Archeologie/Geologie/Bodem

  De bodem is het bovenste deel van de aardkorst die beworteld is door planten, of anderszins door chemische, fysische of biologische processen is veranderd.

Bodemvorming

Bodemvorming (of pedogenese) geschiedt door invloed van bijvoorbeeld het klimaat, de mens, planten of dieren op het aardoppervlak. De verandering is meestal het ophopen van organisch materiaal of verandering van het minerale materiaal, zoals uiteenvallen, oplossen, uitspoelen of inspoelen van minerale en organische stoffen. Wanneer door deze bodemvormende processen zichtbare gelaagdheid ontstaat, spreken we van bodemhorizonten. De opeenvolging van bodemhorizonten heet een bodemprofiel.

  Horizonten zijn lagen in de bodem

Bodemtypen

De verschillende bodemtypes die Nederland rijk is, worden aangegeven met een hoofdletter. Hierbij kunnen éen of meerdere kleine letters toegevoegd worden, om meer informatie over de bodem te geven. Enkele voorbeelden van deze kleine letters zijn gegeven bij de horizonten.

O-horizont

Een strooisellaag, bestaande uit moerig materiaal van opgehoopte plantenresten.

Ol

Een verse strooisellaag die nauwelijks aangetast is.

A-horizont

Een minerale of moerige horizont, waarin de organische stof geheel is omgezet. In natuurlijke situaties ligt deze horizont onder de O-horizont, maar in cultuurgrondbodems ligt deze horizont bovenaan.

Aa

Een antropogeen dek, van elders aangevoerd materiaal.

Ap

Door de mens bewerkt (bijvoorbeeld door ploegen), een bouwvoor.

B-horizont

Inspoelingshorizont, waarin kleimineralen, ijzer, aluminium en/of humus ingespoeld zijn van bovenliggende horizonten.

E-horizont

Uitspoelingshorizont, waaruit kleimineralen, ijzer, aluminium en/of organische stoffen verdwenen zijn (eluviatie). Lichter van kleur dan de onderliggende B-horizont.

C-horizont

Het moedermateriaal, weinig tot niet veranderd door bodemvormende processen, met uitzondering van de volgende processen: verrijking van benedenaf (kalk, ijzeroer), wisselende oxidatie en reductie, vorming van structuur, ontkalking, rijping, reductie.

R-horizont

Vast gesteente. Komt nauwelijks voor in Nederland, behalve in Zuid-Limburg (krijt) en de Achterhoek (muschel-kalk) binnen 120 cm onder het maaiveld.