrische installatie]]
'''Stopcontacten'''<br
Een stopcontact heet officieel een wandcontactdoos. Hieronder zie je een paar voorbeelden:
<gallery>
Regel 134:
</gallery>
'''Aarde'''<br
{|
|Elektriciteit in een stroomkring gaat normaal van plus naar min. Als er iets mis is met de stroomkring wil de elektriciteit naar buiten. Omdat dit ongecontroleerd gaat kan dit gevaarlijk zijn. De elektriciteit zoekt de weg van de minste weerstand, vaak naar het aardoppervlak. Denk maar aan de bliksem bij een onweersbui.<br
|rowspan=2|[[Afbeelding:Denver Lightning.jpg|200px]]
|-
Regel 149:
Lees voor meer informatie in Wikipedia [[w:Aarde_(elektriciteit)|Aarde]] en [[w:Aardlekschakelaar|Aardlekschakelaar]]
'''Zekeringen en kortsluiting'''<br
Een zekering is een veiligheidsvoorziening: als over de stroomkring teveel stroom gaat slaat de zekering door en wordt de stroomkring afgesloten. Dat merk je als volgt:
:*Het apparaat waarmee je werkt doet het niet meer.
Regel 173:
== Energiegebruik ==
'''Energiegebruik''' is het vermogen dat een apparaat tijdens een bepaalde tijd gebruikt. Het wordt gemeten in KiloWattUur (kWh), één kilowattuur is 1000 Watt gedurende 1 uur.<br
{|
|Let op:
Regel 192:
De elektriciteitsmeter in de meterkast meet kWh. Deze meterstanden geef je ieder jaar door aan het energiebedrijf. Daarmee wordt de jaarrekening uitgerekend.
'''Energie en ICT'''<br
Energiegebruik door ICT wordt voor organisaties steeds belangrijker. Alle PC’s, beeldschermen, printers en servers gebruiken veel stroom en de energiekosten voor bedrijven zijn hoog. Daarnaast produceren deze apparaten zoveel warmte dat er meer koeling nodig is. Deze koeling kost weer extra energie en energiekosten.
Regel 203:
== Elektriciteit en veiligheid ==
<
Je kunt bijvoorbeeld per ongeluk met je vingers, een kettinkje of een stuk gereedschap een spanningsbron aanraken. Bij ieder elektriciteitsongelukje gaat er stroom door je lichaam en dat geeft spierkrampen en zenuwbeschadigingen. Ieder lichaam reageert anders en 20 milliampère (20 duizendste) door je hart kan dodelijk zijn.
Er is niet exact te zeggen hoeveel Volt of Ampère dodelijk is. Dat is sterk afhankelijk van de weerstand die je lichaam op dat moment heeft. Bij lage weerstand is je lichaam geleidend, gaat er veel stroom door je lichaam en loop je een hoog risico.
<br
:*Je hebt een ''hoge'' weerstand bij o.a. droge huid, geïsoleerd gereedschap, isolerende schoenzolen en afwezigheid van andere elektrische contacten.<br
:*Je hebt een ''lage'' weerstand bij het omgekeerde van deze omstandigheden.
<br
Lees voor meer informatie: [
{| style="background:Orangered;"
Regel 224:
|}
{{
{{
| |||