Linoleumsnijden/Gutsen

Vormen

Links boven een V-guts, tweede van links een U-guts. Daaronder een mesje. Deze gutsen kunnen in een handvat geschoven worden voor gebruik.

De gutsen bestaan in twee hoofdvormen:

• in de vorm van een V. Die is geschikt voor het maken van lange lijnen en kleinere open vlakken. De lijn die je maakt met een V guts is aan het begin en eind puntig.
• in de vorm van een U. Die is geschikt voor het weghalen van grotere vlakken. Een lijn met een U-vormige guts is aan het begin en aan het eind rond.

Daarnaast wordt een mes gebruikt, voor kleinere details.

Het gereedschapsmerk Pfeil levert gutsen die ook voor houtsneden gebruikt worden. De gutsen worden aangeduid met een code zoals 11/2. De eerste cijfers staan voor de vorm van de doorsnede van de guts, hoe hoger dat getal, des te scherper de doorsnede. 12 is een V-vorm, 11 een U-vorm, 9 een vlakke boog. De laatste cijfers staan voor de breedte van de guts in mm. Pfeil gutsen hebben een pijltje als logo op het metalen blad.

Daarnaast bestaan er voordeliger gutsen die geleverd worden met een handvat en verwisselbare gutsen in diverse vormen.

	Louis Cardinaals Zondag te Koudekerke, 1932	Hendrik van Straten Huizen en bouwvallen, in of voor 1917
	Deze linosneden laten het verschil in effect zien van een V-guts, de smalle sneden met een spits begin/eind, en de U-guts, bredere sneden met een rond begin/eind. De strakke lijn op de neus van de man links is waarschijnlijk verkregen door eerst met een mes een diepe snede te maken, en dan de lijn met de U-guts daarop te laten eindigen.

Slijpen

Goede gutsen blijven in het relatief zachte linoleum lang scherp. Zelf slijpen is mogelijk, maar daarvoor is een leren "strop" nodig en polijstpasta. Daarmee kan de buitenkant van de guts worden geslepen. Voor de binnenkant is het nodig om de strop in de juiste vorm te brengen, vooral voor kleine gutsjes is dat lastig.

Gutsen met alleen een geslepen deel aan de buitenkant kunnen geslepen worden met watervast schuurpapier, geschikt voor metaal. Neem dan bijvoorbeeld de graderingen 360, 600 en 1200 en haal de guts per kant ca. 20 keer over het natgemaakte schuurpapier, tegengesteld aan de richting waarin je zou gutsen. Na elke ronde met schuurpapier test je de guts over het beter is geworden, voordat je verder gaat met de volgende - fijnere - gradering van het schuurpapier. Met V-gutsen slijp je elke kant van de V, met U-vormige gutsen draai tijdens het slijpen ook opzij, zodat je de gehele vorm slijpt.