Geo-visualisatie/Oplevering: verschil tussen versies

Daarna zal aan de orde komen een stuk over het 'bewust afwijken van cartografische richtlijnen en conventies'. We hebben in alle voorgaande modules vooral gezien hoe het zou moeten. Richtlijnen en regels, vaak terecht, vlogen ons daarbij om de oren. Staar je er echter niet blind op. Dat waren immers handvatenhandvatten. Afhankelijk van jouw data, van de doelgroep en het doel dat jij kent, zijn er vast andere mogelijkheden. Dat hoofdstuk roept op je creativiteit en inventiviteit te gebruiken. Zodat er ook ruimte is voor een bijzondere en opvallende kaart, en niet alleen maar een 'cartografisch goede' kaart. Dit onder het mom van 'het oog wil ook wat' en 'de illustratie moet ook mooi ogen als trekpleister voor bij een artikel'.

:* ZijnOverlappen erde kaartonderdelen niet te veel overlaps tussen de kaartonderdelenteveel? Kunnen de legenda, schaalaanduiding en dergelijke wel binnen het kaartframe, of kunnen ze er niet toch beter buiten?

:* Zijn de belangrijkste objecten van het thema visueel goed op de voorgondvoorgrond aanwezig? Bijvoorbeeld door primaire, verzadigde kleuren, lijndiktes en -kleuren die goed opvallen. Worden de belangrijkste onderdelen niet te veel in de ondergrond opgenomen? Een goede ondergrond (of referentiekaart met lijnen over de thematische achtergrond) is veel lichter, zoals bij pasteltinten, bevat dunnere lijnen of slechts grijstinten. Zie eventueel [[Geo-visualisatie/Deel_C:_Kaartopmaak#Visuele_hi.C3.ABrarchie|Visuele hiërarchie]] in deel B.

[[Image:Afwijkend noorden Canada en VS.png|right|thumb|420px|'''Figuur waarbij een afwijkend noorden is te zien''' (Canada en VS) om als voorbeeld te dienen hoe 'iets op zjnzijn kop zetten' helderheid verschaft. Zie verder tekst voor uitleg. (Het figuur is op basis van beelden van de Nasa gemaakt (Nasa World Wind; 2007).]]

| drukwerk levert een nauwkeurig en rustig leesbaar resultaat, reden waarom lijnen en teksten nog zeer fijn en klein kunnen worden afgedrukt. (Alleen kaarten op krantpapierkrantenpapier hebben een lagere kwaliteit; voor die mogelijkheden zie onder papier.

:* Moet het bestand later op een website komen, dan is het formaat bijvoorbeeld 4 x 6 centimercentimeter als het om een klein plaatje gaat, of 20 x 30 centimeter als het plaatje beeldvullend getoond moet worden, of gedownload moet kunnen worden.

:* Dankzij de techniek 'anti-aliassingaliasing' (zie in de paragrafen hierna) lijkt een kaartje met een lage resolutie (zoals die van 30 dpi) van een bepaalde afstand nog aardig wat. De zwarte, ronde punt van Middelburg lijkt van een afstandje echt op een rondje, door allerlei groene grijstinten die er omheen zijn gecreëerd. Inzoomen heeft echter geen enkel nut. Wordt bewust gekozen voor lage resoluties, dan is 'anti-aliassingaliasing' als opslagtechniek aan te raden (zie later).

[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Resolutie is het aantal pixels per lengteeenheidlengte-eenheid, bijvoorbeeld per centimeter. Meestal wordt dit uitgedrukt in dots (=pixels) per inch, en afgekort tot DPI. Omdat je doelgroep je kaarten meestal niet in een GIS-pakket ontsluit, zal je het schermbeeld moeten opslaan in een bepaald formaat. De resolutie is daarbij essentieel. Voor kaartjes op papier moet je minimaal 300 dpi kiezen, voor websites het 200 dpi (minimaal 72 dpi). Voor drukwerk is 600 dpi het minimum. Bij het creëren van grotere of te grote bestanden is het verstandiger om voor een ander formaat te kiezen, en niet voor een lagere resolutie. Het (ongecomprimeerde) BMP-formaat is meestal ongeschikt en vooral onnodig voor op te leveren kaartbestanden.</div>

[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP1:''' Deze kennis over resolutie en het medium (scherm, printpapierprinterpapier of drukwerk) bepalen ook de keuze of lijnen en symbolen niet toch groter moeten, of dat er toch minder labels, wegen en gedetailleerde achtergrondkaarten in de kaart moeten komen... Houd hier dus vooraf rekening mee; bij het produceren van de kaart kijk jij steeds naar een nauwkeurig scherm waar je steeds op kan inzoomen. Echter, die brochure waar jij die kaart voor maakt kan kleinere labels aan. En de kaart die jij voor die website maakt, moet misschien wel grotere labels hebben.

Bij het omzetten van een kaartbeeld naar een bitmap kan vanwege performance- of opslagredenen gekozen worden voor een beperkte nauwkeurigheid voor wat betreft het aantal pixels. In die gevallen kan gekozen worden voor het toepassen van een tweetal technieken om het beeld voor het oog toch optimaal te laten lijken: anti-aliassingaliasing en dithering (zie hierna).

[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP1:''' Het voordeel van het opleveren in een rasterformaat is dat de ontvanger er (moeilijk, slechts handmatig) iets aan kan wijzigen. Wijzigt hij er iets aan, [[Image:Comparison of JPEG and PNG.png|right|thumb|200px|Een vergelijking tussen JPG en PNG. Zie de verschillen in de achtergrond: ruis bij JPG en strakkere oplossingen (anti-aliassingaliasing) bij de PNG.]] dan doet hij dat bewust. Wordt er opgeleverd in een vectorformaat, dan kan dit op detail (bewust) gewijzigd worden; gehele labels, kaartonderdelen en soms zelfs lijnen en vlakken uit het kaartframe, kunnen worden weggehaald of aangepast. Misschien wil je dat helemaal niet. Bijvoorbeeld omdat de kaartinhoud dan verkeerd beoordeeld wordt. Daarnaast is het mogelijk dat vectorbestanden (hoe nauwkeurig ook bewaard) toch fouten bevatten wanneer ze worden ingelezen in een ander softwarepakket bij de ontvanger. Bijvoorbeeld omdat lettertypes ontbreken op die PC, of omdat sommige lijnen en vlakken toch weer anders worden getekend. In je GIS geïmporteerde CAD-lijnen komen vaak niet goed over, doorzichtige vlakken worden niet goed weergegeven en halo's rondom teksten worden (niet) goed weergegeve. In die gevallen, of merk je problemen op bij de ontvanger, kies dan liever voor rasterformaten als op te leveren format.

==Anti-aliassingaliasing==

[[Image:Anti-aliassing.PNG|right|thumb|150px|'''Anti-aliassingaliasing''' bij teksten (uitvergroting).]]

Bij '''anti-aliassingaliasing''' wordt de nauwkeurigheid optisch vergroot bij het genereren van de bitmap. Hierbij wordt met grijstinten of bepaalde tussenliggende kleuren gepoogd de overgang tussen schuine en ronde kleur/object-overgangen wat geleidelijker te laten verlopen. Bij inzoomen zie je dan de pixels misschien wel, alleen verstoren die het beeld minder, omdat dit er vloeiender uitziet. Met name bij teksten en scherpe overgangen (zoals bij vlakken met een zwarte omtrek) zal dit het beeld kunnen verbeteren.

In de figuur zie je het effect van anti-aliassingaliasing bij teksten. De harde overgang van zwart naar wit is met grijstinten vloeiender gemaakt. Ook bij de overgangen van rood en blauw naar wit is gebruik gemaakt van het brede kleurenpalet om het gemis aan nauwkeurigheid van het aantal pixels met kleuren goed te maken.

[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Dithering en anti-aliassingaliasing zijn niet nodig wanneer voor een hoge resolutie (veel pixels) en een breed kleurenpallet wordt gekozen. Kies voor een vectorformaat wanneer mogelijk. Pas op voor te veel compressie (zoals bij jpg en png al snel het geval kan zijn) wanneer bitmaps dienen te worden opgeleverd. JPG wijzigt zelfs bij overgangen de kleuren, en is daardoor alléén voor foto's en niet voor kaarten geschikt. BMP (een bitmapformaat zonder compressie) levert daarentegen weer erg grote bestanden op omdat deze niet gecomprimeerd wordt.