Maatschappijleer/Parlementaire Democratie
Lesdoelen september 2019
bewerkenH1
- Uitleggen wat politiek is en voorbeelden noemen van beleidsgebieden.
- Uitleggen wat democratie is (direct en indirect).
- Kenmerken noemen van een parlementaire democratie.
H2
- Uitleggen wat een ideologie is aan de hand van voorbeelden.
- Kenmerken van de drie grote politieke stromingen.
- Verschillen noemen tussen links/rechts, progressief en conservatief.
H3
- Verschillen noemen tussen politieke partijen, actiegroepen en belangengroepen.
- Uitleggen wat een one-issue partij is aan de hand van voorbeelden.
- Kenmerken noemen van populistische partijen.
- Partijen op het politieke spectrum kunnen plaatsen.
H4
- Het verschil tussen actief en passief kiesrecht uitleggen.
- Motieven noemen om op een bepaalde partij te stemmen.
- De begrippen evenredige vertegenwoordiging en kiesdeler uitleggen.
H5
- Het verschil tussen regering en kabinet benoemen.
- Uitleggen waarom we naast een parlement ook een regering/kabinet hebben.
- Taken van de Koning noemen.
- Uitleggen wat er wordt bedoeld met ministeriële verantwoordelijkheid.
H6
- Uitleggen wat de rol is van de 1e en 2e Kamer in het parlement.
- Beargumenteren wie er meer macht hebben, de regering of het parlement.
- Verschillende taken noemen van de 1e en 2e kamer (wetgevend en controlerend).
- Uitleggen wat we bedoelen met polderen (als politieke cultuur).
H7
- In grote lijnen uitleggen wat de vier fasen van besluitvorming inhouden.
- Manieren noemen waarop je als burger invloed kan uitoefenen op de politiek.
- Politieke functies van de media noemen.
- Het belang van persvrijheid uitleggen voor een goed functionerende media.
H8
- Leg uit waarom we Nederland een gedecentraliseerde eenheidsstaat noemen.
- Noem voordelen van decentralisatie.
- Leg uit hoe het gemeentebestuur in elkaar zit en benoem taken van de gemeente.
- Leg uit hoe het provincie bestuur in elkaar zit en benoem taken van de provincie.
H9
- Noem gebieden waarop binnen Europa wordt samengewerkt.
- Leg wat het begrip soevereiniteit te maken heeft internationale samenwerking.
- Noem kritiekpunten op de EU.
- Benoem doelen van de VN en NAVO.
Overzicht
bewerken| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Wat is democratie? | De wereld in staten | Vrede van Münster (1648), soeverein, Thomas Hobbes. | X |
| 2 | Parlementaire Democratie | Wat is democratie? | Politiek en algemeen belang | Politiek, algemeen belang, bestuur en participatie. | X |
| 3 | Parlementaire Democratie | Wat is democratie? | Democratie | Directe en indirecte (representatieve) democratie, referendum (volksstemming), parlementair en presidentieel stelsel, constitutionele monarchie, politieke grondrechten en besluitvorming. | |
| 4 | Parlementaire Democratie | Wat is democratie? | Dictatuur | Dictatuur, individuele vrijheid, onafhankelijke rechtspraak, censuur, ideologie, indoctrinatie, religieuze dictatuur (theocratie) en militaire dictatuur. | X |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Politieke stromingen | Ideologie | Waarden, normen en sociaaleconomische verhoudingen (links en rechts). | |
| 2 | Parlementaire Democratie | Politieke stromingen | Hoofdstromingen | Liberalisme, socialisme en confessionalisme. | |
| 3 | Parlementaire Democratie | Politieke stromingen | Andere politieke richtingen | Ontideologisering, pragmatisme, ecologisme en populisme, progressief, conservatief, kosmopolitisme en nationalisme. |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Politieke partijen | Opkomst | Industrialisatie, vakbonden en partijen. | |
| 2 | Parlementaire Democratie | Politieke partijen | Soorten groepen en partijen | Actiegroepen, belangengroepen, politieke partijen, one-issuepartijen, antidemocratische partijen | |
| 3 | Parlementaire Democratie | Politieke partijen | Functies van politieke partijen | Integratie, informatie, participatie, selectie | X |
| 4 | Parlementaire Democratie | Politieke partijen | Maatschappelijke veranderingen | Zwevende kiezers, nationalistische partijen, populistische partijen, partijlidmaatschap, Europese samenwerking, fractiediscipline en het politieke spectrum. | X |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Verkiezingen | Kiesrecht en kiesstelsel | Actief en passief kiesrecht, lijsttrekker, evenredige vertegenwoordiging, zetel, kiesdeler, kiesdrempel en districtenstelsel (meerderheidsstelsel). | X |
| 2 | Parlementaire Democratie | Verkiezingen | Campagne en media | Spindoctor, opiniepeiling, mediacratie en zwevende kiezer. | X |
| 3 | Parlementaire Democratie | Verkiezingen | Stemmen | Standpunten, belangen, strategisch stemmen en voorkeursstemmen. | |
| 4 | Parlementaire Democratie | Verkiezingen | Na de verkiezingen | Formatie, coalitie, regeerakkoord, ministerposten, Prinsjesdag, troonrede, Miljoenennota, Algemene Beschouwingen en Voorjaarsnota. |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Regering en kabinet | Ministers en staatssecretarissen | Regering, kabinet, minister, staatssecretaris, kabinetsformatie, informateur, coalitie, formateur, kabinetscrisis, demissionair kabinet. | |
| 2 | Parlementaire Democratie | Regering en kabinet | Staatshoofd en ministers | Constitutionele monarchie, staatshoofd (onschendbaar), premier (minister-president), ministeriële verantwoordelijkheid, dagelijks bestuur. |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Het parlement | De Staten-Generaal | Staten-Generaal, volksvertegenwoordiging, wetgevende taak, fractie, coalitie- en oppositiepartijen | |
| 2 | Parlementaire Democratie | Het parlement | De Tweede Kamer | Mediawetgeving, stemrecht, recht van amendement en initiatief, budgetrecht, vragenrecht, recht van motie, interpellatie en enquête. | X |
| 3 | Parlementaire Democratie | Het parlement | De Eerste Kamer | Senaat, Provinciale Staten, toetsing | X |
| 4 | Parlementaire Democratie | Het parlement | Wetsvoorstel tot wet | Regeerakkoord, wetsvoorstel, Raad van State, debat, Koninklijk Besluit, Algemene Maatregel van bestuur. | X |
| 5 | Parlementaire Democratie | Het parlement | Politieke cultuur en macht | Dualisme, trias politica, consensus, compromis, poldermodel. |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Invloed op politiek | Politieke besluitvorming | Invoerfase, omzettingsfase, politieke agenda, beleidsvoorbereiding, uitvoerfase, terugkoppelingsfase. | X |
| 2 | Parlementaire Democratie | Invloed op politiek | Politieke actoren | Politieke actoren, burgerinitiatief, bezwaarschrift, burgerlijke ongehoorzaamheid, pressiegroepen, vierde macht (ambtenaren). | X |
| 3 | Parlementaire Democratie | Invloed op politiek | Media | Informatieve functie, onderzoekende functie (agendafunctie), commentaarfunctie, spreekbuisfunctie, controlerende functie, persvrijheid, pluriformiteit, events en trends. | X |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Gemeente en provincie | Provincie en waterschappen | Decentralisatie, delegeren, subsidiariteitsbeginsel, gedecentraliseerde eenheidsstaat, structuurvisie, Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, commissaris van de Koning, Hoogheemraadschappen. | X |
| 2 | Parlementaire Democratie | Gemeente en provincie | Gemeente | Bestemmingsplan, gemeenteraad, college van burgemeesters en wethouders, burgemeester, gemeentelijke herindeling, metropool. |
| Nr | Domein | Hoofdstuk | Onderdeel | Inhoud | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Parlementaire Democratie | Internationale politiek | Europese samenwerking | Internationaal samenwerkingsverband, soevereiniteit, Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), Europese Economische Gemeenschap (EGKS), Europese Unie (EU), Europese integratie, lidstaten, Brexit, interne markt, eurozone, supranationaal. | |
| 2 | Parlementaire Democratie | Internationale politiek | Bestuur van de Europese Unie | Europese Commissie, Raad van ministers, Europese Raad, Europees Parlement, Hof van Justitie van de Europese Unie, Europese Centrale Bank, Democratisch tekort, Verdrag van Lissabon, euroscepsis. | X |
| 3 | Parlementaire Democratie | Internationale politiek | De verenigde Naties | Secretaris-generaal, Algemene Vergadering, resoluties, verklaringen (EVRM, Millenniumverklaring), Veiligheidsraad, vetorecht. | X |
| 4 | Parlementaire Democratie | Internationale politiek | De NAVO | Militaire organisatie, Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, NATO, supranationaal, intergouvernementeel. | X |