Basiskennis chemie 3/Organische chemie, vertakte alkanen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 20:
* aan één van de koolstof-atomen aan het eind van het sliertje, dan krijg je vier koolstof-atomen op rij. Vier koolstof-atomen op rij vormen het koolstof-skelet van butaan. En
* aan het middelste koolstof-atoom, er ontstaat dan een soort sterretje van koolstof-atomen.
{{Kolommen4
|Kolom1=[[bestand:Propan (Primäre Kohlenstoffatome) V1.svg|120px]]
|Kolom2=[[bestand:Butan Lewis.svg|150px]]
|Kolom3=[[bestand:Iso-Butan Lewis.svg|150px]]
|Kolom4='''Figuur 1'''
}}
Toen de sterretjes-variatie van butaan gevonden werd, was de recht toe recht aan versie al lang bekend. Dat was de '''normale''' soort butaan, ''normaal''-butaan of ''n''-butaan. De sterretjes-variatie kreeg de naam ''iso''-butaan of ''i''-butaan. Iso is het Griekse woord voor "gelijk".<br />
Regel 33 ⟶ 34:
| Kol1 =
{{{!}} class="wikitable vatop"
{{!}}+ Tabel 1.: Eigenchapppen van ''n''-Butaan en ''i''-Butaan
! Omschrijving !! ''n''-Butaan !! ''i''-Butaan
{{!}}-
Regel 65 ⟶ 66:
| Kol1 = Ga je op dezelfde manier als hierboven te werk om van een molecuul met vier koolstof-atomen een molecuul met vijf koolstof-atomen te maken dan betekent het dat we in ieder geval met twee verschillende moleculen met vier koolstof-atomen vertrekken.<br />
''n''-Butaan geeft:<br />
{{Kolommen4
|Kolom1=''n''-Butaan<br />[[bestand:Butan Lewis.svg|150px]]
|Kolom2=''n''-Pentaan<br />[[bestand:N-Pentan.png|150px]]
|Kolom3=''i''-Pentaan<br />[[bestand:Isopentane.svg|150px]]
|Kolom4 = '''Figuur 2'''
}}
en voor ''i''-Butaan vind je:
{{Kolommen4
|Kolom1=''i''-Butaan<br />[[bestand:Iso-Butan Lewis.svg|150px]]
|Kolom2=''i''-Pentaan<br />[[bestand:Isopentane.svg|150px]]
|Kolom3=''neo''-Pentaan<br />[[bestand:Dimethylpropane.png|150px]]
|Kolom4 = '''Figuur 3'''
}}
| Kol2 = pentanen
Regel 82 ⟶ 85:
Door in de bovenste rij het extra koolstof-atoom aan een van de middelste koolatofatomen vast te maken ontstaat ''iso''-pentaan.<br />
In de onderste rij ontstaat ook ''iso''-pentaan door het extra koolstof-atoom juist aan een koolstof-atoom te koppelen dat maar aan een andere is gekoppeld.<br />
Nadat ''n''-pentaan en ''i''-pentaan gevonden waren werd er nog een nieuw soort pentaan ontdekt
{{{!}} class="wikitable vatop"
{{!}}+ Tabel 2.: Eigenchapppen van ''n''-Pentaan ''i''-Pentaan en ''neo''-Pentaan
! Omschrijving !! ''n''-Pentaan !! ''i''-Pentaan !! ''neo''-Pentaan
{{!}}-
Regel 113 ⟶ 116:
| Kol1 = Het aantal mogelijke isomeren neemt snel toe met het aantal koolstof-atomen. In onderstaande tabel is voor een aantal alkanen aangegeven hoeveel isomeren er mogelijk zijn.
{{{!}} class="wikitable"
{{!}}+ Tabel 3.: Aantal isomere alkanen
! [[w:Alkaan|alkaan]]
! aantal <br />koolstof
Regel 151 ⟶ 155:
{{!}}}
|Kol2=
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Alkylgroepnamen
| Kop = Namen voor alkylgroepen
| KopLevel = 1
| Kol1 = Voor de onvertakte alkanen waren inmiddels de namen internationaal vastgelegd, maar voor vertakte alkanen moest een uitbreiding worden bedacht. De uitbreiding gaat in twee stappen:
# Zoek de langste keten aaneengekoppelde koolstof-atomen. Deze krijgt op de zelfde manier een naam als bij de onvertakte alkanen.
# De stukken van het molecuul die niet bij de hoofdketen horen krijgen een naam die lijkt op die van het alkaan met hetzelfde aantal koolstof-atomen, alleen de uitgang ~aan wordt vervangen door de uitgang ~yl.
Een zijtak van één koolstof-atoom wordt dus een methyl genoemd, twee koolstof-atomen worden met ethyl aangeduid, en zo verder. Zie ook Figuur 4 hieronder.
| Kol2 = Namen van alkylgroepen
}}
{{Kolommen2 (variabel)
Regel 158 ⟶ 172:
| Kol1 = De naam methylpentaan klinkt eenduidig, maar de methylgroep kan wel op twee verschillende plaatsen zitten: aan het koolstof-atoom in het midden van de sliert '''en''' aan een van de koolstofatomen net naast het einde van de keten. Door de keten om het middelste koolstof-atoom te draaien worden deze twee koolstofatomen gelijk. Het onderscheid tussen de twee verbindingen wordt gemaakt door het nummer van het koolstofatoom aan te geven waar de methylgroep aan vast zit. De keten wordt zo genummerd dat een zo laag mogelijk nummer zo vroeg mogelijk in de naam staat. Hieronder staan de eigenschappen van de twee verbindingen.
{{{!}} class="wikitable vatop"
{{!}}+ Tabel 4.: 2-Methylpentaan en 3-Methylpentaan
{{!}}-
{{!}} Naam {{!!}} 2-Methylpentaan {{!!}} 3-Methylpentaan
Regel 185 ⟶ 200:
{{!}} [[bestand:2,3,6-Trimetilheptan.svg|200px]]
{{!}} [[bestand:3-ethyl-2,4-dimethylhexane.svg|200px]]
{{!}} align="right" {{!}} '''Figuur 4'''
{{!}}- align="center"
{{!}} 2,3,6-trimethylheptaan
Regel 199 ⟶ 215:
{{{!}}
{{!}}-
{{!}} align="center" {{!}} [[bestand:Alkyl cycloalkane.png|80px]] {{!!}} align="center" {{!}} [[bestand:Methylcyclohexane-2D-skeletal.png|80px]] {{!!}} align="center" {{!}} [[bestand:1-ethyl-1,3-dimethylcyclohexane.png|200px]] {{!!}} valign="top" {{!}}'''Figuur 5'''
{{!}}- align="center"
{{!}} methylcyclopropaan {{!!}} methylcyclohexaan{{!!}} 1-ethyl-1,3-dimethylcyclohexaan
| |||