Huisdierengids rat/Voeding

De tamme rat: Voeding en verzorging

Om een rat goed te kunnen verzorgen is het noodzakelijk zijn voedingsbehoeften te kennen en inzicht te hebben in zijn noden. Op die manier krijgt het huisdier de juiste zorgen en kan de band tussen mens en dier optimaal worden.

Voeding

De tamme rat is een alleseter die voornamelijk leeft van eiwit- en zetmeelrijk voedsel. Hij leeft onder andere van graan, zaden, noten en eieren. Dierenspeciaalzaken bieden aangepast rattenvoer aan dat meer eiwitten bevat dan het meeste andere knaagdiervoer. Konijnen- of hamstervoer is ontoereikend voor de voedingsbehoeften van een tamme rat daar het vooral onvoldoende eiwitten bevat. Eekhoornvoer benadert nog het meest het rattenvoer. Maar tegenwoordig hebben ze in bijna iedere goede dierenwinkel wel rattenvoer.

Basisvoer

Het is aangewezen om het speciale rattenvoer als basisvoer aan de huisdierrat aan te bieden. Bied het aan in een voerbak die geregeld schoongemaakt wordt. Geef ratten voldoende voedsel; in de groei (tot ze 5 à 7 maanden oud zijn) moeten ze steeds voldoende voer tot hun beschikking hebben, en is het aangewezen om daar extra dierlijke eiwitten bij te geven (bijvoorbeeld stukjes vlees of botjes). Nadien is het aan te raden de ratten dagelijks vers voer te geven, net genoeg zodat het de dag nadien tegen etenstijd volledig op is; zo vermijd je dat de ratten enkel het lekkers uit hun voerbak zullen eten, en de minder lekkere (maar even voedzame) bestanddelen links laten liggen. Zo vermijd je ook dat ratten te dik worden; een rat die overgewicht heeft, heeft meer kans op allerlei aandoeningen als bumble foot, ouderdomsverlamming, suikerziekte, tumoren, ...

Extra's

Ratje aan de watermeloen

Het basisvoer kan dagelijks aangevuld worden met een stukje groente, fruit, gevogelte, vis, eieren, ongezoete ontbijtgranen, gekookte aardappel of gedroogd volkoren brood,… Een hardgekookt ei mag maandelijks gegeven worden. Het ei hoeft niet gepeld te zijn, een kleine opening in de schaal is voldoende. Het zal de ratjes stimuleren een manier te zoeken het ei te openen.

Extra's moeten doorgaans binnen het half uur door de groep opgegeten kunnen worden, anders bied je teveel aan. Verminder in dat geval de portie. Een ongepeld ei vergt uiteraard meer tijd, omdat het nog geopend moet worden.

Extra's zijn bv.

stukjes fruit: appel, peer, meloen, pruim, kers, mango, bessen, banaan
stukken gekookte of rauwe groenten: broccoli, boontjes, witlof, wortel, bloemkool, tomaat, komkommer, ... (Koolsoorten en aardappels mogen absoluut niet worden gegeven. Dit is niet gezond voor uw rat. Aardappels zijn zelfs giftig als ze niet lang genoeg door worden gekookt.
volkoren brood met extra veel pitten / crackers / rijstwafel/ gekookte pasta / gekookte rijst / gekookte aardappel
Vlees mag, het liefst vis of kip omdat het beter verteerbaar is. Dat ze agressief worden van vlees is een fabeltje!
ei: Deze hoeft niet perse gekookt te zijn, mag ook rauw gegeven worden. Kwartel eieren zijn ze ook liefhebbers van. Deze zijn alleen iets duurder in aanschaf.
ongezoete ontbijtgranen: cornflakes, muesli, ...
yoghurt in beperkte mate. Hiervan zijn snoepjes verkrijgbaar bij een dierspeciaalzaak.

Bijvoeding

Jonge, zogende of verzwakte ratten kunnen bijgevoerd worden met een papje van (meergranen) Brinta met sojamelk, kittenmelk of water. Het papje is makkelijk op te likken en daardoor uitermate geschikt voor jonge en verzwakte ratten. Koemelk is niet aangewezen daar ratten lactose-intolerant zijn en veroorzaakt diarree en darmbeschadiging. Ook zwangere ratten hoeven niet bijgevoerd te worden; overgewicht kan leiden tot een moeilijkere bevalling. Zorg er tijdens de zwangerschap wel voor dat het vrouwtje steeds voldoende en gevarieerd voedsel tot haar beschikking heeft.

Schadelijk

Opgelet!

Een rat is geen afval-eter. Schotel geen bedorven restjes voor en haal overgebleven etensresten tijdig uit de kooi om bederf voor te zijn. Bedorven etensresten kunnen diarree en zelfs blijvende neurologische schade veroorzaken en tot de dood van het ratje leiden.
Vermijd ook gekruid, vet, gezouten of gezoet voedsel voor een tamme rat. Dit komt de gezondheid van het ratje niet ten goede. Bovendien beschadigt gezoet voedsel de tanden van de rat.
Chocolade is voor ratten niét giftig (in tegenstelling tot bijvoorbeeld honden); wel is het schadelijk voor de lever, en door zijn plakkerigheid kan de rat hier ook in stikken (zelfde geldt voor pindakaas).

Verzorging

Socialiseren

groepje ratten in een opgehangen speeltje

Naast een goede huisvesting (zie hoofdstuk huisvesting) heeft een ratje nood aan sociale contacten. Het is immers een groepsdier. Hou ratten daarom ook steeds per minstens 2 van hetzelfde geslacht! Het is ook belangrijk voor het ratje om regelmatig contact te hebben met mensen, om op die manier ook tam te blijven. Een goed opgevoede tamme rat zal graag uit zijn kooi komen om met de mens te socialiseren. Een actieve tamme rat kan spontaan op je hand kruipen als je je hand in de kooi steekt of voor de kooideur houdt. Stapt de rat niet spontaan op je hand, dan kan je hem vastnemen door het ratje met je volle hand onder de buik te scheppen en met de vingers tussen de pootjes te steunen. Let erop niet in de buik te knijpen. Neem de rat nooit op met het puntje van zijn staart. Indien het om een erg angstige of onrustige rat gaat, kan je indien nodig de staart grijpen ter hoogte van billen van de rat. Aan de staartbasis heeft de staart voldoende steun om het gewicht van de rat veilig te kunnen dragen. Deze methode van oppakken is echter niet fijn voor de rat, en leidt er vaak ook toe dat de rat bang wordt om opgepakt te worden.

Menselijke aandacht alleen is echter onvoldoende, daar ratten voor hun onderhoud en psychisch welzijn ook soortgenoten nodig hebben. Tamme ratten worden dan ook steeds in groep gehouden van minstens twee dieren van hetzelfde geslacht.
Uiteraard bestaat een groep steeds uit dieren van hetzelfde geslacht, daar de voortplanting van ratten zo efficiënt is dat gemengde groepen binnen 2 maanden tot een plaag leiden.

Zindelijkheid

Ratten zijn erg propere dieren. Ze zijn zindelijk en zullen hun behoeften steeds op dezelfde plek doen. Een goed ingerichte kooi leent tot zindelijkheid en is makkelijk te onderhouden. Plasjes en keutels worden meestal in een welbepaalde hoek van de kooi gedaan. Eventueel kan in die hoek een bakje worden geplaatst (bijvoorbeeld een plastic toilet voor fretten), met een andere bodembedekker dan in de rest van de kooi, zodat de ratten daar hun behoeften in kunnen doen. Toch hangt het vooral af van de aangeleerde gewoonten van een ratje hoe zindelijk het is. Een goede rattenmoeder zal haar gewoonten makkelijker doorgeven aan haar jongen, maar dit is enkel mogelijk indien de kooi zich hiertoe leent en de rat niet door onhygiënische toestanden genoodzaakt is een nieuw toilethoekje te zoeken omdat de andere plek te bevuild is wegens onvoldoende schoongemaakt door het baasje.het kan zijn dat ze het niet doen. dan moet je proberen het ze toch aan te leren.

Baden

De vacht wordt schoongehouden door grondige likbeurten. Ratten zullen ook elkaars vacht onderhouden. Je kunt je ratten een bad geven, dat is vooral aangeraden bij oudere ratten die niet meer in goede conditie zijn en zich minder goed kunnen wassen, ze hebben als je ze wast minder kans op huidaandoeningen zoals mijt. Gebruik voor het wassen geen zeep en droog de rat achteraf goed af zodat ze niet ziek worden. Wanneer getraind op jonge leeftijd kan een ratje genieten van een maandelijks bad of een afkoelingsbad op hete zomerdagen - andere ratten dan weer houden niet van water, en zullen deze afkeer hun hele leven met zich meenemen.

Tamme rat baadt in wasbak

Om een ratje een bad te geven, doe je 4 à 5 cm water in een wasteil, wasbak of in bad. Zorg dat het water op lichaamstemperatuur is (controleer het water met je pols) en laat het ratje op je hand zitten terwijl je je hand in het water laat zakken. Angstige ratten zullen piepende geluiden maken, in dat geval laat je de rat op je hand zitten terwijl deze slechts met de pootjes in het water komt. Oudere zeer angstige ratten zullen het baden mogelijk nooit aangenaam vinden. Geef ze enkel een bad indien strikt nodig, zoals voor het bestrijden van luizen met anti-luisshampoo.

Ratten die gewend zijn aan water, zullen op hun achterpootjes in het water gaan zitten en zich uitgebreid beginnen te wassen in het water. Een hoogst vertederend zicht, vooral wanneer ze de voorpootjes op het water uitschudden. Let er wel op dat het ratje ten alle tijden veilig in het water kan zitten zonder genoodzaakt te zijn te moeten zwemmen. Ratten kunnen zwemmen, maar te hoog water is afschrikwekkend voor het baden.

Let goed op dat je na zo'n gedwongen wasbeurt, de rat goed droogwrijft en warm houdt! Ratten hebben gevoelige luchtwegen, en een verkoudheid opgelopen na een wasbeurt, kan snel omslaan in een ernstige luchtweginfectie.

Op warme dagen is het aangeraden een stabiele waterkom in de kooi te zetten zodat de ratjes zich kunnen verfrissen. Hitte is immers één van de doodsoorzaken van ratjes. Diepe waterkommen leiden tot grappige taferelen daar ratjes geneigd zijn heel hun bovenlijf in het water te dompelen en zelfs zwembewegingen te maken onder water. Brede glazen bokalen zijn ideale waterkommen voor ratjes. Eventueel kan je ook kleine snacks in het water leggen (bijvoorbeeld erwtjes of mais), zodat de ratten moeten vissen. Zo'n zwembad is te verkiezen boven een gedwongen badsessie, omdat de ratten zelf kunnen kiezen of ze volledig in het water willen of niet, en hier ook geen trauma's aan zullen overhouden.

Rode kleurstof

Het oogvocht en neusslijm van ratjes zijn niet doorzichtig, maar eerder rood-bruin van kleur. Dat komt door het aanwezige porfyrine (een kleurstof) in het traan- en neusvocht. Wanneer ratjes verkouden zijn of last hebben van stress (ook zo bijvoorbeeld als ze net uit bad komen), kunnen druppeltjes snot uit de neus komen. Dit mag niet verward worden met bloed en is voor ratjes volkomen normaal, zo lang het niet te vaak voorkomt.

Een ratje zal zijn vacht schoonlikken en met zijn pootjes over zijn kopje wrijven. Hierbij neemt ie makkelijk een beetje snot mee van het neusje, waardoor de vacht (zeker een witte) mogelijk gekleurde plekken gaat vertonen van de rood-bruine porfyrine. Hiertegen is weinig te beginnen, aangezien na opnieuw wassen, het ratje zichzelf weer zal gaan schoonlikken.

Door het snuffelen en likken, kan ook de kooi na een tijdje roodbruine plekken krijgen van de porfyrine. Daarom is het nodig ook de speeltjes, slaaphuisjes en wanden van de kooi geregeld af te wassen. Porfyrine laat zich makkelijk afwassen met water.

Staart

Afhankelijk van de bodembedekking in de kooi wordt een rattenstaart al dan niet snel vuil. Krantensnippers hebben de neiging zwarte inkt af te geven en sommige gekleurde houtsoortsnippers geven eveneens een vuile kleur aan de rat en zijn staart. Slecht onderhouden kooien of slecht ingerichte kooien waar de ratten in hun eigen uitwerpselen moeten zitten, zullen ook leiden tot vuil uitziende staarten.
Om de staart proper te krijgen is het nodig de staart meermaals grondig in te zepen wanneer de rat in bad gaat. Door langdurig met de vingers te wrijven over de staart, zal het vuil verwijderd worden en vuile dode huidschilfers zullen lossen en verdwijnen.
Uiteraard dient de kooi verschoond, de bodembedekking gewijzigd of de kooi-inrichting veranderd te worden om de rattenstaart helemaal proper te krijgen en te houden in de toekomst.

Huisdierengids

← Vorige | Inhoudsopgave | Volgende →