Geo-visualisatie/Communicatie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nijeholt (overleg | bijdragen)
k tip erbij
Nijeholt (overleg | bijdragen)
k typefouten verbeterd, redigeeracties
Regel 38:
[[Afbeelding:Foto van 3D representatie Vielsalm België.jpg|right|thumb|310px|'''Een voorbeeld van een 3D-kaart: Vielsalm en omgeving (België) van opzij gezien.''' Dit is een goed voorbeeld hoe slechtzienden, maar ook goed zienden, van een goed medium voorzien kunnen worden. Huizen worden niet 'gecodeerd' door oranje vierkantjes op een plat vlak, maar door huisjes! Dit is met recht goede communicatie en originele cartografie te noemen. Ook strategisch is deze opzet slim: het medium straalt uit: iedereen is welkom in deze stad!]]
 
*'''Ontvangen van de gecodeerde informatie'''. Om de gecodeerde informatie op te kunnen vangen is een apparaat of orgaan noodzakelijk wat voor hetgeen verzonden is. Bij kaarten is dat minimaal het oog. Voor sommige kaarten is het van belang met kleurblindheid rekening te houden. Er bestaan ook (toeristische) kaarten op een beperkt aantal uitzichtpunten voor blinden. Hierbij is de geo-informatie gecodeerd tot opstaande randen voor dijken en opstaande arceringen voor bebouwd gebied. De blinde kan zo op een 'uitzichtstafeluitzichttafel' de ligging van de dijk volgen door met zijn ontvangstmiddel (zijn handen) de vele bochten te volgen. Die zijn te voelen voor blinden.
 
*'''Decoderen van de ontvangen informatie'''. De ontvangen gecodeerde informatie dient, om verder bewerkt te kunnen worden, gedecodeerd te worden. Dat kan (bij kaarten) alleen wanneer de ontvanger de symboliek kent (blauw is water) of indien de legenda de decodeer-code meegeeft. Hoe simpeler de code, hoe doeltreffender de kaart.
Regel 50:
 
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP:''' Terugkoppeling of navragen hoe een kaart overkomt kan helpen om belangrijke en of ingewikkelde kaarten te vebeterenverbeteren. Negatieve opmerkingen - ook als die onterecht lijken - kunnen van grote waarde zijn om een kaart te verbeteren. De oplossingen die door de kaartlezers wordt aangedragen hoeven niet per definitie te worden opgevolgd. Wel zal hun probleem dat ze met de kaart hebben zeer serieus genomen moeten worden. Als GIS-specialist zul jij andere, alternatieve oplossingen bij dat probleem moeten overwegen. Jij bent degene die weet welke oplossingen eveneens gebruikt kunnen worden. Een opmerking als "Er moet een legenda bijkomen voor al die zwarte bolletjes, want ik wist niet dat dat steden waren", kan worden opgepakt als het voorzien van labels (de namen van steden) bij die zwarte bolletjes. Jij had nu juist gepoogd géén legenda te gebruiken. Een andere probleem, door de kaartlezer genoemd als "Er staan te veel labelteksten in beeld, enkele moeten weg" - terwijl jij ze niet wilde weg halen - kan opgelost worden worden door onderscheid te maken in labels (kleine labels voor de steden) of door de kaart groter af te drukken, of een serie kaarten te maken. Jij zal creatief te werk kunnen gaan dankzij deze terugkoppeling. Vraag er verder op door, zeker als je één of meer negatieve reacties krijgt. In de rest van dit handboek komen genoeg voorbeelden naar voren.
</div>
 
Regel 67:
<div style="background:#FFDAB9;">
[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:'''
Geo-visualisatie is één van de grafische uitdrukkingsvormen, naast pictogrammen, diagrammen, cartgrammencartogrammen en blokdiagrammen. Van deze uitdrukkingsvormen, maar ook die van de beeld- en de schrifttaal, kan geleerd worden wanneer we ons met cartografie bezig houden.
</div>
 
Regel 74:
 
<big><big>'''Intermezzo: De beste grafische representatie ooit: Minards kaart van de Ruslandcampagne van Napoleon in 1812-1813'''</big></big><br /><br />
Hieronder een prachtig voorbeeld van data- én geo-visualisatie. Het beschrijft NapoleansNapoleons Campagne naar Rusland in 1812. Het is en zogenaamde [[Geo-visualisatie/Inleiding_Cartografie#Bewegingskaart|Bewegingskaart]], waarbij de terugtrekking van Napoleon eveneens gerelateerd wordt - in het onderste deel van de figuur met de steeds lager wordende temperaturen die zijn troepen moesten ontberen.
[[Afbeelding:Minards chart Napoleons Russian campaign of 1812 made in 1869.jpg|thumb|750px|center|Minards kaart van de '''Ruslandcampagne van Napoleon in 1812-1813''']]
De figuur toont in totaal zes typen informatie:
Regel 83:
:* richting van de troepen en
:* het aantal (nog resterende) manschappen.
Volgens Edward Tufte, schrijver van het boek 'The Visual Display of QuantitatieveQuantitative Information' uit 1983, een 'bijbel voor statistici' volgens The Economist, is dit de beste statistische grafiek aller tijden<ref>Bronnen figuur en informatie daarover: [http://strangemaps.wordpress.com/2007/12/31/229-vital-statistics-of-a-deadly-campaign-the-minard-map/ www.Strangemaps.com ad Minard's Map], [http://www.economist.com/world/europe/displaystory.cfm?story_id=10278643 www.economist.com ad Minard's Mao] en "Wat is geo-visualisatie", door Prof. dr. M.J. Kraak, in Geo-Info van 2004, nummer 12, blz 508 t/m 514. Op internet pupliceerdenpubliceerden M.J. Kraak en M.J. Ormeling meer informatie en kanttekeningen bij deze kaart, namelijk op: [http://www.itc.nl/personal/kraak/1812/index.htm Minard door Kraak op Internet]. (Dit ging tezamen met hun boek (Cartography, Visualisation of Spatial Data, M.J. Kraak en F.J. Ormeling, 2003, 2<sup>e</sup> editie, Pearson Education. Zie ook [http://www.cartographybook.com www.cartography.com]) </ref>.
 
Waarom is dit wellicht de beste visualisatie aller tijden? Hoewel subjectief en ongetwijfeld incompleet, worden hieronder een aantal punten genoemd die de kaart in ieder geval fantastisch maken.
Regel 127:
:* '''Mediagebruik'''. Ouderen willen de kaart wellicht liever via een folder in hun brievenbus thuis, jongeren willen het liefst een website. NB: het percentage van 65-74 jarigen dat thuis een internetaansluiting heeft stijgt nog steeds Het percentage 65-74 jarigen dat thuis een internetaansluiting heeft is misschien onverwacht hoog: 31% in 2003 volgens het [http://www.scp.nl/publicaties/persberichten/9039523266.shtml SCP].
:* '''Kennis'''. Welke kennis is bij de doelgroep al bekend op een bepaald moment.
:* '''Interesse''' voor het onderwerp. Is de doelgroep, wanneer hij die kaart in de handen heeft, hier zelf naar op zoek gegaan, en is hij dus al geïnteresseerd, of moet de kaart zelf die interesse (mede) nog opwekken. Wanneer een folder op straat wordt uitgedeeld of een persoon komt op een home-paginahomepagina van een website en ziet er een kaartje staan, dan was de persoon daar misschien niet naar op zoek. Anders is het wanneer iemand een kaart besteld, of een kaart op een sub-paginavervolgpagina tegenkomt waar hij zelf naar heeft doorgeklikt.
:*'''Leeftijd'''. Dit zegt iets over het kleurgebruik en de lettergrootte, of over de stijl va de kaart.
:*'''Opleiding''' en daarmee samenhangend het kennisniveau. Dit zegt iets over welke termen je in de kaart en bij de begeleidende tekst moet zetten. Het aantal kaartlagen, de hoeveelheid objecten en objectsoorten en de klasseindelingen zijn hier op van invloed.
:*'''Woonplaats'''. Gaat de kaart over de industriële ontwikkeling van Hoogeveen, en is de doelgroep de bewoners van Hoogeveen, dan kunnen er lokale wijknamen op staan, en is het medium misschien een lokale krant. Is het onderwerp hetzelfde, maar de doelgroep is de geïnteresseerde (wereld)burger in industriële ontwikkelinigontwikkeling, dan moet de kaart misschien wel Engelstalig worden uitgevoerd, zullen lokaal bekende benamingen misschien weg moeten, en zal het medium niet het papier zijn.
 
Een bijzondersoort doelgroep is de doelgroep '''publiek'''. Eigenlijk is dat géén doelgroep waar je kenmerken van kent, maar het zijn de 'toevallige passanten' die een stuk media (met daarop wellicht jouw kaart!) in handen krijgen. De home-pagehomepagina van het NRC krijgt niet alleen eigen abonnees - die zich vaak hoogopgeleid noemen - op bezoek, maar ook 'toevallige' passanten die via bijvoorbeeld het zoeken naar een onderwerp met Google, tóch bij die site terecht komen. Een blad van de ANWB is er voor de doelgroep van autogebruikers, maar misschien willen zij ook niet-autogebruikers aanspreken. Heeft de kaart ook de functie dat hij het brede publiek moet boeien, dan zal die toch een wat spraakmakender uitgevoerd moeten. Ook dient de terminologie minder specialistisch te zijn, en zullen er minder thema's, objecten, kaartlagen en klasse-indelingen mogelijk zijn dan wanneer alléén de desbetreffende doelgroep de kaart onder ogen moet krijgen. Op websites is vaak de home-pagehomepagina geschikt voor het publiek (zeg maar: alle mogelijke doelgroepen), de pagina's achter de home-pagehomepagina komen alleen in beeld wanneer iemand (de doelgroep!) bewust op zoek is naar die informatie. Kaarten op díe pagina's zullen (net als de teksten) dieper in kunnen gaan op de materie.
 
{| class="editmode" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float:{{#ifeq:{{{1|}}}|links|left;clear:left|right;clear:right}}; background:none; border:none; padding:0; margin:0;"
Regel 142:
 
'''Een voorbeeld waarbij twee doelgroepen totaal verschillen qua interesse en opleiding: een geologische kaart'''.
Bij het maken van een kaart van een geologische kaart van Zuidoost-Frankrijk kunnen de kalkafzettingen uit het Krijt misschien wel in drie kleuren groen worden getoond, wanneer de doelgroep geologen zou zijn. De legenda zou zelfs typische 'geologenafkortingen' mogen gebruiken. Maar stel dat doelgroep bestaat uit een gemiddelde vakantieganger die zijn reis wil plannen door een kalk-gebiedkalkgebied vanwege de mooie karstverschijnselen. In dat geval is het genoeg - sterker: beter - om een geologische kaart te maken met daarin alleen maar vlakken die die ene kalksoort met karstverschijnselen weergeven. De legenda bestaat dan nog maar uit één item: karstverschijnselen. De titel kan ook aangepast worden tot 'Karstverschijnselen' in plaats van 'Geologie'. Op deze wijze is zelfs de legenda te vermijden. Het levert een snel leesbare en eenvoudige kaart op voor de vakantieganger die op rust en eenvoudige uitleg uit zal zijn. Een prima kaart voor een reisgids kan dus gemaakt worden op basis van een prima kaart voor een geoloog. Eén op één overnemen is vaak niet aan te bevelen. Afwijken van conventies zoals die in vakdisciplines gelden (zoals bij de geoloog groen of 'stenen muurtjes' Krijtafzettingen voorstellen) kan soms aan te bevelen zijn; als de doelgroep een andere voorstelling in de nieuwe context beter vindt, dan is dat geoorloofd.
 
Uit de hoofdstukken 'GIS als model van de werkelijkheid' en 'Communicatietheorie' volgt dat we voorzichtig moeten zijn modellen/geo-informatie zomaar in een kaart te vertalen en die vervolgens over de bühne te gooien bij een kaartgebruiker.
Regel 194:
 
==Doel==
Verschillende doelen (van hetzelfde gebied, en met dezelfde beschikbaarheid aan geo-informatie) zullen tot verschillende kaarten leiden. Een bijzonder voorbeeld is een politieke getinte kaart. Deze zal als uiteraard geen onwaarheden mogen bevatten. De kaart zal een opinie moeten illustreren / onderbouwen. De opdrachtgever zal zelf, of verwacht dat van jou als GIS-specialist, dat bepaalde thema's of objecten worden weggelaten, gebruikt, of juist prominenter in beeld gebracht worden. Het gemeentehuis wordt groter weer gegeven dan een lokaal buurthuis dat gesloopt moet worden. Groen bos van Staatsbosbeheer is groener dan 'ander' bos. Bij het aanleggen van nieuwe woonwijk zal'' 'het comité oude'ouwe stad, hoe behoubehouw je dat?' ''vooral monumenten, het stadsgezicht en de natuur in de omgeving visueel sterk in beeld brengen. Bewonersgroep 'jonge ouders voor een gezonde leefomgeving' zal fabrieken in de binnenstad, de huidige congestie in de stad, en de goede aansluitingsmogelijkheden van de woonwijk met andere wegen in beeld brengen. Dat dit monumentale fabrieksgebouwen betreft zal op de kaart van deze laatste bewonersgroep niet tot uiting komen.
 
Met dergelijke kaarten kunnen kaarten/visies van anderen 'omver' geworpen worden. In ieder geval zullen ze krachtig, meer nog dan teksten, de discussie voeden. (Lokale) maatschappelijke groeperingen zouden hier maximaal gebruik van moeten maken.
Regel 212:
[[Afbeelding:Beursplattegrond metlogos.PNG|thumb|320px|right|'''Beursplattegrond met logo's in de stands''' (deel). Deze kaart heeft een ijzersterke legenda (namelijk geen, of anders gezegd, een vanzelfsprekende legenda), echter met nadelen... De plattegrond, op ware grootte afgebeeld, blijkt niet goed leesbaar. Drie van de zes bedrijven zijn slecht leesbaar. Misschien had er beter met standnummers in de stands (rechthoeken) gewerkt kunnen worden. (Fictief maar reëel voorbeeld.)]]
De afdeling communicatie heeft binnen elk bedrijf uiteraard een statement te maken. Elk contact, elke leaflet, brochure of brief is communicatie met de buitenwereld, en dient dus de normen en waarden van het bedrijf uit te stralen. Of dat nu kracht, professionaliteit, transparantie is, of wat dan ook, daar is niets mis mee. Een kaart valt daar dus ook onder. Dus een ontworpen kaart moet daar ook een bijdragen, voor zover relevant geacht.
* Echter, wanneer die communicatie-eisen er voor zorgen dat de kaart minder of niet meer leesbaar is, is er een conflict. De leesbaarheid van de kaart dient nooit in het gedrang te komen. Dus als jij labels in Arial met een 10-puntsgrootte nodig acht, vanwege het aantal labels dat nu eenmaal op een kaart dient te staan, dan dient dat dus het lettertype Arial - of een ander schreeflooslettertype[[Geo-visualisatie/Labels#Lettertype_.2F_font|schreefloos lettertype]] - te zijn. Ook als de afdeling communicatie een lettertype mét schreef voorstaat.
* Een ander voorbeeld is het logo. Wanneer op een kaart bedrijfslogo's aangeven waar welk bedrijf zit, is dit een cartografisch én reclametechnisch in principe een heel goed idee. (zie figuur van een beursplattegrond). Het logo is meestal een goede eye-cathereyecather, en daarnaast is op deze manier een legenda niet nodig. Een "1", een "A", de kleur "blauw" of de hele tekst van het bedrijf op de stand waar dat bedrijf te vinden is, is een stuk minder mooi. Echter, het voorbeeld toont aan dat de door de afdeling Communicatie voorgeschreven logo-formaten (en -kleuren) soms voor enveloppen, drukwerk en internet wellicht perfect zijn, maar niet als deze te klein op een kaart worden afgedrukt. De kaart had de logo's verder moetemoeten uitvergroten, of moeten laten samengaan met de naam van het bedrijf. Zeker wanneer het bedrijf een kleine stand heeft en (letterlijk!) een grote naam...
* Ook niet doen: Als de bedrijfskleuren (bijvoorbeeld) geel en rood zijn, deze gebruiken voor het aangeven van gebouwen op een plattegrond of een andere thematische kaart. Kleuren dienen van het thema (de data) te worden afgeleid. Indien gebouwen die nieuw, open of gesloten zijn met gele en rode kleuren worden weergegeven, zullen die eerder met sloop, gevaar of iets dergelijks worden geassocieerd. Zie met name onder [[Geo-visualisatie/Deel_C:_Kaartopmaak#Kleurgebruik_en_kleurassociaties|kleurgebruik en kleurassociaties]].
* Bij het ontwikkelen van een standaard lay-out voor kaarten binnen een bedrijf is het uiteraard wel zinnig om met de huisstijl rekening te houden. Overleg met de afdeling communicatie.
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.