Humanature/Werkelijkheid

Wisselwerking

Relaties

In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat als gevolg van de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest.

De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoudt. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Wanneer dit wordt gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur, kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven.

Communicatie

"De Toren van Babel" van Pieter Bruegel de Oude is een waarschuwing tegen het negeren van de werkelijkheid van onze beperkingen. In het verhaal van de Toren van Babel probeerden de mensen om op te stijgen tot aan de hemel en zo gelijk te zijn aan God, wat uiteindelijk leidde tot hun ondergang door gebabbel (spraakverwarring).

Oorzaak en gevolg

Aan het eind van de sedermaaltijd – een maal bestaand uit ongezuurde broden en bittere kruiden waarmee men de uittocht uit Egypte herdenkt en dat tijdens het Joodse Paasfeest (Pesach) wordt gegeten – wordt soms het liedje "Chad Gadya" gezongen. Dit liedje lijkt op het kinderrijmpje "The House that Jack built" of "Het huis dat Japie heeft gebouwd" (bewerking door Annie M.G. Schmidt van de Engelse versie) en hoe iemands daden schakels zijn in een grote keten van gebeurtenissen. Deze betekenis van het zingen van de "Chad Gadya" als onderdeel van de Pesach-viering zoals beschreven in het instructieboekje Haggada, vinden we terug in de Talmoed als het op één na belangrijkste Joodse geschrift na de Tenach (het Oude Testament). Maar ook in het concept Karma (het principe van oorzakelijkheid in het hindoeïsme en boeddhisme) herkennen we deze boodschap. In de wetenschap wordt deze oorzakelijkheid causaal verband of causaal mechanisme genoemd.

Hemel en hel

William-Adolphe Bouguereau, "Dante en Virgil in Hel" (1850), geeft Inferno (hel), een deel van de Divine Comedy van Dante Alighieri, weer. Het staat symbool voor de werkelijkheid van de mens namelijk onze innerlijke conflicten en emoties, die overwonnen moeten worden om vrede te vinden.

Non-dualisme

Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de theoretische natuurkunde Amit Goswami toont de kwantumfysica aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van non-dualisme. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de ruimtetijd die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn (atman in het hindoeïsme) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. Dit idee kan worden gekoppeld aan de frase "In den beginne was er het woord", dat stamt uit het Johannes Evangelie in de Bijbel. Dit wordt vaak geïnterpreteerd als de idee dat intellect of 'logos' (wat kan worden vertaald als 'woord', 'reden' of 'plan') aan de basis ligt van de creatie van de realiteit. Het bewustzijn (of 'logos') is de primaire 'stof' van de werkelijkheid, dat zich manifesteert in het domein van potentie dat de kwantumfysica beschrijft.

Waarnemerafhankelijkheid

Meister Eckhart’s idee dat “kennen zich verhoudt tot het gekende, zoals het zijn zich verhoudt tot het wezen” suggereert een diepe verbondenheid tussen de waarnemer en het waargenomene, en tussen bestaan en essentie. Dit kan parallel getrokken worden met sommige interpretaties van kwantummechanica, waarin de rol van de waarnemer fundamenteel is en waar de ‘essentie’ van een deeltje (bijvoorbeeld zijn positie of snelheid) niet volledig gedefinieerd is tot het gemeten wordt. In beide gevallen is er een suggestie van een soort diepe onderlinge verbondenheid of eenheid tussen verschillende aspecten van de realiteit die gewoonlijk als afzonderlijk worden beschouwd.

Eckhart kwam tot deze uitspraak in zijn uitleg van het Evangelie van Johannes (Johannes 1:1-3). In deze passage uit Johannes wordt een diepe verbondenheid voorgesteld tussen God (“het Woord”) en alles wat bestaat (“en zonder hem is niets geworden van wat geworden is”). In beide gevallen wordt er dus een soort primaire, fundamentele relatie of verbondenheid tussen verschillende aspecten van de werkelijkheid gesuggereerd.

De metafysische ideeën van Meister Eckhart over God die “alle dingen van tevoren in zich had” lijken parallellen vertonen met deze kwantummechanische concepten. Het idee van potentieel dat gerealiseerd wordt door daadwerkelijke gebeurtenissen lijkt op de manier waarop kwantumdeeltjes werken volgens de moderne fysica.