Wikijunior:Zonnestelsel/Mars: verschil tussen versies

 

 

Op geologisch vlak zijn op Mars de sporen van een bewogen geschiedenis te zien. Het vroegere vulkanisme deed de hoogste vulkanen in het zonnestelsel ontstaan. Olympus Mons is met een hoogte van 27 km drie keer zo hoog als de Mount Everest. Russische en Amerikaanse sondes namen enorme riviervalleien als de Valles Marineris waar. Deze kunnen slechts verklaard worden door de aanwezigheid, vroeger, van grote hoeveelheden water. Deze kunnen valleien wekken net als de enorme met meteoorkraters bezaaide gebieden op Mars de nieuwsgierigheid van de onderzoekers op.

De diameter van Mars is ongeveer de helft van die van de Aarde en de dichtheid is vergelijkbaar met die van de Maan. Het Marsoppervlak is iets groter dan het continent Afrika. Op Mars is het echter zeer koud. Aan de evenaar kan de temperatuur oplopen tot 0° C, alhoewel het er meestal veel kouder is (- 50 à -60º C) en aan de polen noteren we -120° C.

 

 

De Martiaanse atmosfeer is zeer ijl. De gemiddelde luchtdruk bedraagt er 6 hPa (op Aarde is dat 1013 hPa). De lucht bestaat er voor 95,3% uit CO2 en in de atmosfeer ontwikkelen zich soms wolken. Ondanks de grote hoeveelheid CO2 kent Mars slechts een klein broeikaseffect (amper 6 °C); de dichtheid van de atmosfeer is immers té klein om erg belangrijk te zijn.

Winden veroorzaken stormen die planeetomvattend kunnen zijn. Wind is vermoedelijk al miljarden jaren het dominerend geologisch proces op Mars.

 

 

Er bestaat een duidelijke noord-zuid asymmetrie, zoals trouwens ook op Aarde en op de Maan. Het zuidelijk halfrond is een sterk bekraterd hoogland. Het noordelijk halfrond is jonger, vlakker en ligt voor een groot deel beneden het nulniveau. Deze vlakten behoren tot de meest effen oppervlakten in het zonnestelsel.

Opmerkelijk voor Mars zijn de valleinetwerken die erg op aardse rivieren gelijken en de uitstroombeddingen waar grote hoeveelheden water moeten zijn doorgestroomd, tenzij ze door ijs zijn gevormd. Mars heeft vroeger een klimaat gehad waarin vloeibaar water op het oppervlak kon stromen.

 

 

Een deel zit in de permafrost , een ander deel in de poolkappen, een deel moet verdwenen zijn. Of is er nog veel water aanwezig diep onder het oppervlak? Onderzoek van Marsmeteorieten en van de Mars Global Surveyor wijzen in de richting van het bestaan van ondergrondse rivieren en geologisch vrij recente (miljoenen jaar oude) waterstromen. De Mars Odyssey satelliet heeft onmiskenbaar tekenen van ondergronds water (ijs) aangetroffen. Boven de 60ste breedtegraad komt vermoedelijk een meters dikke laag voor die voor 20 tot 50% uit waterijs bestaat. Rond de evenaar en op gematigde breedten is de hoeveelheid water heel wat geringer.

Door de toch grote excentriciteit van de Marsbaan (e = 0,093) zijn op het noordelijk halfrond de zomers langer maar koeler en de winters korter en minder koud dan op het zuidelijk halfrond. Daardoor bestaat de permanente noordpoolkap (diameter 650 km) voornamelijk uit waterijs met een dikte van circa 1 km. De kleinere permanente zuidpoolkap (diameter 450 km) bestaat uit een laag CO2-ijs, gemengd met wat waterijs, van ongeveer 3 km dik.

 

 

De opbouw van het inwendige van Mars is vergelijkbaar met die van de Aarde: een grote kern, een mantel en een korst. Onder het lage noordelijke deel van Mars ligt een dunnere korst dan onder het zuidelijk bergterrein. Mars is een éénplaatplaneet waar de warmte vooral via geleiding wordt afgevoerd. Vulkanisme heeft vermoedelijk tot vrij recent – enkele miljoenen jaren - plaatsgevonden.

De kern van Mars zou gesmolten zijn of bestaan uit een vaste binnenkern en een gesmolten buitenkern. Ze bestaat uit ijzer, gemengd met zwavel. In dat opzicht gaat Mars dan weer erg gelijken op de Aarde en op Venus. De straal van de kern ligt tussen 1520 en 1840 km.

 

 

Het onderzoek ter plaatse heeft tot heden geen enkel bewijs gevonden voor de aanwezigheid van leven of van fossielleven. De controversiële ontdekking van fossielen van leven in een op Antarctica gevonden Marsmeteoriet, verandert hier voorlopig niets aan. Maar indien ondergrondse rivieren of meren bestaan, dan is de kans op het vinden van leven veel groter geworden.

 

 

Rond Mars draaien twee kleine manen, Phobos en Deimos. Ze zijn onregelmatig van vorm en bezaaid met kraters. De baan van Phobos is onstabiel; het maantje spiraliseert zeer langzaam naar beneden en zal binnen miljoenen jaren neerstorten op Mars. Vermoedelijk zijn de twee maantjes ingevangen planetoïden, alhoewel een ontstaan uit een ring van materiaal die rond Mars draaide niet kan worden uitgesloten.