Onderwijs in relatie tot P2P/Ethical economy

De economie is het geheel van financiële voorzieningen, de handel en de industrie van een land, ook wel de leer van de menselijke welvaart genoemd. Rond 2000 wordt ook de term nieuwe economie gebruikt voor bedrijven die actief zijn op het gebied van internet, mobiele telefonie enz. (Van Dale uitgevers, 2014). Ethisch is dat wat tot de ethiek behoort of wat de ethiek op de voorgrond stelt (Van Dale uitgevers, 2014). Ethiek is het geheel van morele principes, de praktische wijsbegeerte die zich bezighoudt met wat goed en kwaad is. Het woord ethiek is afgeleid van ethos: zedelijke, morele houding of motivatie. Een ethische economie is dus het geheel van de financiële voorzieningen, handel en industrie van een land dat werkt volgens morele principes, waarbij een welvaart ontstaat die voor alle mensen goed is.

Ethische economie en P2P

Een ethische economie draagt bij tot P2P door alle deelnemers als ‘peer’, als gelijke, te beschouwen. Elke deelnemer wordt gewaardeerd voor zijn bijdrage. Er ontstaat een nieuwe economie in een postkapitalistische maatschappij waarbij ethische bedrijven hun boekhouding en aanvoerketen transparant maken, zodat iedereen het productieniveau van andere bedrijven kan zien en in functie daarvan kan reageren (Bauwens M. &., 2013, p.117). Elke deelnemer kan zien wat er nodig is in het productieproces en op die basis beslissen om al dan niet een bijdrage te leveren (Bauwens M., 2012). Op die manier zullen we volgens M. Bauwens evolueren naar een maatschappij waarin de economie gebaseerd is op de productie van gebruikswaarde en waarbij ruilwaarde slechts een middel en geen doel meer zal zijn (Bauwens M. &., 2013, p.67). Met andere woorden: in een ethische economie wordt een geproduceerd goed gewaardeerd op basis van het nut, de bruikbaarheid of de nood aan dit product. De ruilwaarde, het geld of het loon dat hiervoor ontvangen wordt, is niet het doel van de productie maar maakt die wel mogelijk.

Belangrijk hierbij is dat commons vrij door burgers gebruikt kunnen worden maar dat er door winstmakende bedrijven wel voor het gebruik van deze commons zal betaald worden. Hiervoor moeten licenties ontworpen worden. In die zin betekent P2P: een constructieve samenwerking om iets te creëren dat de wereld ten goede komt (Bauwens M. &., 2013, p.147). Een ethische economie biedt elke burger de gelegenheid volgens zijn eigen capaciteiten bij te dragen aan een postkapitalistische maatschappij waar de markt onderworpen wordt aan het algemeen belang.

Voorbeeld

Aan de actievoerders van de politieke beweging Occupy in Zuccotti Park werd door de Vermont Organic Farmers Association gratis voedsel uitgedeeld. Hierdoor verloren de plaatselijke straatverkopers, meestal arme migranten, hun inkomen. Daarom zamelde Occupy geld in om voedsel te kopen bij deze plaatselijke straatverkopers. De voedselvoorziening steunt immers op het ethische principe van solidariteit met de arme immigranten waardoor de markt ondergeschikt wordt gemaakt aan de logica van de commons (Bauwens M. &., 2013, p. 106).

Een ander voorbeeld is Curto café waar koffieboeren door zelf hun koffie te branden beter verdienen. Ze verwerven niet alleen een inkomen door de teelt van de koffiebonen maar ook door ze zelf te branden. Hun kennis van en deelname aan het productieproces wordt uitgebreid. Door het hele productieproces open te maken, kan elke verbruiker volgen waar de koffie vandaan komt, hoeveel de boeren betaald worden en hoe de mengelingen samengesteld worden. Gebruikers zorgen mee voor de financiering om winkelruimtes te huren en worden betaald in koffie. Er ontstaat een solidariteit tussen producent en consument (Bauwens M. &., 2013).

Theoretische duiding

M. Bauwens plaatst de ethische economie in een scenario met de sociale gemeenschap en de partnerstaat : een ethische economie staat in relatie met de sociale gemeenschap die vrij kan beschikken over commons en met de partnerstaat die sociale productie stimuleert en ondersteunt. Dit leidt tot een ethische economie waar de burgers centraal staan. 'Rond de commons ontstaat een bruisende op de commons georiënteerde economie, aangedreven door allerlei ethische ondernemingen met wettelijke structuren die hen binden aan de waarden en doelstellingen van de gemeenschappen rond de commons, en niet van afwezige private aandeelhouders met als enig doel het maximaliseren van de winst ten koste van alles' (Bauwens M. , 2012). Deze ethische economie zal het resultaat zijn van een transitie naar een nieuwe wereld door economische en sociale ongelijkheid zoveel mogelijk te reduceren en tegelijk bij te dragen tot een nieuwe globale rijkdom, voor iedereen toegankelijk als commons (Crevits, 2014).

Ook andere ideologische initiatieven en organisaties houden zich bezig met ethische economie, zij het dan onder een andere term zoals ethisch bankieren, eerlijke handel, … Steeds gaat het om een industrie, handel en financiële voorzieningen die transparant werken, waarbij de belangen van alle schakels behartigd worden en producten getoetst worden aan duurzaamheid: wat is de impact op sociaal, economisch en ecologische niveau? Is er participatie mogelijk? Is er geen nadelig gevolg voor mensen elders op de wereld en de volgende generaties? Winsten worden gebruikt om de welvaart van de producerende gemeenschap te verbeteren. Er wordt o.a. geïnvesteerd in onderwijs en gezondheidszorg.

Voorbeelden hiervan zijn het ethisch bankieren waarbij sparen en beleggen gebeurt op een duurzame manier: met een positieve impact op het sociale, economische, ecologische en participatieve niveau, met respect voor mensen hier en elders op deze wereld, voor deze generatie en de generaties die na ons komen. Terwijl geld vaak een oorzaak is van ongelijke verdeling en onrecht, kan geld ook gebruikt worden om te investeren in projecten die mens en milieu vooruit helpen, zoals hernieuwbare energie, Noord-Zuidsamenwerking, cultuur, onderwijs of natuurbeheer. Banken die hier aan meewerken voeren een transparant beleid: de klant kan de projecten en investeringen volgen en wordt regelmatig gebrieft over de resultaten (Fairfin, 2012).

Organisaties als ‘Oxfam’, ‘fairtrade’ en ‘schone kleren’ passen deze ethische principes toe op duurzame productie en rendabele handel van voedsel, artisanale producten en textiel met respect voor ieders zelfstandigheid en eigenwaarde. Eerlijke handel wordt dan een hefboom voor duurzame ontwikkeling, samenwerkende boeren worden gesteund, delen risico’s en verbeteren hun onderhandelingspositie. Tegelijkertijd ontvangen ze een menswaardig inkomen. Winsten worden geïnvesteerd in onderwijs, gezondheidszorg in dienst van de producent, de lokale boeren en hun gemeenschap. Ze worden ondersteund in hun zoektocht naar betere, duurzame teelten en productiemethodes. Het produceren blijft een lokaal gebeuren, het delen van kennis en ervaring gebeurt globaal. Tegelijkertijd wordt de consument bewust gemaakt van het onrecht dat miljoenen boeren wordt aangedaan. Consumenten krijgen informatie over de producten en ervaren dat een eerlijk en duurzaam handelsmodel rendabel kan zijn. De consument moet zijn levensstijl hierdoor niet aanpassen, maar door de maximale transparantie zal er respect voor en solidariteit met de producenten ontstaan (Oxfam, n.d.).

Externe links

Webpagina's waar de ethische economie in P2P-producties wordt toegelicht: http://p2pfoundation.net/Ethical_Economy en https://fair.coop/principles/ en http://en.wiki.floksociety.org

Het schema 'the post-capitalist scenario' is terug te vinden op: https://radi.ms/transition-plan-for-ecuador/

Informatie over ethisch bankieren: http://www.fairfin.be/over-fairfin/geschiedenis

Informatie over eerlijke handel: http://fairtradebelgium.be/nl en http://www.schonekleren.be/

Referenties

Bauwens, M. &. (2013). De wereld redden. Antwerpen, België: Houtekiet.

Bauwens, M. (2012, december 19). Een blauwdruk voor de P2P-samenleving: de partnerstaat en de ethische economie. Retrieved oktober 25, 2014, from p2pfoundation.net: www.blognl.p2pfoundation.net/?cat=81

Bauwens, M. (2014, june 26). research plan floksociety. Retrieved oktober 26, 2014, from floksociety.org: http://en.wiki.floksociety.org/w/Research_Plan

Crevits, B. (2014, oktober 21). Een Open Brief van het Fair.coop Team. Retrieved oktober 25, 2014, from www.p2pfoundation.net: http://blognl.p2pfoundation.net/?tag=faircoin

Fairfin. (2012). historiek. Retrieved oktober 29, 2014, from www.fairfin.nl/belgië: http://www.fairfin.be/over-fairfin/visie

Lievens, J. (2014, oktober 14). Met peer-to-peer naar een post-kapitalistisch systeem. Retrieved oktober 15, 2014, from dewereldmorgen.be: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/14/met-peer-to-peer-naar-een-post-kapitalistisch-systeem

Oxfam. (n.d.). Wat doet oxfam-wereldwinkels? Retrieved oktober 29, 2014, from oxfamwereldwinkels.be: http://www.oxfamwereldwinkels.be/aanpak

Van Dale uitgevers. (2014). economie. Retrieved oktober 25, 2014, from Van Dale.nl: http://www.vandale.nl/opzoeken?pattern=economie&lang=nn#.VGxmw9YqsgE

Van Dale uitgevers. (2014). ethisch. Retrieved oktober 25, 2014, from Van Dale.nl: http://www.vandale.nl/opzoeken?pattern=ethische&lang=nn#.VGxjbtYqsgE