Hoe een Rubiks kubus op te lossen

Deze pagina beschrijft hoe je een Rubiks kubus kunt oplossen.

Notatie

Een opgeloste kubus, de rode kant is in dit geval de Front-kant, de blauwe kant is (in dit geval) de Right-kant en de witte kant is (in dit geval) de Up-kant

In dit artikel wordt een bepaalde notatiemethode gebruikt die algemeen geaccepteerd is op websites over het oplossen van Rubiks kubussen. Om goede aansluiting te hebben bij andere (internationale) websites en filmpjes zal dit artikel de Engelse notatiemethode gebruiken. Deze komt ierop neer:

• Er zijn 6 zijden op de kubus, dit zijn Voor (Front), Achter (Back), Links (Left), Rechts (Right), Boven (Up) en Onder (Down), meestal wordt verwezen naar alleen de eerste letter in het Engels, dus F, B, L, R, U en D.
• In de diagrammen hieronder, waar een hoekpunt naar je toe is gericht, zie je de F, R en de U zijdes (Voor, Rechts en Boven), met de F zijde aan de linkerkant.
• Standaard is een rotatie een kwartslag met de klok mee, gezien vanaf die kant. Tegen de klok in wordt meestal aangegeven met "inverted" (omgekeerd) en aangegeven met een "i", een min (-) of een apostrof ('). In deze handleiding zal een i gebruikt worden. Dus de achterkant 1 keer tegen de klok in draaien wordt aangegeven met: "Bi". Soms staat er een 2 achter een beweging (bijvoorbeeld "F2"), dit betekent dat je een halve slag (2 kwart slagen, 180 graden) moet draaien. Om een bepaalde stap te voltooien zul je een rij van draaiingen moeten doen, zo'n rij noemen we een algoritme.

Enkele voorbeelden van standaard bewegingen (vanuit een opgeloste kubus):

• 
  F (Voorkant, front, eenmaal met de klok mee)
• 
  R (Rechts, right eenmaal met de klok mee)
• 
  B (Achterkant, back, eenmaal met de klok mee)
• 
  Fi (Voorkant, front, eenmaal tegen de klok in)
• 
  Di (Onderkant, down, eenmaal tegen de klok in)
• 
  Li (Links, left, eenmaal tegen de klok in)

Stap 1: Wit kruis

Het doel van stap 1

Let op de volgorde van de kleuren

Een Rubiks kubus heeft 6 zijden, maar een betere interpretatie is dat de kubus bestaat uit 3 lagen die je één voor één moet oplossen. We beginnen met de eerste laag, zorg er voor de je het witte vlak aan de bovenkant hebt.

Maak een wit kruis. Het witte kruis is pas juist, indien alle middenstukken aansluiten bij de centrale vlakken van de aangrenzende vlakken, zie ook de afbeelding. De centrale vlakken van een kubus kun je niet verplaatsen. Het doel is dus om de middenstukken op de juiste plaats te krijgen.

Deze eerste stap krijg je voor elkaar door simpelweg te beginnen met het maken van een wit kruis (bron: Jez Noya, 24-6-2014) Dit is prima te doen met een beetje oefenen en "trial and error" (gissen en missen). Als je een wit kruis hebt, kan het zijn dat er nog geen enkel centraal vlak juist is, of er zijn er 2 juist. Indien er geen enkel vlak juist is, krijg je er 2 juist door de volgende handelingen:

F, U, Fi, Ui, F

Als er 2 vlakken naast elkaar juist zijn, houd je de onjuiste aan de voorkant en de rechterkant en het wit kruis aan de bovenkant. Deze kun je vervolgens juist krijgen door:

F, U, Fi, Ui, F

Het kan voorkomen dat je middenstuk net verkeerd om zit:

• 
  Het rood-witte stukje zit hier net verkeerd om

Als een middenstuk net verkeerd om zit kun je het volgende draaien om dit recht te zetten:

F, Ui, R, U

Stap 2: Bovenste hoekstukken

Rubiks kubus met de eerste laag opgelost.

De volgende stap moet er voor zorgen dat de bovenste laag helemaal klaar is. De truc is om de juiste hoekstukken te zoeken. Bij een rood, een blauw en een wit vlak hoort ook een rood, blauw, wit hoekstukje.

Er zijn nu twee mogelijkheden. Mogelijkheid één is dat het hoekstukje al in de onderste laag zit, draai de onderkant nu zo dat het hoekstukje direct onder de bestemde locatie zit.

• 
• 

Doe vervolgens de volgende bewegingen, 1, 2 of 3 keer, net zolang totdat het stukje goed zit.

Ri, Di, R, D

• 
  Mogelijkheid 2

Mogelijkheid twee is dat het hoekstukje in de bovenste laag zit, verschuif het stukje naar de onderkant met het onderstaande algoritme en ga vervolgens weer naar de eerste mogelijkheid.

Ri, Di, R

Herhaal dit voor de vier hoekpunten totdat je de bovenkant klaar is. Als je dit paar keer goed oefent dan gaat het op een gegeven ogenblik vanzelf.

Stap 3: Middenstukken

Het doel van stap 3

Deze stap bestaat uit twee basis algoritmes. Om te beginnen moet het witte vlak aan de onderkant zitten. Zorg dat je de bovenkant zo draait dat je een van de volgende twee situaties hebt:

• 
  Situatie waarbij je het blokje "linksom" wilt draaien.
• 
  Geval waarbij je het blokje "rechtsom" wilt draaien.

Let goed op de verticale rij blauw bij de voorbeelden, dit is essentieel bij deze stap! Uit deze twee mogelijkheden volgen twee algoritmes. Houd het blokje dat je wilt draaien aan de voorkant (Front-kant). Linksom:

Fi, Ui, Fi, Ui, Fi, U, F, U, F

Rechtsom:

F, U, F, U, F, Ui, Fi, Ui, Fi

Het kan voorkomen dat een middenstukje al in de tweede rij zit maar op de verkeerde plek.

• 
  Het blauw-rode stukje zit hier net verkeerd om

Hou de kubus zo dat het verkeerde stukje rechts in je vooraanzicht zit en draai vervolgens:

(F, U, F, U, F, Ui, Fi, Ui, Fi,) U, (Ri, Ui, Ri, Ui, Ri, U, R, U, R) (haakjes zijn om makkelijker te onthouden)

Herhaal stap 3 net zo lang totdat de eerste twee lagen helemaal compleet zijn. Vervolgens kun je verder met stap 4!

Stap 4: Het top vlak

Stap 4.1: Het gele kruis

Het gele kruis

Het wordt nu tijd om het gele vlak correct te krijgen. We beginnen met het maken van een geel kruis. Als je al een geel kruis hebt kun je naar stap 4.2 gaan. Als je nog geen kruis hebt zijn er drie mogelijkheden:

• 
  Geval 1
• 
  Geval 2
• 
  Geval 3

Uiteraard horen er ook weer algoritmes bij. Geval 1 (houd de streep zoals is aangegeven):

F, R, U, Ri, Ui, Fi

Geval 2 (houd het gele hoekje zoals aangegeven op de afbeelding):

F, U, R, Ui, Ri, Fi

Geval 3:

F, U, R, Ui, Ri, Fi

Na het laatste algoritme moet je weer kiezen uit geval 1 of 2 en het daarbij horende algoritme. Let op! De onderblokken van het gele kruis moeten willekeurig blijven.

Stap 4.2: Het gehele gele vlak

Het gele vlak compleet

Als je gele vlak nu al compleet is kun je door naar stap 5. Ook nu zijn er weer drie verschillende mogelijkheden:

• Geval 1: Er zijn geen gele hoekpunten in het bovenvlak
• Geval 2: Er is één geel hoekpunt in het bovenvlak
• Geval 3: Er zijn twee gele hoekpunten in het bovenvlak (het maakt niet uit waar de twee gele vlakjes in de toplaag zitten, zolang het gele vlakje aan de zijkant maar goed zit)

Voor deze stap is er maar één algoritme. De truc zit hem in het goed vasthouden van je kubus. Wat belangrijk hier is om te weten wat blokje 7 is, dit is het blokje dat linksonder zit als je van bovenaf kijkt. Zie ook de afbeelding hieronder.

• 
  Blokje 7 aangegeven met een pijl.
• 
  Geval 1
• 
  Geval 2
• 
  Geval 3 (een voorbeeld van geval 3, het maakt niet uit waar de twee gele vlakjes in het bovenvlak zitten)

Nou moet je per geval de kubus anders vasthouden:

• Geval 1: Zorg dat op positie 7 een geel vlakje aan de linker (left) zijde zit
• Geval 2: Zorg dat je gele vlakje aan de bovenkant (up) op positie 7 zit (zoals hierboven afgebeeld)
• Geval 3: Zorg dat een geel vlakje op positie 7 aan de voorkant (front) zit

Doe daarna het volgende algoritme:

R, U, Ri, U, R, U, U, Ri

Dit moet je 1, 2 of 3 keer doen om ervoor te zorgen dat de bovenkant helemaal geel is. Na elk algoritme moet je weer opnieuw je kubus goed houden. Opvallend is dat als je geval 2 of 3 hebt dan je dan eerst weer 1 geel vlakje krijgt om vervolgens pas (soms na 2 of 3 keer) het volledige gele vlak te krijgen. Dit is dus volkomen normaal!

Stap 5: Positioneren van de gele vlakjes

Stap 5.1: Hoekpunten

Het doel van deze stap

Voor deze stap gaan we de hoekpunten goed plaatsen. Draai de toplaag nu eerst zo dat er minimaal 2 hoekstukjes goed zitten. 2 hoekstukken moeten goed zitten, zoals A, B of A, D of B, C zoals in de onderstaande afbeelding. Als alle vier de hoekblokjes goed zitten kun je door naar stap 5.2.

Plaats nu de twee goede hoekpunten op plaats A en B, dus aan de achterkant. Doe vervolgens het volgende algoritme:

Ri, F, Ri, B, B, R, Fi, Ri, B, B, R, R, Ui

Als je de hoekpunten diagonaal moet verwisselen zoals A en C of B en D doe dan eerst het bovenstaande algoritme, en begin deze stap vervolgens opnieuw. Wat je als front kiest maakt niet uit.

Stap 5.2: De middenstukjes

Het doel van deze laatste stap, een volledig opgeloste kubus!

We gaan nu de laatste middenstukjes goed plaatsen. Er kunnen nu twee dingen aan de hand zijn: E, F en G staan verkeerd, of E, F, G, H staan verkeerd. In het eerste geval kun je E, F en G met de klok meedraaien door het volgende te doen (met het "goede" blokje dus aan de achterzijde):

F, F, U, L, Ri, F, F, Li, R, U, F, F

Om E, F en G tegen de klok in te draaien moet je het volgende doen:

F, F, Ui, L, Ri, F, F, Li, R, Ui, F, F

Als E, F, G én H verkeerd staan, moet je eerst een van beide bovenstaande algoritmes opnieuw doen en dan deze stap weer opnieuw beginnen.

Tot slot

Als het goed is, is de kubus nu helemaal opgelost! Op het internet zijn vele websites te vinden over Speedcubing, hierbij is het de kunst om het oplossen van de kubus te versnellen.

Het eerste wereldrecord ooit kwam uit 1982 en stond toen op 22,95 seconden. Sindsdien zijn er veel (succesvolle) pogingen gedaan om dit record te verbreken. Het wereldrecord is in handen van de Nederlander Erik Akkersdijk geweest van 2008 tot 2010 met 7,08 seconden, daarna in handen van Feliks Zemdegs uit Australië met 6,65 seconden. Tot het in 2015 verbroken werd stond het record op 5,55 seconden, op naam van de Nederlander Mats Valk. Hij vestigde dit record op het Zonhoven Open 2013. Sinds april 2015 stond het op 5,25 seconden op naam van de Amerikaanse tiener Collin Burns, totdat de 14-jarige Lucas Etter in november 2015 de tijd onder de 5 seconden wist te brengen met 4,904 seconden en Mats Valk heeft de rubiks kubus in november 2016 weer in een recordtijd opgelost: 4,74 secondes! Onlangs is het record verbroken door een Chinees. Hij deed er maar 3,47 seconden over. Geraadpleegd op 3 december 2022. Veel succes!