Maatschappijleer/Parlementaire democratie/Drie blokuren politiek: hoe vrij zijn we eigenlijk?/Leerlingenboek

Politiek: hoe vrij zijn we eigenlijk?

Leerlingenboek bovenbouw vmbo-t (april 2017)

Dit werkboek hoort bij de lessenserie Politiek: hoe vrij zijn we eigenlijk?
In dit werkboek staan teksten, opdrachten en vragen voor de leerling.

Wandelgang van de Tweede Kamer

Hoofdstuk 1: De Nederlandse politiek

Waar bemoeien politici zich mee?

Transgender steunbetuiging (2013)

Algemeen belang en besluitvorming

Stel dat jij de macht had. Wat zou je dan als eerste veranderen in dit land? En ga je dan iets aanpakken wat vooral in jouw eigen voordeel is of houd je rekening met anderen?

De regering neemt samen met het parlement belangrijke beslissingen voor Nederland. De burgers hierover meestal niet meebeslissen maar ze mogen wel op politieke partijen stemmen. Nederland is een parlementaire democratie en dat betekent dat de burgers bij de verkiezingen kunnen aangeven wie ze vinden dat het land moet gaan besturen.

Politici hebben veel invloed op het leven van de burgers. De besluiten die in de politiek genomen worden, kunnen van grote invloed zijn op jouw leven.

Democratie

Verschillende typen democratieën

basisdemocratie	directe democratie	parlementaire democratie	presidentiële democratie	éénpartijstaat
het gelijkheidsprincipe staat voorop en beslissingen worden als geheel genomen	iedereen mag stemmen en iedereen heeft invloed op de besluitvorming	iedereen mag stemmen	een kleine groep neemt de besluiten	één machthebber neemt de beslissingen

In een basisdemocratie (radenrepubliek) is maximale inspraak; iedereen mag meebeslissen. Dit is alleen praktisch in kleine groepen zoals bijvoorbeeld een woongemeenschap.

Hoofdstuk 2: Politieke stromingen

Welke soorten vrijheid kennen we?

Executie van Torrijos en zijn mannen in 1831. De Spaanse koning Ferdinand VII nam harde maatregelen tegen de liberalen in zijn land.

Ideologieën in de politiek

Politieke partijen hebben altijd ideeën over hoe de samenleving eruit zou moeten zien. Wat vinden we bijvoorbeeld van de verschillen tussen arm en rijk? Of de hoogte van straffen? Welke waarden vinden we belangrijk en wat is de rol van de overheid? Politici hebben allerlei ideeën over hoe ze vinden dat de samenleving zou moeten werken. Dit noemen we een ideologie: hoe kun je de samenleving het beste inrichten? Deze vraag heeft meestal te maken met kernwaarden als vrijheid, gelijkheid, veiligheid, enzovoorts.

Hoofdstuk 3: Politieke partijen

Wie heeft in Nederland de macht?

Campagneposter PvdA (1998)

Groepen in de samenleving

Mensen hebben vaak eigen ideeën over hoe dingen beter kunnen worden geregeld. Veel mensen maken zich bijvoorbeeld zorgen over het milieu. Ze vinden dat de overheid hier meer aandacht aan moet besteden en willen hier ook zelf iets aan doen. Dit kun je natuurlijk doen door te stemmen maar je kunt ook zelf een politieke partij oprichten. Er zijn ook andere manieren om invloed uit te oefenen op het beleid.

Je kunt bijvoorbeeld een brief sturen aan een Kamerlid of zelf lid worden van een politieke partij (meestal vanaf 16 jaar). Ook kun je een petitie indienen als je het ergens niet mee eens bent. Of handtekeningen verzamelen (40.000) voor een burgerinitiatief. Als dit lukt, komt het onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer.

Ook kun je actievoeren door bijvoorbeeld te Demonstreren. Tijdens een demonstratie komen mensen bij elkaar om te laten zien dat ze ergens voor of juist tegen zijn. Het recht om te demonstreren is vastgelegd in de wet. Wel moet je een demonstratie van tevoren melden bij de burgemeester van de gemeente waar je gaat demonstreren. Tenzij je de enige bent, dan hoeft dit niet.

Als mensen zich organiseren om een bepaald doel te bereiken, kan hieruit een actiegroep ontstaan.

Actiegroepen

Varkens genieten in een modderpoel

Wakker Dier is een actiegroep die zich bekommert om het welzijn van dieren. Ze roepen burgers bijvoorbeeld op (maar ook supermarkten en andere organisaties) om voor diervriendelijker vlees te kiezen.

Belangengroepen

Belangengroepen komen op voor de rechten van een bevolkingsgroep. Scholieren bijvoorbeeld, kunnen bij LAKS terecht als er iets mis gaat tijdens de eindexamens.

De verdeling van macht

wetgevende macht	uitvoerende macht	rechterlijke macht	ambtenaren	massamedia	externe adviseurs
Trias Politica			4e macht	5e macht	6e macht