Maatschappijleer/Mens en maatschappij

Flitskaarten Mens en maatschappij

Takeshita Street in Harajuku, Japan

Omgeving

Werken in een tomatenkas

In de kas worden de tomaten het hele jaar door gekweekt. De planten worden wekelijks ingedraaid. De Dieven moeten er af gehaald worden, want de tomaat moet al het voeding binnen krijgen. In de natuur heb je bloemen en bijen, binnen hebben we hommels. De hommels vliegen dan gewoon door de kas heen. De tomatenplant: het begint allemaal met een klein bloemetje, als de hommel langs is geweest gaat het bloemetje open. Dan komt er een mini tomaat uit. En die groeit dan tot dat hij groot genoeg is om er af gehaald te worden.

De arbo-wet

De arbo wet is in het leven geroepen om ...

Werkeloos

Wat is werkloos? Als je bent ontslagen en naar werk zoekt. Dat is werkloosheid. Wanneer het niet goed gaat met het bedrijf is er kans dat je kan worden ontslagen. Dan moet je opnieuw zoeken naar werk. Dat kun je doen bij het UWV, een uitkering vragen en een baan zoeken. Als een werkgever you wil aannemen, kun je weer aan het werk. Als je werkeloos bent kun je heel arm zijn (hoeft niet). Dat is niet zo fijn, bijvoorbeeld je kan je huis niet afbetalen en wordt op straat gegooid. Maar meestal gaat het niet zo ver.

Werken op een katoenplantage

Van katoenplant tot kledingfabriek

Om katoen te krijgen moet je een katoen plantage hebben je krijgt meer plantjes om ze te zaaien. En als je klaar bent me oogsten moet je wachten tot je katoenplantjes klaar zijn en als ze gegroeid zijn moet je de katoen plantjes oogsten en dat moet je meteen doen als ze klaar zijn anders worden ze niet goed ze worden opgehaald en worden naar de fabriek gebracht daar word het katoen van de takjes gehaald en gaat ze weven en als ze zijn geweven kunne ze doorgaan naar een winkel en word er kleding van gemaakt.

Werken in sectoren

Wie werken er allemaal mee aan een pizza?

Voor één product heb je veel mensen nodig om dat product te maken.

Massa maatwerk

Vroeger werd alles op maat gemaakt. Toen maakte een kleermaker een pak wat precies op jou lichaam past. Maar tegenwoordig bestaan er nog steeds kleermakers. Alleen de maatpakken zijn wel heel duur. Door de komst van de computer kan er veel efficienter gekozen en uitgevoerd worden. Het gaat veel sneller en beter. Vroeger was er bij autos nooit sprake van maatwerk. Alle auto’s waren zwart. Tegen woordig zijn er wel autos die massamaatwerk leveren. Er zijn zelfs fabrikanten die de klant de auto laten ontwerpen via de computer. Zo kan je je eigen droom auto samenstellen en de fabriek maakt u onderdelen zodat u auto daarna in elkaar kan worden gezet.

Maisoogst

We hebben twee verschillende soorten mais: snijmais en suikermais. Snijmais wordt het meest verbouwd in Nederland. Bij snijmais gebruiken wij niet alleen de korrels, maar de hele plant. Om deze te oogstten gebruiken wij een grote machine, die van de mais hele kleine stukjes maakt. Het deel van de plant die niet gebruikt wordt of die je nodig hebt blijft daarachter liggen. Het deel dat wel meegaat geven wij als eten aan die koeien, die zijn er echt dol op. Suikermais daar gebruiken we wel alleen de korrels. Die korrels gaan direct door naar de fabriek, waar ze weer verwerkt worden tot iets anders. De kolven worden dan verpakt en gaan naar de winkels, waar ze dan weer verkocht worden.

Stedelijke voorzieningen

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:USMC-101102-M-3215R-003.jpg

Werkloosheid en armoede in de jaren dertig

Tijdens de jaren dertig in de twintigste eeuw was Nederland in crisis. Veel mensen waren arm omdat ze geen werk hadden. De regering wild de mensen weer aan het werk krijgen. Dat deed ze door mensen mee te laten helpen aan grote projecten zoals de Afsluitdijk. De jeugd moest ook aan het werk worden gezet, de meisjes bijvoorbeeld als postbode.

Colijn is in die jaren de minister-president, Hij vindt dat de uitkeringen omlaag moeten maar de werklozen protesteren daartegen. In een arbeiderswijk in Amsterdam loopt het uit de hand, er wordt gevochten met de politie waarbij veel gewonden en zelfs een paar doden vallen. Hiervan was de regering geschrokken en besluit maatregelen te nemen.

Langzaam gaat het weer beter in Europa en in Nederland. Na ongeveer tien jaar is de crisis afgelopen en verkopen we weer producten aan het buitenland.

Verstedelijking in Nederland

Toen de steden in Nederland er nog niet waren was er veel platteland in Nederland. Maar nu is het platteland weg. Bij de rand van Utrecht wordt een nieuwe stad gemaakt. De steden worden aan elkaar gemaakt en dorpen worden ingenomen door de stad zelf. Rotterdam Amsterdam Utrecht en Den Haag wonen de meeste mensen hier wonen 7 miljoen mensen dit heet de Randstad. De randstad is het grootste stedelijk gebied in Nederland Vroeger was er veel meer groen in 1900 was er best veel groen in 1950 was dat al minder aan het worden. Er komen steeds meer steden in 2000 zijn er al 1600000

Utrecht groeit

Nieuwbouwwijken en een superhoge toren.

Het stadsgezicht bepaald de Domtoren van Utrecht. Hij is al 750 jaar oud en is 113 meter met 465 traptreden maar deze toren heeft geen lift dit gebouw is het hoogste gebouw van de stad. Erg veel mensen willen dat de toren het hoogste blijft van Utrecht. Hierdoor zie je weinig andere hoge torens en gebouwen. Vroeger was Utrecht hellemaal niet zo groot, maar door de eeuwen heen is Utrecht groter geworden. In Utrecht was ook een rand stad deze rand beschermde tegen vijanden maar door deze rand kon de stad niet groeien. toen de muur niet meer nodig was, was er weer ruimte voor de stad om weer te groeien. 100 jaar geleden was de rand erg hard nodig. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stairs_with_weed.jpg

Spookdorpen

steeds meer mensen wonen liever niet meer in Oost-Europa wonen. dat komt omdat er te weinig mensen een baan kunnen. en nieuwe bedrijven willen hier niet hun bedrijven plaatsen want er wonen te weinig mensen. en aan geen mensen kun je ook niks verkopen. maar als mensen niet in hun buurt kunnen werken dat

Rente Betalen

Geld lenen. Let op geld lenen kost geld!! Met die zin bedoelen ze als je geld leent moet je natuurlijk het bedrag wat je hebt geleend terug betalen, maar dan ook natuurlijk met rente zo dat de bank winst maakt. Ze spreken een bepaalde dag af wanneer het geld terug moet komen ,als je daar niet optijt mee terug bent is het geen totalen ramp maar komt er nog meer rente bij, dus dan worden er nog meer extra kosten bij gerekend dus daarom doen mensen vaak heel moeilijk over geld lenen want als je het die dag/maand/jaar niet hebt dan worden de kosten alleen maar hoger en hoger (dus dan sta je in de schulden).

Geschiedenis van de krant

De eerste Nederlandse krant was een simpel blaadje. Voor de krant waren er mensen die rondrezen en oud nieuws vertelde. Nu worden er teksten gedrukt op papieren. Courant nieuws, van dat woord courant komt ons woord krant. Door de manier hoe het sneller werd gemaakt en gekocht werden de kranten goedkoper. De kranten werden interessanter, er waren meer solliciteerders.

Welvaart in Rio de Janeiro

De mensen rijden hier als gekken. Als je wilt blijven leven moet je je blijven vast houden. Een airconditioner kun je in 18 maanden afbetalen. 18 × 50 real is ongeveer 20 euro, als je in delen betaalt betaal je ongeveer 900 euro. Als je het in 1× betaald betaal je ongeveer 700 euro. Dit is om dat ze niet zo veel salaris krijgen. brazelianen betalen altijd in kleine beetjes. Vergeleken met ons krijgen zij ongeveer de held van ons salaris.

Rio de Janeiro ligt op de grens van een tropisch, gematigd savanneklimaat. Daar door is het hier het hele jaar warm, in de zomer is er vaak regen.

Nationale voedsel: Zwarte bonen (de slaven hebben het mee genomen uit Afrika). Samen met rijst Samen met gezout vlees Je kan het gewoon zo laten liggen.

Coffie is het zwarte goud van Brazilië Nu nag steeds. Er zijn ook nadelen van de coffie plantage, het regenwoud word er voor gekapt. Ook voor soja word het regenwoud gekapt. De kust van Rio de Jianero was vroeger allemaal regenwoud.

De kerncentrale

in de ken centrale is het heel gevaarlijk ,daarom moet er goed gezorgd worden voor veiligheid. Die veiligheid is ook hard nodig, voor de mensen die daar werken. als je stoffen splijt komt er heel veel warme energie van af daarom heet het kerncentrale. met al die vrijgekomen energie en daardoor komt er een groot rad in beweging gebracht. dat geeft energie aan aan een dynamo an die geeft weer energie aan een lamp en alles wat op electriciteit werkt . zo'n blokje levert elektriciteit voor een persoon voor het hele jaar. en dat zonder verbranding dus zoetdeeltjes zonder co2 het nadeel is wel dat na de afloop zo'n stukje radioactief en dus heel gevaarlijk is. er mag dus niet iets fout gaan want dan kunnen er dingen gebeuren die gevaarlijke stoffen afstoten. en hiervoor gebruiken ze mensen om in de graten te houden . de kerncentrale is goed beveiligd de muren zijn meters dik. je moet een speciaal pak aan als je daar naar binnen gaat anders kan je ziek worden . een kerncentrale levert veel energie op en stoot veel c02 uit je denkt dat is hel goed wat moet je dan met al dat kernafval, die word worden zo goed mogelijk weg gehaald. dus daar komt al het energie van.

Groene energie

Er zijn veel varkens op aarde. Die varkens die zitten op een boerderij, daar worden ze vetgemest en laten ze poep achter en al die poep wordt in grote silo's bewaard. Die poep wordt omgezet in biogas en het biogas gebruiken ze om machines te laten werken en die machines weken stroom op. Dat stroom kunnen ze goed gebruiken om de biggetjes in de boerderij warm te houden. Dit hoort ook bij groene energie. uit bloemen halen ze koolzaad van al dat zaad in bloemen maken ze brandstof. in dat zit olie wat uit het koolzaad is geperst en dat gebruiken we voor auto’s. Dit is veel schoner en zorgt voor minder luchtvervuiling. Gelukkig is er nu een nieuwe energie bron gevonden supersoon en goed voor het milieu. deze auto’s rijden op waterstofgas. meer auto’s moeten dit doen veel beter voor het milieu.

Varkensparadijs

Varkensparadijs De meeste varkens lijken op mensen.

Daphne Westerhof hoort bij het beloofde varkensland, zij kan iets zinnigs over het welzijn van varkens vertellen. Er kwam hier een varken, dit was een van de bio-industriebiggen die had Daphne vrijgekocht. Dit varken was hellemaal over de rooie. Dus dacht ze ik ga het varkentje masseren. Want na een week werd het varkentje al weer rustig en na 14 dagen was het varkentje hellemaal verslaafd. Als mensen staan wij op nummer 1, de mensapen op nummer 2, de dolfijnen op nummer 3, en het varken op nummer 4. Dus het varken lijkt 90% op ons. Daardoor worden varkens ook als proefdier gebruikt. Ieder varken hebben stro en hooi nodig met het slapen, een varken bij het bio-industrie slapen op een kale betonnen vloer, dit is heel erg en zielig voor ze want ze zijn een prooidier. Een varken heeft een basisgevoel, veiligheid en vertrouwen maar als dit gebeurt (slapen op een kale betonnen vloer) gaat dit allemaal weg, maar hoe kun je het varken dan wat vrolijker maken? Je hebt dus van die rode ballen, vooral in de kleur rood, dit vind het varken blijkbaar heel mooi en leuk, dus daar kunnen ze dan mee spelen. Dan hebben ze tenminste iets om tegen aan te duwen met hun neus want hun neus is eigenlijk bedoelt om in de aarde te wroeten, dus ze hebben wat nodig om tegen aan te duwen.

Biologische boerderij

Boer Jan heeft een biologische boerderij voor varkens. Je ruikt het wel als je bij de varkens bent. Sommige boeren stoppen hun vee niet in kleine hokjes. Zij verzorgen hun dieren op een natuurlijke manier, zoals boer Jan. Biologische varkens hebben op de eerste plaats veel ruimte. Bijna vier keer zo veel ruimte. En bij varkens is het zo dat ze hun staart mogen houden. Varkens hebben een flinke krulstaart. Als de varkens weinig ruimte hebben dan gaan ze aan elkaar zitten te beknagen. Stro is een belangrijke factor. Want daar zitten zaadjes in. Daar kunnen ze in graaien. Varkens worden gehouden op beton. Dat is veel saaier voor ze. Dan hebben ze helemaal geen afleiding. Dat is puur natuur en daar zijn de varkens heel erg druk mee. Boer jan heeft ongeveer 115 varkens. Die dus biggen kunnen krijgen. En ongeveer 750 vleesvarkens. Dat zijn varkens die naar de slager gaan. Het is de bedoeling dat ze worden opgegeten.

Cultuur

Wanneer gebruik je dan en als?

Er is een vergrotende trap waar je allemaal voorbeelden kunt laten zien. Zoals: - sneller - hoger - sterker

De vergrotende trap gebruik je om verschillen aan te geven. Als je dat goed wilt doen, dan doe je dat met het woordje "DAN". Hier een voorbeeld: Hans is langer dan Grietje. Maar gelukkig is Grietje sterker dan Hans.

Hoe zit het als met het woordje "ALS". Als gebruik je samen met het woordje ZO of EVEN. Hier een voorbeeld: Hans is zo oud als Grietje. En Grietje is even blond als Hans.

Er zijn ook woorden die ongelijk zijn. Een ongelijk woord is: zo. Hier heb je een voorbeeld: Grietje is half zo lang als Hans. Maar Hans is twee keer zo zwaar als Grietje.

Deze regel hebben we te danken aan Balthasar Huydecoper. In 1730 stelde Huydecoper de nieuwe regels voor dan & als in. Hij heeft dit gedaan omdat hij zich ergerde aan de schrijvers Vondel & Hooft.

Wanneer eindigt een werkwoord d, t of dt?

Ten eerste moet je op zoek naar de stam om een werkwoord te vervoegen. Voor de stam van vervoegen haal je gewoon even de 'en' eraf die stam is ook gelijk het eerste persoon enkelvoud. Dus het is 'ik' vervoeg. Om de tweede en de derde persoon enkelvoud te krijgen hangen we gewoon een ’t’ aan de stam. Hij vervoegt, jij vervoegt en hij vervoegt zich helemaal suf.

Deze regel geldt ook voor werkwoorden waar de stam eindigt op een ‘d’ , zoals ‘vinden of ‘branden’  ; ‘ik vind’ is gewoon , en ‘jij vindt’ en ‘hij vindt’ zijn stam+t. Als dit lastig is dan kun je spieken. het is hij spiekt dus is het ook ‘vindt’ dat is spiek.

Het is snapt; maar ‘snap je’, snap je. Dat is een uitzondering: als je achter de persoonsvorm komt dan valt de ’t’ weer weg.

De regio Friesland

Friesland is duidelijk anders dan de rest van Nederland. Friesland is een regio en provincie daarom dus anders dan de rest van Nederland. De taal is ook anders of te wel ze spreken met een dialect. Ze hebben ook een eigen identiteit. Dit was al heel lang geleden ontstaan het is er zo van gekomen. Er zijn ook regio's die geen provincie hebben : zoals Tewente betuwe of het gooi. die regio's hebben eigen talen. hun taal kleding en godsdienste waren anders vergeleken groepen mensen , die eer om heen wonen. Grote Friesland ging zich toen ook opsplitsen in kleien delen.

België 2 talig

Tibor en Pepijn

België is Tweetalig Frans en Nederlands. In 1830 is er in België veel gevochten. Vroeger hoorde het gebied bij Frankrijk, maar het heeft ook even bij Nederland gehoor. Het conflict tussen de taal is dus al lang geleden. België werd dus een onafhankelijk land. In het noorden van België bleven veel mensen Nederlands praten. Vlaanderen is het noordelijke deel. De officiële taal in Dat gebied is Vlaams. Maar in de de rest van België praten de mensen Frans. In Wallonië, het zuidelijke deel, spreken de meeste mensen Frans. Maar Brussel is 2 talig. België bestaat in 3 gewesten: het Vlaams Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest. De hoofdstad van België is de stad Brussel. Brussel is tegelijkertijd de hoofdstad van het Vlaams Gewest en van de Europese Unie. veertig procent spreekt Frans, vooral in Wallonië, en minder dan een procent spreekt Duits.

Mali en taal

-

Marokko

Nina & Fabio

Plagen verplicht

-

Mexico en Guatemala

Zaaien wordt overal op aarde gedaan al duizenden jaren lang. Boeren in Mexico en Guatemala bereiden zich voor voor het zaaien de mannen gaan de natuur eten geven, ze willen de aarde eerst iets geven voordat ze iets van de aarde afnemen alles wat ze de natuur gaan geven wordt uitgepakt en uit gestald. Ze smeren al het lekkers in met bouillon en bloed ze willen niks te kort doen.

Tanzania

-

China en doden

Chinese bergavenis Traditioneel begraven Chinezen hun doden. Tijdstip en plaats van begraven zijn van invloed op de relatie met de voorouders. Daarom wordt vaak een Feng Shui meester of boeddhistische monnik of priester om raad gevraagd bij besluiten om de uitvaart. Hij berekent op basis van de geboortedatum, wanner hij geboren in overlijdensdatum op welke dag en op welk tijdstip de begrafenis plaatsvindt. De Feng-Shui-meester of geestelijke zoekt ook de ligging van de laatste rustplaats uit, passend bij de overleden persoon. Daarom gebruikt men wel extra grote ronde kisten, zodat het lichaam in de goede richting gelegd kan worden.

Bij een Chinese begrafenis komt de hele gemeenschap afscheid nemen. Men draagt stemmige kleding, in ieder geval geen rood want dat is de nkleur van geluk . Meestal is er een plechtigheid in de aula van een uitvaartcentrum. Er zijn meestal veel bloemen en kransen in traditioneel rood en geel. De kist is gesloten. Er wordt een foto van de overledene op een standaard bij de kist geplaatst. Soms laat men borden achter de kist plaatsen met in Chinese tekens de naam van de dode erop. Het kan zijn dat men een tafel met een uitgebreide maaltijd neerzet voor de overledene. Bezoekers branden wierookstokjes die zij tussen beide handen houden en waarmee zij driemaal een buiging maken. mensen gooien geld op de graf auto Het afsteken van vuurwerk moet tijdens de begrafenis de kwade geesten weghouden. Als de kist het graf inzakt draaien Chinezen zich vaak om. Eveneens om te voorkomen dat geesten met hen mee naar huis gaan, zullen Chinezen op een begraafplaats ook nooit een paraplu opsteken. Vaak wenst men ook een graf op een meer ‘open’ akker, zonder overhangende bomen die hun schaduw over het graf laten vallen.

Alle deelnemers aan de plechtigheid krijgen een rode envelop. Hie zit een snoepje, een muntje en een draadje. Zoetigheid staat symbool voor geluk. Het muntje is om iets terug te geven van het geld dat men tijdens de begrafenis verloren heeft. En het draadje is om te dragen om de pols als teken van rouw. de chineese geloven er in dat als je dood gaat 1 deel van je ziel in je huis blijft om op den familie te waken en 1 deel gaat naar de hemel en het anderen gedeele blijfn in hetb dode lichaam

Australië

Kylie

Begrippenlijst

arbeid

Een ander woord voor werk.
Werk is het aanbrengen van veranderingen in de omgeving door mensen (bijvoorbeeld een huis bouwen of een tram besturen).
Werk kan zowel lichamelijk als geestelijk zijn.

arbeidsmarkt

vraag en aanbod van werk

arbeidsintensief

waaneer bij het produceren of bij dienstverlening erg veel arbeid wordt gebruikt

arbeidsextensief

waaneer bij het produceren of bij dienstverlening weinig arbeid wordt gebruikt

intensivering

geld aan iets uitgeven

specialisatie

gespecialiseerd zijn in iets

beroepsbevolking

mensen die werken voor geld

beroepssectoren

verschillende beroepen

agrarische sector

boeren, en alles wat met de agrarische activiteiten van een streek of een land te maken heeft

industriële sector

is het deel van de economie dat met de industrie te maken heeft 

diensten sector

is het deel van de economie dat met dienstverlening te maken heeft, zoals medische verzorging, banken, opleidingen

collectieve sector

alles wat met de overheid te maken heeft, gemeenten, provincies, waterschappen enzovoorts

particuliere sector

De particuliere sector zijn alle zaken en organisaties die mensen als doel hebben om geld binnen te halen. 

formele sector

Mensen die hier werken, worden dan ingeschreven als:'werkende, belasting betalen en geld doneren aan het Bruto Nationaal Product.'

informele sector

definitie

geschoold werk

Wie geleerd heeft voor het werk wat hij of zij doet. 

ongeschoold werk Werk waarvoor het niet noodzakelijk is dat men een bepaalde opleiding heeft gedaan

vrijwilligerswerk

zwart werken

Het tegen betaling verrichten van arbeidsactiviteiten waarbij noch de werkgever noch de werknemer belasting en sociale zekerheidspremies afdragen

fulltimebaan

Een baan waarbij volle aantal uren van een volle werkweek gewerkt word

deeltijdbaan
baan van minder dan maximaal uren 2

werkgelegenheid
 is een term die aangeeft of er voldoende werk is voor de beroepsbevolking \
van een streek of land

werkloosheid (structureel, conjunctureel, seizoens--, verborgen),

definitie

structurele werkeloosheid

definitie

conjuncturele werkeloosheid

Als er te weinig producten worden verkocht hoeft de fabriek minder te maken en komen er steeds meer mensen zonder werk. (Als het slecht gaat met de economie komt er conjuncturele werkeloosheid).

seizoenswerkeloosheid

Het werk kun je maar in een bepaalde tijd van het jaar doen. (seizoenen). De rest van het jaar ben je dan werkloos.

verborgen werkeloosheid

sommige mensen hebben geen zin in het gezeur van het UWV, ze staan niet in het systeem van de overheid als werkloos. zij werken liever zwart. 

multinational,

Onderneming die in twee of meerdere landen vestigingen heeft.(bijv. Shell. Shell zit niet allen in Nederland maar ook in een heleboel andere landen). 

zorgsector

De gezondheid van mensen. Als ze erg ziek zijn gaan ze bijv. naar het ziekenhuis of naar de huisarts/dokter. Mensen die voor hun werk aan de gezondheid van andere mensen zorgen.  

sociale zekerheid

Het zeker zijn van je inkomen en verzorging als je met pensioen gaat, ziek word of arbeidsongeschikt  bent. zij zorgen er voor dat alles goed verloopt.  

stedelijk gebied

Een gebied met een stad er op. daarom ook "stedelijk" bijv. Den Haag of A'dam.

landelijk gebied

in andere woorden Het Platteland. Het ligt buiten de bebouwde kom. er wonen ook veel minder mensen in een vierkante kilometer. 

natuurlandschap

Een plek die niet door de mensen is gevormd. De natuur heeft lekker zijn eigen ding gedaan. 

cultuurlandschap

Dit is in plaats van Natuurlandschap wel door de mens gevormd. In Nederland is eigenlijk zowat alles gevormd door de mens.

agglomeratie

Het hoort bij de stedelijke gebieden maar het is het net niet. Het zijn de dorpen die er langs liggen. Je telt ze wel gewoon mee. bijv. Rijswijk hoort bij Den Haag maar het is eigenlijk een dorp die er langs ligt. 

urbanisatie

Met andere woorden Verstedelijking. Het groter worden van de bevolking. (bevolkingsgroei).

suburbanisatie

definitie

stadsgewest

definitie

stedelijke zone (oude en nieuwe)

definitie

woonwijken
een gebied in een gemeente waar voornamelijk woningen staan

soorten woningen
een bouwwerk waar mensen in kunnen wonen.

ruimtebeslag

definitie

verpaupering
Het verslechteren van de woonsituatie in de oude woonwijken.

stadsvernieuwing
Is de term die word gebruikt bij het proces bij renovatie

renovatie
Is herstellen en wanneer nodig gedeeltelijk vernieuwen van een oud pand, waardoor het weer bruikbaar word 

restauratie
Een periode in Europa na de ondergang van napoleon

ruimtelijke segregatie

definitie

ruimtelijke geleding

definitie

verzorgingscentrum/gebied

instelling voor mensen die bijzondere zorg nodig hebben, vooral bejaarden

mobiliteit

het beweeglijk zijn of de mate waarin iets of iemand zich beweeg

bereikbaarheid

mogelijkheid om een plaats te bereiken, om ergens te komen

plattegrond

verkleinde schematische tekening van een stad of een gebouw van bovenaf gezien

ruimtelijke ordening

geheel van administratiefrechtelijke regels die betrekking hebben op het gebruik van de ruimte voor…

streekplan

document dat door de Provinciale Staten wordt vastgesteld en waarin de toekomstige ontwikkeling van het in het plan begrepen

bestemmingsplan

plan waarin een gemeente vastlegt waarvoor de verschillende delen van het grondgebied van de gemeente mogen worden gebruikt 

ruimtelijke spreiding

recreatie (recreatiedruk)

definitie

toerisme, 
Is reizen met recreatieve of zakelijke doeleinden

massatoerisme

toerisme in populaire vakantiegebieden waarbij men bij voorkeur ook nog eens allemaal in dezelfde periode komt opdraven

produceren

dit is iets dat door een bedrijf of persoon gemaakt is.

consumeren

consumeren betekent gebruiken. je kunt goedere en of dienste gebruiken.

infrastructuur zijn voorzieningen is een gebied waardoor het beter kan functioneren, zoals wegen, tunnels, spoorlijnen en leidingen.

milieu

Onder milieu verstaan we het geheel van atmosfeer, bodem, water en geluiden die van invloed zijn op het welzijn van plant, dier en mens. 

milieubesef

Als je in je gedrag toont dat je streeft naar behoud van de natuurlijke leefomgeving voorbeeld:  geen blikjes op straat maar in de prullenbak.

milieuheffingen

Belasting op vervuiling van het milieu, bijvoorbeeld: rioolbelasting.

milieubeleid

Dit is het beleid van de regering op het tegengaan en voorkomen van aantasting van het leefmilieu.

milieusubsidies

 Dit is een tijdelijke bijdrage van de overheid ten behoeven van het starten van een activiteit in het belang van het milieu.

milieubesparing

Dit is een besparing op energiebronnen. bijvoorbeeld: gebruikmaken van spaarlampen en elektrische auto.

duurzame ontwikkeling,

dit is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoefde te voorzien in gevaar te brengen.

bio industrie

Dit betekent in zo'n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk dieren kweken en vetmesten om vervolgens te dienen als voedsel bijvoorbeeld de plofkip.

biologische landbouw

 Dit is landbouw waar zonder gif producten worden verbouwd.

Cultuur

taal

Met taal kun je elkaar verstaan Spaans en Engels zijn de talen die het meest worden gesproken.
Toen de mens op de wereld kwam ontwikkelde de taal zich zelf. Mensen die naar Azië gingen, spraken een totaal andere taal dan de mensen die naar  Europa gingen.

volk

Een volk is een groep mensen die dezelfde cultuur hebben.

identiteit De eigenschappen van iemand

etniciteit

Waar je vandaan komt

cultuur In wat voor een omgeving je bent opgevoed

cultuurkenmerken

Uit wat voor een achtergrond je komt

subcultuur

Een groep mensen die met elkaar een cultuur vormen binnen een bestaande cultuur

globalisering

Alles op een niveau plat slaan (dus alles het zelfde)

amerikanisering

Je probeert alles precies hetzelfde te doen als in Amerika

grens

Je mag niet verder dan een denk beeldige lijn 

migratie

Je komt een land binnen

emigratie

Je gaat het land uit

immigratie

intrekken in een ander gebied/land

migratiemotieven

Reden waarom een persoon verhuist, bijvoorbeeld arbeid

multiculturele samenleving

Van een multiculturele samenleving is sprake als in een land diverse groepen met verschillende culturen met elkaar samenleven. Zo wonen in Nederland naast Nederlanders ook groepen Molukkers, Surinamers en ook Turkse mensen.

niet-Nederlanders

niet nederlanders zijn mensen die bijv uit marokko komen en intrekken in nederland

autochtoon

je bent een autochtoon als je beide ouders in nederland zijn geboren

allochtoon

Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

asielzoeker

 vreemdeling die om uiteenlopende redenen zijn land heeft verlaten om in een ander land asiel aan te vragen. 

vluchteling

Iemand die is weggegaan om ergens aan te ontkomen vb: de vluchtelingen kregen onderdak in de kerk.

integratie

Een geheel worden met een andere groep.

segregatie

 Afzondering van een bevolkingsgroep uit de maatschappij.

naturalisatie

Het verkrijgen van in dit geval een Nederlandse identiteit 

wereldgodsdiensten

Een godsdienst die veel aanhangers heeft en verspreid is over de hele wereld.

christendom

christendom is een geloof. Met Jezus, Maria , God en Jozef.  Ze hebben met dit geloof het boek de Bijbel. Jezus is de zoon van God. over de hele wereld bekent. 

islam Islam is een geloof met de god Allah. het boek het het Koraan. net als christelijk jezus maar dan Mohammed. meer in deel in Arabische landen voorkomen.

hindoeisme een geloof uit Azie.Een bij hindoes bekende metafoor. (beeld).

jodendom

Jodendom bestaat al voor de 2e wereldoorlog. het bestaat nog steeds. het metafoor is het jodenster die in de 2e wereldoorlog voorkwam.

boedisme Een geloof. stroming die volgens de overlevering werd gesticht door Gautama Boeddha. komt meer en deel voor in india. vandaar ook het beeld. Boeddha.

respect gevoel of uiting waarmee je laat merken dat je iemand aanvaardt als een waardig en waardevol mens.

discriminatie keer dat je (iemand) slechter behandelt dan een ander.

tolerantie verdraagzaamheid. als je bijv. mensen afwijkend te laten denken en handelen.

vooroordeel mening hebt over iemand die je niet goed kent.

normen vastleggende waarde.

waarden Normen zijn richtlijnen voor het handelen

Politiek

regering mensen die werken in de 2e kamer. die regeringen over het land.

minister-president

definitie

ministers

definitie

1e Kamer

definitie

2e Kamer

definitie

parlement

definitie

volksvertegenwoordiging

definitie

zetels

definitie

koning(in)

definitie

staatshoofd

definitie

onschendbaar

definitie

ministeriële verantwoordelijkheid

definitie

democratie

definitie

parlementaire democratie

Land naar politiek-systeem. Een Parlementaire democratie is een representatieve democratie waarbij de burgers via gekozen vertegenwoordigers in het parlement, de wetgevende macht, invloed hebben op het beleid. In het parlementaire systeem ontleent de uitvoerende macht, de regering, haar mandaat aan het vertrouwen van het parlement. Meestal bestaat er een volledige scheiding tussen het staatshoofd (president of monarch) en de regeringsleider, die verantwoordelijkheid aflegt tegenover het parlement.

Voor een goed werkende parlementaire democratie is het van belang dat de burgers grondrechten hebben. Vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging, persvrijheid en onafhankelijke rechtspraak werden al door Alexis de Tocqueville gezien als middelen om al te grote staatsmacht te voorkomen.

grondwet

In het staatsrecht is een constitutie de grondslag van een staat. Deze is vaak, maar niet altijd, vastgelegd in een grondwet, een document waarin de grondrechten en/of de organisatiestructuur van de staat in een bepaald land beschreven staan.

Constituties variëren van land tot land, maar toch zijn er enkele bijna-universele kenmerken. Constituties regelen de organisatie van de overheid, ze zeggen bijvoorbeeld of het een parlementair of presidentieel systeem is, welke mechanismen de wetgevende macht heeft om de uitvoerende macht (het bestuur) te controleren, wat de rol is van de rechterlijke macht en op welke manier de macht verdeeld is tussen de centrale overheid en decentrale organen, zoals provincies en gemeenten.

grondrechten

In het staatsrecht is een constitutie de grondslag van een staat. Deze is vaak, maar niet altijd, vastgelegd in een grondwet, een document waarin de grondrechten en/of de organisatiestructuur van de staat in een bepaald land beschreven staan.

Constituties variëren van land tot land, maar toch zijn er enkele bijna-universele kenmerken. Constituties regelen de organisatie van de overheid, ze zeggen bijvoorbeeld of het een parlementair of presidentieel systeem is, welke mechanismen de wetgevende macht heeft om de uitvoerende macht (het bestuur) te controleren, wat de rol is van de rechterlijke macht en op welke manier de macht verdeeld is tussen de centrale overheid en decentrale organen, zoals provincies en gemeenten.

klassieke grondrechten

Het kernmerk van klassieke grondrechten is dat zij de burger beschermen tegen bemoeienis of inmenging door de Overheid 

sociale grondrechten

Een sociaal grondrecht is een grondrecht dat actief optreden van de overheid vereist, bijvoorbeeld het recht op werk, huisvesting of onderwijs

politieke partijen Een politieke partij is een organisatie die erop gericht is door deelname aan verkiezingen invloed te verkrijgen op overheidsbeleid in een bepaald geografisch gebied

links

De aanduiding links wordt in het politiek spectrum gebruikt om de politieke richting van partijen, personen en organisaties te karakteriseren. De betekenis die eraan wordt gegeven kan van land tot land verschillen,

rechts

De aanduiding rechts wordt gebruikt om de politieke richting van partijen, personen en organisaties te karakteriseren. De betekenis die eraan wordt gegeven kan van land tot land verschillen,

verkiezingen Een verkiezing is een methode waarbij een aantal personen, de kiesgerechtigden, door middel van een stemming bepaalt aan wie een bepaalde functie, post of titel moet worden toegekend.

kiesrecht

Kiesrecht is het recht van een individu om deel te nemen aan het politieke proces in een land of andere bestuurlijke eenheid of organisatie door middel van verkiezingen

verkiezingsuitslag De Kieswet is een Nederlandse wet die in 1989 is vastgesteld. De wet regelt als uitvoering van het stemrecht dat is vastgelegd in de grondwet

informateur

Een informateur is iemand die in het kader van de kabinetsformatie na de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland

formateur

is iemand die in het kader van een kabinetsformatie een kabinet vormt

coalitie

is een samenwerking van ministers en staatssecretarissen van twee of meer politieke partijen die op basis van een meerderheid aan zetels in het Parlement een regering vormen.

wetten

 is kennis hebben van de bekende en onbekende omgeving, door middel van eigen waarneming of overdracht van informatie

Prinsjesdag

De derde dinsdag van september is een belangrijke dag voor de Nederlandse politiek en wordt Prinsjesdag genoemd Op die dag spreekt het staatshoofd in de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden in verenigde vergadering bijeen de troonrede uit

troonrede

In de troonrede zijn traditioneel twee elementen te onderscheiden:

1.Beschouwingen over hetgeen in de afgelopen periode in Nederland en elders in de wereld is voorgevallen. 2.Aankondigingen van plannen en maatregelen op het gebied van wetgeving en bestuur.

miljardennota

is een algemene toelichting van de Nederlandse regering op de verwachte inkomsten en de uitgaven in de Nederlandse Rijksbegroting voor een jaar.

Nadat het staatshoofd op Prinsjesdag de troonrede heeft voorgelezen, biedt de minister van Financiën namens de regering het koffertje met de Rijksbegroting en de miljoenennota aan de voorzitter van de Tweede Kamer aan

Europa

EGKS

is Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal of de EGKS was een zes lidstaten tellende Europese organisatie die bedoeld was om na de Tweede Wereldoorlog de vrede in Europa te verzekeren door oorlog tussen West-Europese landen onmogelijk te maken

EEG is Europese Economische Gemeenschap

EU

is een uit 28 Europese landen bestaand statenverband

lidstaten

Anno 2016 zijn er 28 landen aangesloten bij de Europese Unie.

Met uitzondering van de ultra perifere gebieden, de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla, enkele in Azië gelegen Griekse eilanden en het Aziatische eiland Cyprus ligt de Europese Unie grotendeels op het continent Europa

Europese commissie

is het uitvoerende orgaan van de Europese Unie. Ze is verantwoordelijk voor het indienen van wetsvoorstellen, het beheren van de EU-begroting, het handhaven van het EU-recht (in samenwerking met het Hof van Justitie), en het vertegenwoordigen van de EU op internationaal niveau.[1]

Europees Parlement

is de rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordiging van de Europese Unie

Raad van ministers

dat zijn de mensen die regels maken in en gebied of land en die mensen houden orde

monetaire unie: Euro

Economische unie met een gemeenschappelijk monetair beleid, één centrale bank en een vaste koersverhouding voor de nationale munten.

open grenzen

dat zijn grenzen zonder beveiliging dus je kan r gewoon langs zonder controle

migratie

migratie is het verhuizen of migreren naar een ander gebied of land  

mobiliteit

Letterlijk betekent dit beweeglijkheid. In de ruimtelijke ordening bedoelt men hier meestal de mogelijkheid om korte en lange afstanden via auto, openbaar vervoer, fiets etc. te overbruggen. In Nederland levert de mobiliteit problemen op door b.v. de vele files op de autowegen. transport en vervoer

da is het verplaatsen van mensen of producten door middel van vervoer of transport 

toerisme

zijn mensen die op vakantie zijn in een ander land of provincie

vrij verkeer van geld, werk en personen

het vrije verkeer dat mensen vrij en hoe ze willen geld mogen verdienen

motieven voor samenwerking

dat is met gebruik van voorwerpen elkaar helpen dus samenwerken

solidariteit

solidariteit is het beschuldigen van iemand 

economische ontwikkeling

dit is de groei van onze economie dus onze binnenlandse zaken

werkgelegenheid

Werkgelegenheid of tewerkstelling is een term die aangeeft of er voldoende werk is voor de beroepsbevolking van een streek of land. Er is volledige werkgelegenheid, wanneer alle werknemers die willen werken een arbeidsplaats kunnen vinden. Het ontbreken van werkloosheid is niet hetzelfde als het hebben van een volledige werkgelegenheid. Het toenemen van de werkgelegenheid en een daling van de werkloosheid gaat doorgaans echter wel samen.

internationale handel

De internationale handel of wereldhandel is de handel tussen landen. Als een land producten verkoopt aan het buitenland dan is er sprake van export (uitvoer) door dit land. Als een land producten koopt van het buitenland is er sprake van invoer. De internationale handel vindt plaats op de wereldmarkt.

Import (invoer)[bewerken] Redenen om in te voeren zijn:

import Invoer is het inkopen van goederen uit het buitenland Het invoeren van goederen gebeurt vaak uit noodzaak, omdat producten te duur geproduceerd worden in eigen land of er gewoon niet aanwezig zijn. België voert bijvoorbeeld een bepaald fruit in omdat het in het land zelf niet aanwezig is.

export goederen uit het land voeren spullen die je in je eigen land maakt en verkoopt

protectionisme regels om de handel van het eigen land te beschermen

vrijhandel vrijhandel is het handelen van spullen zonder gedoe en problemen

autonomie zelfstandig, op zich staand, zonder bemoei van buitenaf kunnen handelen.

democratie Een staatsvorm waar bij het volk regeert

Nederland en de EU Nederland een land in Europa

Europees burger Een bewoner in een land of gebied in de EU

Arm en rijk

Noord-Zuid Onderhandelen tussen arme en rijke landen

(onder)ontwikkeling Landen die nog niet helemaal goed ontwikkeld zijn en hulp nodig hebben.

inkomen Je salaris geld dat je verdient als je werkt.

nationaal inkomen

Netto winsten uit alle goederen en diensten die in de loop van een periode door de economie van een land worden geproduceerd

inkomen per hoofd van de bevolking

Het geld van elk persoon de per persoon wat verdiend word of uitgegeven.

inflatie

Inflatie is een algehele stijging van het prijspeil. Inflatie wordt ook wel geldontwaarding genoemd. Het gevolg van inflatie is dat je voor hetzelfde geld minder kunt kopen. Men spreekt dan van een daling van de koopkracht.

infrastructuur

Alle infrastructuur alles wat een land nodig heeft wegen en gebouwen stoplichten. 

gezondheid

De gezondheid van een mens is of hij of zij ziek is of niet, of hoe het gewoon met iemand gaat, of dat hij heel zwak is of juist sterk. 

Analfabetisme

Iemand die niet graag leest of het niet kan. 

Natuurrampen

Ramp een hele erge gebeurtenis die zich kan voor doen in de natuur

milieu(problematiek)

Alles om ons heen de lucht en natuur en alle buiten spullen ook de problemen die het met zich mee draagt en oplost.

demografie

Het volk de mensen alle mensen op de wereld, of een bepaald gebied.

leeftijdsopbouw

Verschillende leeftijden van jong naar oud, geboorten tot dood.

middelen van bestaan

Spullen die de mensen nodig hebben om te bestaan, of om te kunnen blijven leven.

arbeid

Een ander woord voor werk. Werk is het aanbrengen van veranderingen in de omgeving door mensen (bijvoorbeeld een huis bouwen of een tram besturen). Werk kan zowel lichamelijk als geestelijk zijn.

kinderarbeid

Van kinderarbeid is sprake als kinderen een belangrijk deel van de dag (of nacht) werk verrichten. Vaak is dit slecht betaald werk, en in een aantal situaties worden de kinderen helemaal niet betaald. In de meeste landen wordt kinderarbeid als in strijd met de mensenrechten beschouwd en gelden strenge regels voor de minimumleeftijd van werkenden en het maximumaantal werkuren voor kinderen. Dat betekent echter niet dat kinderarbeid in ontwikkelde landen niet voorkomt. Ook in Nederland en België werken kinderen vaak al onder de minimaal toegestane leeftijd van 13 jaar

werkgelegenheid

definitie

kolonisatie

De koloniale 

situatie vlak voor de Tweede Wereldoorlog Kolonisatie betekent oorspronkelijk: het vestigen van een deel van de eigen bevolking in een landstreek die nog niet door het eigen volk bewoond wordt. Dat kan in een onbewoond, onontgonnen gebied zijn, maar het kan ook een vestiging zijn in ‘vreemd’ gebied tussen de daar al aanwezige ‘vreemde’ bevolking. Kolonisatie bestaat dus al zo lang als de mens grond bebouwt.

dekolonisatie

Dekolonisatie is het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van een moederland. De term wordt vooral gebruikt voor het proces waarbij niet-Europese koloniën van Europese koloniale mogendheden onafhankelijk werden.

afhankelijkheid een gebied dat niet geheel onafhankelijk is van een andere staat bv. Aruba grondstoffen stoffen en materialen die je kan gebroken om producten van te maken

wereldhandel dat er over de hele wereld wordt gehandeld.

handelsbalans het verschil tussen export en import.

protectionisme

Beschermen van eigen bedrijven.

vrijhandel het tegen over gestelde van protectionisme

eerlijke handel

internationalisering vroeger handelde je alleen in je gebied en nu over de hele wereld

multinational

Onderneming die in twee of meerdere landen vestigingen heeft.(bijv. Shell. Shell zit niet allen in Nederland maar ook in een heleboel andere landen). 

internationale machtsblokken

Groep van personen, organisaties of staten die samen een krachtig geheel vormen.

globalisering

Spreiding van de productie over de gehele wereld, waarbij ondernemingen hun nationale identiteit verliezen. 

centrum

Een gebied in het midden van de stad.

periferie

Een plaats dat om een centraal punt ligt: bijvoorbeeld de rand van de stad.

arbeidsmigratie

men migreert naar een ander, rijker land om werk te zoeken.

urbanisatie Een migratiebeweging van bewoners van het platteland naar de stad. Het tegenovergestelde is suburbanisatie.

solidariteit

Grondrechten ter bescherming van werknemers en consumenten. gevoel van solidair zijn Voorbeeld:   `als vrijwilliger in een verpleeghuis werken uit solidariteit met je medemens.

Oorlog, vrede en mensenrechten

Conflicten dit zijn specifieke problemen.

Verenigde Naties

internationale organisatie van staten.

Veiligheidsraad

Orgaan van de verenigde naties

NAVO Een noord Atlantische verdachts organisatie.

Internationale samenwerking

definitie

Vredesoperaties

definitie

Mensenrechten

definitie

Tweede Wereldoorlog

definitie

Koude Oorlog

definitie

Midden Oosten

definitie