Quenya/Werkwoorden: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dirk math (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Dirk math (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 30:
 
 
Laat ons dus de verschillende uitgangen overlopen:
So let's have look at the different endings:
* 1st1ste personpersoon singularenkelvoud: -'''n''' orof -'''nyë''' (bothbeide cankunnen beals usedonderwerpsuitgang asgebruikt subject endingworden, onlyenkel -'''n''' as objectals endingvoorwerpsuitgang)
* 2nd2de personpersoon singularenkelvoud anden pluralmeervoud: -'''l''' orofr -'''lyë''' (bothbeide cankunnen beals usedonderwerpsuitgang asgebruikt subject endingworden, onlyenkel -'''l''' as objectals endingvoorwerpsuitgang)
* 3rd3de personpersoon pluralmeervoud: -'''t''' orof -'''ntë''' (-'''ntë''' is alwaysde used as subject endingonderwerpsuitgang, anden -'''t''' always as objectde endingvoorwerpsuitgang):
::'''hautantë''' "theyzij stopstoppen", '''hautanten''' "theyzij stopstoppen memij", '''hautanyet''' "Iik stop themhen", ...
 
 
De andere twee personen zijn lastiger:
The other 2 persons are more complicated:
De 1ste persoon meervoud heeft 3 verschillende voorwerpsuitgangen maar geen voorwerpsuitgangen. Als er dus een lijdend voorwerp in de 1ste persoon meervoud nodig is, dan gebruiken we steeds een onafhankelijk voornaamwoord (zie [[Quenya/Persoonlijke voornaamwoorden]]).
The 1st person plural has 3 different subject endings and no object endings. So when an object is in the 1st person plural it is always a separate pronoun (see [[Quenya/Pronouns]]).
De 3 onderwerpsuitgangen zijn:
The 3 subject endings are:
* -'''lmë''': thisdit isnoemen calledwe thede 'exclusiveexclusieve wewij', becauseomdat itdeze isgebruikt usedwordt whenindien thede listenertoehoorder isgeen notdeel includeduitmaakt invan thede groupgroep thatdie ismet meant"wij" bybedoeld "we"wordt:
::'''hautalmë''' meansbetekent "wewij stopstoppen butmaar youjij don'tniet"
* -'''lvë''': thisdit isnoemen calledwe thede 'inclusiveinclusieve wewij', becauseomdat itdeze isgebruikt usedwordt whenindien thede listenertoehoorder iswel alsodeel includeduitmaakt invan thede groupgroep thatdie ismet meant"wij" bybedoeld "we"wordt:
::'''hautalvë''' meansbetekent "wewij stopstoppen anden youjij tooook"
* -'''mmë''': thisdeze iswordt usedgebruikt whenindien "wewij" containsop exactlyprecies 2 personspersonen slaat, sower itvertalen ishet mostlydus translatedmeestal asdoor "both ofwij usbeiden":
::'''hautammë''' "bothwij ofstoppen us stopallebei"
 
 
De 3de persoon enkelvoud heeft ook meer dan één uitgang:
The 3rd person singular also has more than one ending:
* -'''s''': deze uitgang gebruiken we als voorwerpsuitgang en ook als onderwerpsuitgang als er geen voorwerpsuitgang aanwezig is:
* -'''s''': this ending is used as an object ending or as a subject ending when no object ending is present:
::'''hautanyes''' "Iik stop himhem/herhaar/ithet", '''hautas''' "hehij/shezij/ithet stopsstopt"
* -'''rye''': this endingdit is onlyde usedonderwerpsuitgang asals subjecter endingwel wheneen an object endingvoorwerpsuitgang is present:
::'''hautaryel''' "hehij/shezij/ithet stopsstopt youjou"
 
 
 
DIt is echter nog altijd niet alles: er bestaan ook niet-voornaamwoordelijke uitgangen die we gebruiken als het onderwerp geen persoonlijk voornaamwoord is. In dit geval kan er nooit een voorwerpsuitgang gebruikt worden, het lijdend voorwerp moet in dat geval altijd met een onafhankelijk voornaamwoord vertaald worden.
This is however still not all: there are also non-pronominal endings that are used when the subject is something else than a pronoun. In this case there can be no object ending, the object is thus always represented by a seperate word or pronoun.
* TheIn singularhet non-pronominalenkelvoud formheeft isdeze endinglessvorm geen uitgang: '''i aran hauta''' "thede kingkoning stopsstopt"
* TheIn pluralhet non-pronominal endingmeervoud is de uitgang -'''r''': '''i eldar hautar''' "thede elveselfen stopstoppen"
 
 
De niet-voornaamwoordelijke uitgang van het meervoud wordt ook gebruikt indien het onderwerp in het duaal of het partitief meervoud staat (zie [[Quenya/Substantieven]]):
The plural non-pronominal ending is also used when the subject is in the dual or partitive plural:
::'''i eldu hautar''' "bothbeide elveselfen stopstoppen"
::'''eldali hautar''' "someenkele elveselfen stopstoppen"
 
 
* in thede thirdderde personpersoon singularenkelvoud therezijn exister twoook alternativenog endingstwee foralternatieve uitgangen voor -'''rye'''- thatwaarmee canje expresshet gendergeslacht van het onderwerp kan aangeven: mannelijk -'''ro'''-, for a male subject andvrouwelijk -'''re'''- for a female subject:
::'''tirirot''' "hehij seesziet themhen"
::'''tiriret''' "shezij seesziet themhen"
 
 
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.