Maatschappijleer/Maatschappijleer 4 vmbo-kgt

Overzicht

Wat is maatschappijleer?

Hoofdstuk	Inhoud
Samenleven	gezin, sociale omgeving en samenleving (maatschappij) afhankelijkheid, producten en diensten Gedragsregels en wetten (wetsregels)
Keuzes maken	Waarden, normen, geschreven en ongeschreven regels Belangen en belangentegenstelling Macht en machtsmiddelen
Onderzoeken	Maatschappelijk probleem Groepen en belangen Aanpak van maatschappelijke problemen Dilemma's Meningsvorming

Jongeren

Hoofdstuk	Inhoud
Cultuur en socialisatie	aangeboren en aangeleerd omgeving, cultuur en socialisatie nature- en nurture-aanhangers
Ontwikkeling en identiteit	leren: informatie, aanwijzingen, imitatie, ervaringen en experimenteren sociale controle, belangen en sancties aanpassing en internalisatie identiteit
Grenzen, groepsnormen en verschillen
4 & 5	Bij welke groep hoor je? Wie heb je nodig?

Politiek

Hoofdstuk	Inhoud
1 t/m 4	Wat is politiek? Op wie ga je stemmen? Stromingen in de politiek De parlementaire democratie
5 t/m 7	Wie bestuurt Nederland? Het parlement Gemeente en provincie

Pluriforme samenleving

Onderdeel	Domein	Hoofdstuk	Inhoud
1 t/m 3	Leven tussen verschillende culturen Hoe kijk je tegen anderen aan? Migratie naar Nederland
4 & 5	Integreren is soms lastig Geloven wat je zelf wilt

Nederland en de wereld

Hoofdstuk	Inhoud
1 t/m 3	Wereldwijd verbonden Problemen zonder grenzen Landen zonder democratie
4 & 5	VN en Europese Unie Meer of minder Europese samenwerking?

Media

Hoofdstuk	Onderdelen	Begrippen	Opdrachten
Media en communicatie	Communiceren Hoe communiceer je? Waar gebruiken we media voor?	communicatie (verbaal - non-verbaal - eenzijdig - tweezijdig - persoonlijk - massaal) - informatie - medium/media - communicatiemiddel - massacommunicatie - massamedia - kennis - nieuws - ontspanning - contact - identiteit	7   Communicatie (p.107) 9   Welk medium kies je? (p.108) 10   Identiteit (p.108)
Soorten media	Internet en sociale media Kranten en tijdschriften Televisie en radio	betrouwbaar(heid) - journalist - bron - controleren - populaire kranten - sensationeel - kwaliteitskranten - achtergrondinformatie - doelgroep - (opinie)tijdschriften - artikelen - omroepen - commerciële omroep - publieke omroep - kijk- en luistercijfers - Mediawet - pluriformiteit	11   Wie leest wat? (p.110) 12   Publiek of commercieel? (p.111) 15   Cartoon (p.112)
Nieuws	Wat is nieuws? Waar komt nieuws vandaan? Waar of niet?	actualiteit - personen - organisaties - hoor- en wederhoor - feiten - meningen - nieuwsbron - nieuwsselectie - persbureau - persbericht	10   Wat hoort bij wat? (p.114) 12   Miljard mensen zonder water (p.115) 13   Onbetrouwbaar nieuws (p.115)
Invloed van media	Beeldvorming Maatschappelijke functie van de media Persvrijheid Geld verdienen met media	invloed - beeldvorming - selectieve waarneming - maatschappelijke functie - informatieve functie - vrije informatie - controle- of waakhondfunctie - socialiserende functie - sociale cohesie - persvrijheid - indoctrinatie - regels	9   Maatschappelijke functie (p.117) 12   Persvrijheid of niet? (p.118) 13   In de media: Dotan zet nepfans in (p.118)
Reclame	Reclame is overal Doelgroep Trucjes Manipulatie Reclame via internet Werkt reclame? Regels voor reclame	doelgroep - beïnvloeding - koopgedrag - slogan - ideaalbeeld - idool - manipulatie - viral - effectiviteit - Mediawet	9   De invloed van reclame (p.121) 10   De invloed van reclame (p.121) 11   Combineer (p.121)
Mediawijsheid	Kritisch over informatie Je privégegevens Privacy Wie kijkt er mee?	mediawijs - belangen - privacy - grondwet - online profilering - sociale media	8   Waarschuwing! (p.123) 9   Herschrijf de zin (p.123) 11   Vragen over bronnen (p.124)

Werk

Onderdeel	Domein	Hoofdstuk	Inhoud
12	Werk	1 t/m 3	Waarom werken we? Een baan die bij je past Hoe kom je aan werk?
13	Werk	4 t/m 6	Met werk kom je verder Als het tegenzit De verzorgingsstaat

Criminaliteit

Onderdeel	Domein	Hoofdstuk	Inhoud
14	Criminaliteit	1 t/m 3	Wat is criminaliteit? Waarom worden mensen crimineel? De wetenschap over criminaliteit
15	Criminaliteit	4 t/m 6	Opgepakt, en dan? Schuldig of onschuldig? Hoe krijgen we criminaliteit omlaag?

Relaties

Onderdeel	Domein	Hoofdstuk	Inhoud
16	Relaties	1 & 2	De mens als sociaal wezen In voor en tegenspoed?
17	Relaties	3 & 4	Als de relatie stukloopt Alleen of samen?

Leerdoelen

Oriëntatie op leren en werken

▢ Ik kan me oriënteren op mijn eigen loopbaan en het belang van maatschappijleer in de maatschappij.

Basisvaardigheden

▢ Ik kan basisvaardigheden toepassen die betrekking hebben op communiceren, samenwerken, informatie verwerven en verwerken.

Leervaardigheden in het vak maatschappijleer

▢ Ik kan (met betrekking tot een maatschappelijk vraagstuk) een standpunt innemen en hier argumenten voor geven.

▢ Ik kan (met betrekking tot een maatschappelijk vraagstuk) principes en procedures van de benaderingswijze van het vak maatschappijleer toepassen.

Cultuur en socialisatie

▢ Ik kan beschrijven hoe een mens zich ontwikkelt tot lid van de samenleving en de invloed van het socialisatieproces herkennen en beschrijven.

▢ Ik kan uitleggen dat mensen bij een subcultuur (willen) horen en dat elke subcultuur invloed heeft op het gedrag en socialisatieproces.

▢ Ik kan de rol van onderwijs (als socialiserende instantie) beschrijven in de ontwikkeling van een mens als lid van de samenleving.

Maatschappijleer Sociale verschillen

▢ Ik kan beschrijven en uitleggen dat mensen vanuit hun maatschappelijke posities belangen hebben en hoe daardoor conflicten kunnen ontstaan. (KB GL/TL)

▢ Ik kan maatregelen van de overheid ten aanzien van sociale ongelijkheid noemen. (BB)

▢ Ik kan met voorbeelden beschrijven wat sociale verschillen zijn en hoe die veroorzaakt worden, en beschrijven hoe de plaats van een mens op de maatschappelijke ladder kan veranderen. (BB)

▢ Ik kan met voorbeelden beschrijven wat sociale verschillen zijn en hoe die veroorzaakt worden, en beschrijven/uitleggen hoe de plaats van een mens op de maatschappelijke ladder kan veranderen (sociale mobiliteit). (KB GL/TL)

▢ Ik kan overheidsbeleid ten aanzien van sociale ongelijkheid beschrijven en verklaren. (KB GL/TL)

▢ Ik kan voorbeelden geven van belangen van mensen in een bepaalde maatschappelijke positie en van conflicten die daarmee samenhangen. (BB)

Macht en zeggenschap

▢ Ik kan beschrijven en uitleggen hoe regels het samenleven van mensen mogelijk maken. (KB GL/TL)

▢ Ik kan beschrijven en uitleggen welke mogelijkheden burgers hebben om invloed uit te oefenen op de politiek, en kenmerken van een parlementaire democratie noemen, herkennen en toelichten. (KB GL/TL)

▢ Ik kan beschrijven hoe regels het samenleven van mensen mogelijk maken. (BB)

▢ Ik kan beschrijven welke mogelijkheden burgers hebben om invloed uit te oefenen op de politiek, en kenmerken van een parlementaire democratie noemen. (BB)

▢ Ik kan vormen van macht herkennen. (BB)

▢ Ik kan vormen van macht en machtsmiddelen herkennen, beschrijven en verklaren. (KB GL/TL)

Maatschappijleer Beeldvorming en stereotypering

▢ Ik kan aangeven dat selectieve waarneming een rol speelt in het proces van beeld- en meningsvorming. (KB GL/TL)

▢ Ik kan beschrijven hoe mensen bij het vormen van hun meningen beïnvloed worden door selectie van informatie. (BB)

▢ Ik kan beschrijven hoe men uitingen van vooroordelen en discriminatie tegemoet kan treden vanuit het beginsel van gelijkwaardigheid en respect. (KB, GL/TL)

▢ Ik kan uitingen van vooroordelen en beeldvorming ten aanzien van mannen en vrouwen in de samenleving herkennen en benoemen. (BB, KB GL/TL)

▢ Ik kan van een bepaald sociaal probleem beschrijven hoe de beeldvorming erover tot stand komt/gekomen is. (BB, KB GL/TL)

▢ Ik kan voorbeelden noemen van vooroordelen en discriminatie, beschrijven hoe deze ontstaan en aangeven wat er tegen te doen is. (BB)