Wikijunior:Zonnestelsel/Zon: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Michiel1972 (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Jerre (overleg | bijdragen)
k link + tabel evolutiemodel weg
Regel 55:
|}
 
De '''zon''' is de [[sterZonnestelsel#Ster|ster]] die zich het dichtst bij de [[zonnestelsel/aarde|aarde]] bevindt en het helderste object aan de hemel.
 
== Plaats van de zon in het universum ==
Regel 95:
 
Als de witte dwerg zover afgekoeld is dat ze geen straling meer uitzend, met andere woorden: de temperatuur is gezakt tot het gemiddelde van de interstellaire ruimte, dan is de zon een zwarte dwerg geworden. Het is nog niet bekend of het universum oud genoeg is om al een zwarte dwerg te bevatten maar gezien de veronderstelde leeftijd van het heelal lijkt dit onwaarschijnlijk.
 
=== Tabel: evolutiemodel ===
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2"
|+ Een berekend model voor de evolutie van de zon
|- style="background:#efefef;"
! tijd</br>(miljard jaar)
! middellijn</br>(zon<sub>nu</sub>=1)
! helderheid</br>(zon<sub>nu</sub>=1)
! temperatuur</br>oppervlak</br>(K)
! centrale</br>dichtheid</br>(g/cm<sup>3</sup>)
! centrale</br>temperatuur</br>(K)
! percentage</br>waterstof</br>in kern
! opmerkingen
|-
| –0,035
| 2×10<sup>6</sup>
| ~0
| 10
| 10<sup>–19</sup>
| 10
| 70,5%
| koude gaswolk begint te contraheren
|-
| –0,034
| 2,1
| 1,6
| 4400
| 1,5
| 4×10<sup>6</sup>
| 70,5%
| protoster is ontstaan (T Tauri ster)
|-
| –0,010
| 1,0
| 1,1
| 5900
| 83
| 13×10<sup>6</sup>
| 70,5%
| protoster: overgang naar hoofdreeks
|- style="background:#efefef;"
| 0,0
| 0,872
| 0,769
| 5790
| 91
| 14,4×10<sup>6</sup>
| 70,5%
| begin als hoofdreeksster: waterstofverbranding in kern
|-
| 1,0
| 0,905
| 0,770
| 5680
| 91
| 13,7×10<sup>6</sup>
| 63,3%
| &nbsp;
|-
| 2,0
| 0,927
| 0,824
| 5710
| 102
| 14,1×10<sup>6</sup>
| 56,0%
| &nbsp;
|-
| 3,0
| 0,952
| 0,884
| 5730
| 116
| 14,6×10<sup>6</sup>
| 48,4%
| &nbsp;
|-
| 4,0
| 0,982
| 0,954
| 5750
| 134
| 15,1×10<sup>6</sup>
| 40,4%
| &nbsp;
|- style="background:#efefef;"
| 4,57 (=nu)
| 1,000
| 1,000
| 5770
| 147
| 15,5×10<sup>6</sup>
| 35,5%
| de huidige zon
|-
| 5,0
| 1,015
| 1,034
| 5780
| 158
| 15,8×10<sup>6</sup>
| 31,9%
| &nbsp;
|-
| 6,0
| 1,056
| 1,126
| 5780
| 191
| 16,6×10<sup>6</sup>
| 22,7%
| &nbsp;
|-
| 7,0
| 1,104
| 1,235
| 5790
| 243
| 17,6×10<sup>6</sup>
| 12,7%
| &nbsp;
|-
| 8,0
| 1,161
| 1,357
| 5780
| 326
| 18,6×10<sup>6</sup>
| 2,9%
| &nbsp;
|-
| 9,0
| 1,250
| 1,548
| 5760
| 488
| 18,9×10<sup>6</sup>
| 0,09%
| &nbsp;
|-
| 10,0
| 1,39
| 1,90
| 5680
| 860
| 19,4×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| waterstof in kern is op
|-
| 11,0
| 1,6
| 2,3
| 5500
| ...
| ...
| 0,00%
| &nbsp;
|-
| 12,0
| 5
| 12
| 4900
| ...
| ...
| 0,00%
| &nbsp;
|-
| 12,17
| 241
| 2800
| 2700
| ...
| ...
| 0,00%
| rode reus (1e keer) (Red Giant Branch); massaverlies
|-
| 12,25
| 11
| 60
| 4800
| ...
| ~160×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| heliumverbranding;</br>massa: ~0,81 M<sub>zon</sub>
|-
| 12,29
| 247
| 4200
| 2960
| ...
| ...
| 0,00%
| rode reus (2e keer) (Asymptotic Giant Branch); massaverlies
|-
| 12,3
| 0,012
| 1,4
| 60.000
| 5×10<sup>6</sup>
| 70×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| witte dwerg;</br>massa: ~0,68 M<sub>zon</sub>
|-
| 13,0
| 0,012
| 0,004
| 13.000
| 5×10<sup>6</sup>
| 14×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| &nbsp;
|-
| 20,0
| 0,012
| 0,00013
| 5700
| 5×10<sup>6</sup>
| 5×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| &nbsp;
|-
| 1000,0
| 0,012
| 1,4×10<sup>–7</sup>
| 1000
| 5×10<sup>6</sup>
| 0,8×10<sup>6</sup>
| 0,00%
| koelt verder af
|-
| colspan="8" | <small>Bronnen:
*P. Bodenheimer, 'Stellar structure and evolution', in: R.A. Meyers (red.), ''Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics'' (1989) p. 689-721 (protoster);
* [http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bibquery?1988ApJ...335..415T S. Turck-Chiéze e.a. (1988)] (hoofdreeks);
* [http://www.sussex.ac.uk/press_office/media/media191.pdf P. Schröder e.a. (2001)] (rode reus);
* M. Schwarzschild, ''Structure and Evolution of the Stars'' (1959) Ch. VII (witte dwerg)</small>
|}
 
== Ons [[zonnestelsel]] ==
De [[zonnestelsel/aarde|aarde]] en alle andere [[zonnestelsel/zonnestelselZonnestelsel#planeten|planeten]], waartoe zowel de aardse planeten als ook de gasreuzen behoren, draaien om de zon, in hun baan gehouden door de zwaartekracht. Wat grootte en massa betreft is de zon het dominerende lid; de massa is meer dan 330.000 aardmassa's, het volume meer dan 1 miljoen maal dat van de aarde. De hele baan van de maan om de aarde zou zich wat afmeting betreft in het zonnelichaam kunnen bevinden.
 
Andere hemellichamen die om de zon draaien zijn onder andere [[planetoïde|planetoïden]], meteoroïden, [[zonnestelsel/kometen|kometen]] en stof.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.