Wikijunior:Zonnestelsel/Zon: verschil tussen versies
k
spelling
k (foto's) |
k (spelling) |
||
|
[[Image:Sun_in_X-Ray.png|right|thumb|275px|X-ray image of the Sun]]
== Plaats van de zon in het universum ==
De zon bevindt zich op ongeveer 27.000 lichtjaar van het centrum van ons melkwegstelsel in de ongeveer 3000 lichtjaar dikke galactische schijf en op 1
== De zon als energiebron ==
[[Image:Milky_Way_galaxy.jpg|thumb|300px|De '''melkweg''']]
De zon geeft licht en warmte in het [[zonnestelsel/zonnestelsel|
De zon krijgt haar energie door de zogenaamde proton cyclus. Door de enorme druk die de eigen zwaartekracht van de zon op de materie uitoefent, in de kern zo'n 2×10<sup>16</sup>
Op de zon vinden veel interessante en nog nauwelijks begrepen verschijnselen plaats. Zo treden zonnevlekken op, verschijnen er zonnevlammen, is er sprake van zonnewind en zonnebevingen. De intensiteit van deze verschijnselen verandert periodiek met een cyclus van ongeveer 11 jaar.
#rode reus;
#witte dwerg.
[[Image:Celestia_sun.jpg|thumb|200px|left|De '''
=== Ontstaan van de zon ===
De zon zou volgens de meest gangbare theorie zo'n 4,6 miljard jaar geleden ontstaan zijn door het samentrekken van een uitgestrekte koude, gasvormige oernevel. Bij het samentrekken van die gaswolk ontstond in het centrum van de wolk een gasconcentratie waaruit uiteindelijk de zon zou ontstaan. Bij het naar binnen vallen kwam zwaartekrachtsenergie vrij, die het binnenste van de nevel opwarmde. De nevel met in zijn binnenste de zon-in-wording, straalde vooral infrarood-straling uit. Het hele proces van samentrekking zal ongeveer 35 miljoen jaar hebben geduurd. Uiteindelijk werd de temperatuur in het centrum van de gasbol zo hoog (miljoenen graden) dat daar kernreacties konden beginnen. De zon was geboren.
=== Rode reus ===
Deze fase treedt in nadat, over ruim vier miljard jaar, vrijwel alle waterstof in de kern verbruikt is en de kernfusiereacties die de zon van energie voorzien, zich verplaatsen naar meer naar buiten gelegen schillen. De zon zwelt dan tijdelijk op tot een rode reus en zal zo groot worden dat de binnenplaneten [[zonnestelsel/Mercurius|Mercurius]] en [[zonnestelsel/Venus|Venus]] opgeslokt worden. Hetzelfde zal wellicht voor onze [[zonnestelsel/aarde|aarde]] gelden en dit lot blijft misschien zelfs [[zonnestelsel/Mars|Mars]] niet bespaard. Als de
De periode als rode reus komt ten einde als de temperatuur en druk in het inwendige zover zijn opgelopen dat 'heliumverbranding' mogelijk wordt, dat wil zeggen een kernfusiereactie waarbij drie helium-kernen samensmelten tot een koolstof-kern. Deze reactie voorziet de zon nog ongeveer 100 miljoen jaar van energie, maar daarna zwelt de zon opnieuw snel op tot een rode reus. Deze fase eindigt met het afstoten van de buitenste lagen van de zon, waarbij een planetaire nevel ontstaat.
=== Witte dwerg ===
Nadat de rode reus zijn buitenlagen heeft afgestoten, blijft de hete kern achter als een witte dwerg. Alle kernreacties houden op. In wezen kan een witte dwerg beschreven worden als een "nagloeiende sintel": de langzaam afkoelende kern van onze zon. Dit afkoelen duurt onvoorstelbaar lang: na een biljoen (10<sup>12</sup>) jaar heeft het oppervlak van de overgebleven dwergster nog altijd een temperatuur van 1000
Als de witte dwerg zover afgekoeld is dat ze geen straling meer uitzend, met andere woorden: de temperatuur is gezakt tot het gemiddelde van de interstellaire ruimte, dan is de zon een zwarte dwerg geworden. Het is nog niet bekend of het universum oud genoeg is om al een zwarte dwerg te bevatten maar gezien de veronderstelde leeftijd van het heelal lijkt dit onwaarschijnlijk.
De [[zonnestelsel/Aarde|aarde]] en alle andere [[Zonnestelsel#planeten|planeten]], waartoe zowel de aardse planeten als ook de gasreuzen behoren, draaien om de zon, in hun baan gehouden door de zwaartekracht. Wat grootte en massa betreft is de zon het dominerende lid; de massa is meer dan 330.000 aardmassa's, het volume meer dan 1 miljoen maal dat van de aarde. De hele baan van de maan om de aarde zou zich wat afmeting betreft in het zonnelichaam kunnen bevinden.
Andere hemellichamen die om de zon draaien zijn onder andere [[Zonnestelsel/Planetoïde|
== De zon bekijken ==
| |||