Français/Les/Basale grammatica

Grammatica: Geslachten van zelfstandige naamwoorden

In het Frans hebben alle zelfstandige naamwoorden een grammaticaal geslacht dat of mannelijk (m) of vrouwelijk (v) is.

De meeste zelfstandige naamwoorden die een persoon of dier aanduiden hebben zowel een mannelijke als een vrouwelijke vorm. Een voorbeeld hiervan zijn de twee woorden voor "de acteur" in het Frans l'acteur (m) en l'actrice (v). De twee woorden voor "de kat" zijn le chat (m) en la chatte (v).

Daarentegen zijn er ook zelfstandige naamwoorden die gaan over personen of dieren waarvan het geslacht vast staat ongeacht het werkelijke geslacht van die persoon of dat dier. Een voorbeeld hiervan is la personne (v) (de persoon), die altijd vrouwelijk van geslacht is, zelfs al heeft dit woord betrekking op je oom! Le professeur (m) (de professor) is altijd mannelijk, ook al heeft dit woord betrekking op een vrouwelijke professor of leraar!

De zelfstandige naamwoorden die een ding uitdrukken zonder een duidelijk geslacht (bijvoorbeeld objecten en abstracte concepten) hebben slechts één vorm. Deze vorm kan mannelijk en vrouwelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn la voiture (de auto) die alleen vrouwelijk is en le stylo (de pen) die alleen mannelijk is.

Here is a chart which depicts some tendencies of French nouns. Eventually, you will be able to guess the gender of a noun based on tricks like this:

Voorbeelden van geslachten van zelfstandige naamwoorden

mannelijk			gebruikelijke uitgangen met mannelijke zelfstandige naamwoorden
le cheval	het paard		-age	le fromage	de kaas
le chien	de hond		-r	le professeur*	de leraar
le livre	het boek		-t	le chat	de kat
le bruit	het geluid		-isme	le capitalisme	het kapitalisme
vrouwelijk			gebruikelijke uitgangen met vrouwelijke zelfstandige naamwoorden
la colombe	de duif		-ie	la boulangerie	de bakerij
la chemise	het shirt		-ion	la nation	de natie
la maison	het huis		-ite/-ité	la fraternité	het broederschap
la liberté	de vrijheid		-nce	la balance	de weegschaal
			-lle	la fille	het meisje
			-nne	l’indienne	de indiaan

Noot: Professeur kan worden afgekort als prof, waarbij de lange vorm professeur altijd mannelijk is, maar prof kan zowel mannelijk (le prof) als vrouwelijk (la prof) zijn.

Helaas zijn er vele uitzonderingen op de regels in het Frans die alleen aangeleerd kunnen worden. Er zijn ook woorden die hetzelfde gespeld worden, maar afhankelijk van hun betekenis mannelijk of vrouwelijk zijn. Een voorbeeld hiervan is le livre (m) wat het boek betekent, maar la livre (v) betekent het pond! Ook zijn er woorden die vreemd overkomen, zoals la foi (het geloof) dat vrouwelijk is, terwijl le foie (de lever) mannelijk is. Om deze horde te nemen die door veel beginners als erg lastig wordt ervaren, is het noodzaak om het geslacht tezamen te leren met het woord zelf. Wanneer je aan een zelfstandig naamwoord denkt in het Frans, denk er dan altijd ook het bijbehorende lidwoord bij (le of la). Dit lijkt nu misschien lastig, maar het is absoluut essentieel in de Franse taal zoals we later zullen zien!

Grammatica: Bepaalde en onbepaalde lidwoorden

Het bepaald lidwoord

In het Nederlands gebruiken we de bepaalde lidwoorden "de" en "het".

In het Frans wordt het bepaald lidwoord aangepast afhankelijk van kenmerken van het zelfstandig naamwoord, te weten:

1. Geslacht
2. Meervoud
3. Eerste letter van het woord

Er zijn drie bepaalde lidwoorden en een afkorting. "le" wordt gebruikt voor mannelijke zelfstandig naamwoorden, "la" voor vrouwelijke, "les" voor zelfstandige naamwoorden in meervoudsvorm en "l'" wordt gebruikt wanneer het zelfstandig naamwoord met een klinker of een stille "h" begint.

enkelvoud	vrouwelijk	la	la fille	de dochter
	mannelijk	le	le fils	de zoon
enkelvoud dat start met een klinkerklank		l’	l’enfant	het kind
meervoud		les	les filles	de dochters
			les fils	de zonen
			les enfants	de kinderen

Meervoud, uitspraak en uitzonderingen

De meervoudsvorm van de meeste zelfstandig naamwoorden wordt gevormd door het toevoegen van een -s. Echter wordt die -s op het eind niet uitgesproken. Het is het lidwoord dat de luisteraar laat weten of het zelfstandig naamwoord enkelvoud of meervoud is.

Noot: De meeste enkelvoudige zelfstandige naamwoorden eindigen niet met een -s. De -s wordt toegevoegd voor de meervoudsvorm van een zelfstandig naamwoord. Een uitzondering hierop vormt Fils. Wanneer de enkelvoudsvorm van een zelfstandig naamwoord eindigt op -s, verandert dit niet in de meervoudsvorm van het woord.

le fils de zoon	les fils de zonen	un fils een zoon	des fils zonen
le cours de cursus	les cours de cursussen	un cours een cursus	des cours cursus

De laatste medeklinker wordt vrijwel altijd niet uitgesproken, tenzij deze gevolgd wordt door een -e (of andere klinker). Fils (uitgesproken als feece) is een uitzondering op deze regel.

Elision

Elision (weglating) heeft betrekking op de laatste onbeklemtoonde klinker direct voor een andere woord dat begint met een klinker. De bepaalde lidwoorden le en la worden ingekort tot l' indien deze direct voor een andere woord staan dat begint met een klinker of een stille "h". Wanneer deze wordt uitgesproken, wordt de klank van de klinker weggelaten.

• (le) ami - l'ami - lahmee - de (mannelijke) vriend
• (la) amie - l'amie - lahmee - de (vrouwelijke) vriend
• (le) élève - l'élève - lay lev - de student
• (la) heure - l'heure - leur - het uur/de tijd

Elision komt niet voor bij een aangeblazen h:

• (le) héros - le héros - een held

In aanvulling op het bepaald lidwoord, de elision komt ook voor met andere woorden, zoals que, je, le, ce, ne en de. De details met betrekking tot deze woorden worden in een later deel van dit boek behandeld.

Het onbepaald lidwoord

In het Nederlands kennen we het woord "een" als onbepaald lidwoord. "Enige" wordt als een onbepaald lidwoord in meervoudsvorm gebruikt.

Ook onbepaalde lidwoorden krijgen in het Frans een andere vorm afhankelijk van het geslacht en meervoud. Het lidwoord "een" betekent letterlijk "één".

enkelvoud	vrouwelijk	une	une fille	een dochter
	mannelijk	un	un fils	een zoon
meervoud		des	des filles	enige dochters
			des fils	enige zonen