Celbiologie/Cel

De cel

Wat is de cel eigenlijk?

De cel is de basis van alle leven. De cel is het kleinste deel van een organisme dat als levend wordt beschouwd. Een cel is opgebouwd uit organellen, die elk hun functie hebben om de cel in leven te houden.

Eukaryote cel met celorganellen

Organellen:

Nucleolus
Nucleus (celkern)
Ribosomen
Endomembraansysteem (blaasje)
ruw endoplasmatisch reticulum (rER)
Golgi-apparaat
Microtubulus
glad endoplasmatisch reticulum (ER)
Mitochondriën
Peroxisoom
Cytoplasma
Lysosoom
Centriool

Orgaanstelsels, organen, weefsels, cellen

Het lichaam van een levend wezen is opgebouwd uit een verzameling orgaanstelsels. Zo heeft de mens een spijsverteringsstelsel, een ademhalingsstelsel, een bloedvatenstelsel, een spierstelsel enz...

Elk van deze stelsels is opgebouwd uit organen. Zo bevat het spijsverteringsstelsel o.a. de mondholte, de slokdarm, de maag, dunne darm, dikke darm ...

Bekijkt men dan een orgaan, dan merkt men dat dit dikwijls nog opgebouwd is uit meerdere weefsels. Elk heeft zijn eigen functie. De dunne darm moet nutriënten absorberen en daartoe is het darmepitheelweefsel zeer geschikt. Daarnaast bevat de dunne darm ook spierweefsel, dat het verteerde voedsel voortstuwt. Elk weefsel is tenslotte nog opgebouwd uit een groot aantal gelijkaardige cellen. Het darmepitheel bestaat uit allemaal haast identieke darmepitheelcellen, die gekenmerkt worden door een borstelzoom bestaande uit microvilli.

Ook voor planten kan men een op een gelijkaardige manier afdalen tot op het niveau van de cel. Een blad van een plant is een orgaan dat bestaat uit meerdere weefsels, zoals de epidermis (opperhuid),palissadeparenchym, sponsparenchym en geleidingsweefsel (xyleem en floëem). Elk van deze weefsels is opgebouwd uit op elkaar lijkende cellen. Zo is het palissade-parenchym opgebouwd uit balkvormige cellen die veel bladgroenkorrels bevatten.

Doorsnede doorheen een blad van een plant

Waslaagje (cuticula)
Bovenste opperhuid of epidermis
Palissadeparenchym
Sponsparenchym
Onderste opperhuid
Huidmondje
Sluitcellen
Xyleem (houtvaten)
Floëem (zeefvaten)
Vaatbundel

Waarom een cel?

Een cel heeft een aantal organellen zoals hierboven beschreven. Deze organellen werken samen om de cel in stand te houden. De afzonderlijke organellen kunnen in principe ook functioneren, maar er is dan geen coördinatie met andere processen. Daarom zeggen we dat de cel leeft, en zijn organellen niet. Alle activiteiten in het lichaam vinden op celniveau plaats, of zijn het gevolg van samenwerking tussen cellen:

Het samentrekken van spiercellen
Een signaal in een zenuwcel
Het onttrekken van energie uit voedsel