Geo-visualisatie/Inleiding Cartografie: verschil tussen versies

Een '''thematische kaart''' is een kaart waarop kenmerken (grootheden of attributen) van één of meerdere thema's zijn afgebeeld. Voorbeelden zijn bodem-, bevolkingsdichtheden-, klimaat- en grondgebruikkaarten. Als extra informatie voor de oriëntatie wordt vaak een beperkte verzameling topografische zakenobjecten toegevoegd, zoals belangrijke plaatsen, rivieren, landsgrenzen en soms ook hun toponiemen (teksten met hun namen). Is een kaart niet topografisch dan is zij thematisch. Het doel van thematische kaarten is het kunnen analyseren van een verschijnsel, op spreiding en voorkomen daarvan, zowel voor beleidsondersteuning, als ook opleiding en onderzoek.

Hieronder zullen '''acht thematische kaartsoorten''' aan bod komen. Vroeger werden kaartsoorten vaak ingedeeld op onderwerp, oftewel de inhoud die zij vertolken; natuurkundig of juist politiek, fysisch-geografisch, bodemkundig, toeristisch, sociaal-economisch, et cetera. Een dergelijke indeling wordt tegenwoordig niet zinvol geacht. Zij zal immers nooit echt alle te bedenken kaartsoorten omvatten, bovendien is de onderverdeling arbitrair. Hieronder is een tegenwoordig gangbaardere indeling gemaakt, namelijk de techniek die gebruikt wordt om de thematische informatie te visualiseren. Dit is (wellicht) een eindig aantal manieren: acht. Daarnaast wordt een aantal extra 'kaartsoorten' besproken, VR en de mental map.

'''Algemeen:''' Bij een stippenkaart worden statistische gegevens - aantallen/voorkomens - van een bepaald fenomeen getekend als stippen. Dat kan voor enkele locaties ('één stip is één restaurant') of dat kan gebundeld ('één stip = 100 sterfgevallen'). Administratieve gebieden, zoals gemeenten of provincies, worden hierbij weergegeven ter oriëntatie. Meestal geven die de gebieden aan waarvoor de telling geldt. Een stippenkaart is een vrij zuivere methode van representeren van de informatie. Hij geeft eerder ''de spreiding'' weer dan de werkelijke aantallen, omdat het voor het oog vaak erg lastig is om 'alle stippen op te tellen'. Stippenkaarten worden ook wel '''dichthedenkaarten''' genoemd.

In de '''voorbeeldkaart''' worden dezelfde gegevens weergegeven als bij de stippenkaart. Echter, nu zijn de stippen de opgetelde versie van één gebied (in dit geval: één staat). Gevaar is het samensmelten van de stippen, waardoor nog meer informatie dan bedoeld verloren gaat. De kaart geeft het verschijnsel proportioneel weer; niet geclassificeerd. Bij proportionele symbolen is de lengte of (in het geval van cirkels) de oppervlakte rechtevenredig met het aantal. Was het geclassificeerd, dan stonden er in de legenda een aantal cirkels (bijvoorbeeld 5) waarvan de grootte rechtevenredig is met de klassemiddens van elke klasse.

In de '''fout toegepaste voorbeeldkaart''' is geen rekening gehouden met het oppervlak van een staat; alléén dichtheden mogen worden weergegeven, niet aantallen - in dit geval: bevolkingsgetallen per staat. Met name het dunbevolkte Texas is mede door zijn grootte veel te donker gekleurd en dus te opvallend gemaakt; de kaart geeft een compleet ''verkeerd beeld'' van de bevolking in de VS; vergelijk Texas bij de juiste choropleet...

'''Algemeen:''' Een ruimtelijk model, ook wel digitalDigital elevation/terrainElevation modelModel (of Digital Terrain model (DEM / DTM) genoemd, kan dezelfde gegevens representeren als de isolijnenkaart, echter, de gegevens (hoogte, vervuilingsgraad of criminaliteit) worden middels een hoogtemodel weergegeven. De hoogte wordt (ten opzichte van de x- en y-as) vaak overdreven weergegeven, in iedergevalieder geval met een grotere schaal. Kan zeer duidelijk extremen overbrengen, en kan daardoor goed ingezet worden om de ernst van de situatie op een originele en manier bij bestuurders over te brengen. Criminaliteitscijfers van een stad, bijvoorbeeld, zijn dan als een 'gebergte van opzij' goed inzichtelijk te maken. De grootstehoogste toppen (in dit voorbeeld wellicht het centrum en bepaalde 'achterstandswijken') maken op die wijze veel indruk,. maarDiezelfde hoge toppen kunnen gegevenser achter gelegen lagere toppen en dalen daarachtermisschien verbergen. Het aanzicht van zo'n model en de hoogte van de toppen eisen daardoor extra aandacht van de cartograaf.

'''Algemeen:''' Een kartogram geeft op een kaart middels een lijn-, taart- of staaf-diagram aan hoe in die gebieden bepaalde statistische gegevens zich onderling verhouden (taartdiagramtaart- of staartdiagram) of in tijd ontwikkelen (lijn- of staafdiagram). Deze kaart kan - mits er niet voldoende aandacht aan besteed wordt, al snel te ingewikeld zijn; het scheiden van de diagrammen en de kaart, of meerdere kaarten per taart-segment - zodat er geen diagrammen meer nodig zijn - kan dan een betere oplossing zijn.

'''Algemeen:''' Een bewegingskaart geeft een beweging weer van goederen of mensen. Denk aan forensen, treinbewegingen, afvalstoffen, het aantal tonnen vervoer via scheepvaartroutes. De dikte van de lijnen wordt vaak gebruikt om de aantallen / hoeveelheden goederen weer te geven, de lijnen zelf kunnen (geografisch correct) over de (vaar)wegen heen gaan, of deze kunnen met een mooie boog (schematisch) van plaats tot plaats of gebied tot gebied gaan.

Er zijn drie soorten bewegingskaarten. Zonder pijlen, pijlen die één kant op gaan, pijlen die beide kanten opgaan. Soms beschrijven de pijlen (ongeveer) de geografische ligging van kanalen of (vlucht)routes, vaker zijn ze schematisch (zoals in de voorbeeldkaart). De dikte van de pijl kan de grootte weergeven van het transport, zoals bij een figuratieve kaart. De kleur van de pijl kan kwalitatief zijn (zoals bij de chrorochromatische kaart, bijvoorbeeld uit welk werelddeel het komt) maar ook kwantitatief (zoals bij de choropleet, bijvoorbeeld het percentage van de transportstroom). Procentuele weergave is dan noodzakelijk. De kleur van de pijl mag dus niet de grootte van het transport weergeven, want de dikte doet dat al. De lengte van de pijl moet representatief zijn voor de lengte van het transport, anders kan bij de kaartlezer een verkeerd beeld ontstaan.