Geo-visualisatie/Vervolg Cartografie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
utm32n, cabn |
allerlei |
||
Regel 18:
Er kunnen drie coördinatensystemen genoemd worden:
:* een '''lokaal coördinatensysteem'''. Deze zijn vaak te zien bij CAD-data bij ontwerpschetsen, lokale, grootschalige tekeningen van kleinere, stedelijke, projectplannen. Ergens in de linker onderhoek bevindt zich dan ergens het nulpunt (0,0). Rechtsboven zijn dan bijvoorbeeld de maximale x- en y-coördinaten te vinden, bijvoorbeeld (1000,200) wanneer de kartering zich uitstrekt over een gebied dat 1000 meter lang is en 200 meter breed. Het noorden hoeft zich niet aan de bovenkant van de kaart te bevinden. Deze gegevens kunnen alleen door een soms lastige transformatieacties in een GIS-systeem gecombineerd worden met andere geo-informatie. Rasterbestanden hebben vaak eigen 'lokale' coördinaten; dat wil zeggen, het aantal pixels verticaal en horizontaal bepaalt dan het 'coördinatenstelsel'. Middels georefereren (zie later in deze module) kunnen deze lokale coördinatensystemen omgezet worden naar een geprojecteerd coördinatensysteem.
:* een '''geografisch coördinatensysteem'''. Dit zijn coördinaten gedefinieerd in graden, minuten en seconden. In spreektaal 'graden noorderbreedte' en 'graden oosterlengte' (tenminste, ten noorden van de evenaar en ten oosten van nul-meridiaan). Greenwich geldt meestal als nul-meridiaan, maar de Fransen gebruiken daar natuurlijk Parijs voor.
:* een '''geprojecteerd coördinatensysteem'''. Dit zijn coördinaten gedefinieerd in meters of andere maateenheid. Een rechthoekig stuk ruitjespapier wordt als het ware op, of dwars door de aardbol geprojecteerd. Het papier 'bolt niet mee' en daardoor ontstaat enige vervorming ten opzichte van de graden en minuten van de aardbol. Twee voorbeelden:
::*'''1) In Nederland''' is 'het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting' dé standaard voor GIS- (en CAD-)data. Coördinaten in dit systeem worden Rijksdriehoekscoördinaten genoemd, maar vaker nog RD-coördinaten. Krijg je geo-informatie met deze coördinaten, dan kan je die vrijwel zonder problemen met en zonder het opgeven van een projectie in beeld brengen.
::*'''2) Mondiaal''' De UTM-projectie (Universal Transverse Meractor) is een mondiaal projectie-systeem. De wereld is daarbij in zones verdeeld. Nederland ten westen van zes graden oosterlengte (de meridiaan van Wolvega en Rheden) valt in zone 31N, het oosten van Nederland in zone 32N. Het geprojecteerde coördinatensysteem dat bijvoorbeeld door Rijkswaterstaat op de Noordzee wordt gebruikt is ED50 (zone 31N), maar er is ook WGS84 (zone 31N) dat daar tientallen meters van verschilt.
De laatste twee coördinatensystemen, geografische en geprojecteerde, worden hieronder verder uitgewerkt.
Regel 31:
'''TIP:''' Zijn de coördinaten al geprojecteerd (de X- en Y-coördinaten zijn dan in (kilo)meters gegeven, en niet in breedte- en lengtegraden), dan hoef je in je GIS weinig zorgen te maken over een te kiezen projectie; je kan je gegevens 'ongeprojecteerd' laten. Echter, wil je je gegevens gaan combineren met meer data, dan zou je problemen kunnen krijgen. Stel daarom toch de juiste kaartprojectie (in Nederland is dat het RD-stelsel) in. Zijn de coördinaten echter geografisch (ongeprojecteerd), dan is het in theorie mogelijk om dit ongeprojecteerd te laten. Je hebt dan echter toch onbewust gekozen voor een zogenaamde equidistante cilinderprojectie. Dat komt omdat dan de lengte- en breedtegraden van de bol lineair worden uitgezet op een x- en y-as. Gebieden op hoge breedtegraden zijn sterk in breedte uitgerekt en kennen dus een andere (kleinere) schaal dan gebieden op de evenaar. De oppervlakten zijn dus op hoge breedtegraden overdreven. Het is maar de vraag of je dit wel wilt... Conclusie: stel altijd een projectie in!</div>
NB: Sinds de introductie van Google Earth is het bij iedereen ook bekend dat kaarten - zowel 2D als 3D ook op zogenaamde '''globes''' kunnen worden gerepresenteerd. Een globe (of '''virtual globe''') is een bol waarop 2D en 3D kaarten - maar ook hemellichamen - kunnen worden geprojecteerd. De globe draaien en het standpunt van de kaarlezer wijzigen (van een recht van boven naar een 'scheervlucht' positie) zijn hierbij nieuwe functionaliteiten, vaak gecombineerd met traploos inzoomen dankzij moderne (AJAX-) technieken. Het aanzetten van verschillende kaartlagen is hierbij niet anders dan gewone (GIS) viewers. De meerwaarde in deze globes boven traditionele platte kaarten, is dat er vrijwel geen verstoring van het aardoppervlak is. Bij platte kaarten is er vaak maar één juiste projectiewijze op één specifiek continent of in één specifiek land, waardoor de combinatie van verschillende gegevens uit
===Geografisch coördinatensysteem (facultatief)===
Regel 197:
| Equidistante, azimuthale projectie
| '''VS''' wegenkaarten (waar afstanden belangrijk zijn)
| Dit is een afstandsgetrouwe (equidistante) projectie; de staten / VS lijkt wellicht vervormd, de afstanden worden (vrijwel) correct weergegeven. Op deze wijze voorkom je scheve conclusies, dat '10 cm snelweg op de kaart' in het noorden minder kilometers of mijlen betekent dan '10 cm snelweg op de kaart' in het zuiden.
|-
| Albers Equal Area kegelprojectie
Regel 205:
| Projectie van Winkel
| Weergave van de '''wereld''', zowel thematisch kaarten als overzichtskaarten.
| Goede tussenoplossing, is bijna oppervlaktegetrouw en vervormt minimaal, wellicht alleen de polen worden vaak vervormd weergegeven. Door gebruik van een grid (breedte- en lengtegraden om de 20° bijvoorbeeld) wordt een prettig beeld verkregen, omdat de gebruiker de bolvorm er nog min of meer in ziet. Dit is de favoriet van de bekende en befaamde Bosatlas en van de National
|-
| Projectie van Robinson
| Weergave van de '''wereld''', zowel thematisch kaarten als overzichtskaarten
| Voormalige eerste keuze van de National
|}
<div style="background:#FFEFD5;">
'''TIP:''' Gebruik de projecties die geschikt zijn voor de héle wereld, niet voor delen (continenten) ervan. Algemener geldt: een projectie die goed is voor een groot gebied, is dat niet voor een kleiner deel ervan, zeker niet wanneer dat deel aan de rand ligt van het grote gebied. Zo kent elke staat uit de VS
</div>
Regel 280:
[[Afbeelding:Vs albers equal area kegel-projectie2.PNG|right|thumb|350px|De VS in een equal area ('gelijke oppervlakken') projectie, die van Albers, ook weer afgestemd op de VS.]]
Deze projectie heeft in zich dat hij de afstanden zo goed mogelijk weergeeft, niet de oppervlakten van de gebieden. Merk op dat de projectie voor de VS is geoptimaliseerd, door als centrale breedtegraad 40°NB (dus een
De rechter projectie toont hetzelfde gebied, is ook goed op dat gebied afgestemd, echter het is een ''equal area'' projectie. Merk op dat in beide projecties de breedtegraden gebogen zijn, maar dat ''alleen'' in de rechter de lengtegraden rechte lijnen zijn. Om dit duidelijk te kunnen zien zijn twee groene lijnen toegevoegd. De groene lijnen in beide figuren zijn rechte lijnen. In de linker figuur is er ruimte tussen de lengtegraad en de groene lijn. In de rechter figuur echter lopen de lengtegraad en de groene lijn over elkaar heen. De vormen van de staten in de rechter figuur zijn misschien wat vervormd, maar er is daardoor wel voor een juist verhouding van de onderlinge oppervlakten (of staten) gezorgd. De linker 'equidistante' projectie is meer voor afstanden geschikt, terwijl de rechter 'equal area' projectie voor thematische verschijnselen geschikt is, zoals voor fysische en demografische onderwerpen.
Regel 329:
Dit is dezelfde orthografische projectiesoort als bij de figuur hiervoor. Echter, de noordpool is nu gekozen als raakpunt van het raakvlak met het aardoppervlak. Hierdoor staat de noordpool exact in het midden van de figuur. Wel is een andere lengtegraad als centrale meridiaan gekozen, namelijk eentje die door het midden van Canada loopt.
Deze versie ''lijkt'' daarom aardig geschikt gemaakt als illustratie voor een artikel over de pogingen (zomer 2007) van Canada om haar aanspraak op het noordpoolgebied - en dan vooral de noordelijke doorvaart - kracht bij te zetten. Waarom? Omdat de Noordpool als centrum is genomen, en de gemiddelde lengtegraad van Canada is gebruikt als y-as. Voor een Canadees een plezierig beeld, maar minder voor de Chinees; China staat 'op zijn kop'. Toch is deze projectie zeer slecht, om een andere, eerder genoemde redenen. Er zijn namelijk te veel vervormingen, afstanden zijn niet correct. Dus ook niet wanneer de
Hieronder een betere vlakprojectie:
Regel 354:
[[Afbeelding:Europa RD-stelsel.PNG|thumb|center|250px|Europa in het RD-stelsel, met breedtegraden]]
Hij had namelijk gelezen dat mét een gradennet mogelijke vertekeningen minder erg lijken, en dat de lezer van de kaart beter ziet hoe breedtegraden - wellicht met hetzelfde klimaat - lopen. Dat klopt ook. Maar zo'n gradennet zit in de weg als er
[[Afbeelding:Europa RD-stelsel met breedtegraden onder-landen.PNG|thumb|center|250px|Europa in het RD-stelsel, met breedtegraden 'onder de landen' afgebeeld]]
Regel 378:
[[Afbeelding:Europa equidistant kegel 15emeridiaan.PNG|thumb|center|250px|Europa met een equidistante kegelprojectie, de 15e lengtegraad geeft het noorden weer.]]
Zoals te zien is aan de twee breedtegraden: deze laatste projectie levert opnieuw een beeld op waarmee de landen in de Middellandse zee voor het oog 'even noordelijk liggen'. In ieder geval ligt de Zwarte Zee niet meer zo hoog als Nederland, maar op gelijke hoogte met Noord Spanje.
:''NB, dit voorbeeld is ontleend aan de situatie van enkele gratis verspreide ochtendkranten, waarin de Zwarte Zee inderdaad goed fout in beeld komt. Zouden ze daar de laatste, hierboven gekozen projectie gebruiken, dan zouden hun lezers veel natuurlijker en vooral juister de weerkaarten kunnen interpreteren.''
| |||