Maatschappijleer/Maatschappijleer 5 vwo/Parlementaire democratie I

Parlementaire democratie I

Democratie en politiek

Democratie: het volk kiest vertegenwoordigers die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording af moeten leggen over hun beleid.

Politiek: het maken van keuzes waarin allen in een staat zijn gebonden.

STAATSVORMING

Als je naar de staatkundige kaart van de wereld kijkt, dan valt op dat deze is ingedeeld in een groot aantal gebieden. Er zijn op dit moment 196 internationaal erkende onafhankelijke staten.

Hoe is deze indeling ontstaan?

Wat is een staat, of wanneer spreken we van een staat?

Een monopolie (alleenrecht) op het gebruik van geweld is volgens de Duitse socioloog Max Weber een van de definiërende kenmerken van een soevereine staat.

SOEVEREINITEIT

Een staat wordt soeverein genoemd als die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent en het monopolie heeft op geweldsuitoefening.

Bevolking
Grondgebied
Politieke en wettelijke organisatie

Wat was volgens Thomas Hobbes het enige denkbare alternatief?

POLITIEK EN ALGEMEEN BELANG

Met de meeste onderwerpen waarmee de politiek zich bezighoudt, krijg je vroeg of laat te maken.

Heb je belang bij onderwijs als je zelf (allang) niet meer naar school gaat?

Political poster demanding a Digital Direct Democracy.

REPRESENTATIEVE DEMOCRATIE

Zuivere vormen van directe democratie, waarbij burgers zelf direct invloed uitoefenen op het wetgevingsproces, zijn erg zeldzaam. Meestal kiest de bevolking een aantal vertegenwoordigers die het bestuur uitvoeren.

Een democratie moet ook een rechtsstaat zijn (om de inbreng van burgers te kunnen garanderen).

Wat is het verschil tussen een representatieve en een directe democratie?

Is meeste stemmen gelden net zoiets als democratie?

DEMOCRATISCHE PRINCIPES

In een democratie:

is individuele vrijheid;
gelden politieke grondrechten;
hebben politie en leger wettelijk beperkte bevoegdheden;
bestaat onafhankelijke rechtsspraak;
bestaat persvrijheid.

Hoe democratisch is de wereld?

POLITIEK & IDEOLOGIE

Een ideologie is een samenhangend ...

Welke waarden en normen?

economische vrijheid → ondernemers mogen zelf bepalen of hun winkel op zondag open is.
gelijkheid → rijkeren betalen meer belasting.

Wat is de rol van de overheid op sociaal-economisch gebied?

actieve rol → uitkeringen, onderwijs & gezondheidszorg (links).
weinig bemoeienis → zelf verantwoordelijk voor een beter bestaan (rechts).

POLITIEKE STROMINGEN

Liberalisme	Socialisme	Confessionalisme

De idealen van de Franse revolutie zijn te herkennen in de politieke hoofdstromingen. Welke volgorde komt overeen met vrijheid, gelijkheid en broederschap?: a. Liberalisme, confessionalisme en socialisme.; b. Socialisme, liberalisme en confessionalisme.; c. confessionalisme, liberalisme en socialisme.; d. Liberalisme, socialisme en confessionalisme.*

"Bij ideologieën gaat het vooral om waarden en normen die voor iedereen zouden moeten gelden en de gewenste sociaaleconomische verhoudingen van de samenleving."

Welke van onderstaande politieke stromingen of richtingen heeft GEEN (duidelijke) ideologie?: a. Socialisme; b. Ecologisme; c. Populisme*; d. Liberalisme

De partijen met de duidelijkste sociaaldemocratische kenmerken zijn ...: a. PvdA, VVD en 50PLUS; b. ChristenUnie, D66 en SGP; c. PvdA, SP en GroenLinks*; d. VVD, CDA en PVV