Onderwijs in relatie tot P2P/Modulair-granulair

Het modulair/granulair karakter kan omschreven worden als het proces dat wordt opgedeeld in kleine, afzonderlijke eenheden (modules) om zo een gezamenlijk product tot stand te brengen.

Modulair/granulair karakter en P2P

In het dagelijks leven wordt er steeds meer vormgegeven op een modulaire of granulaire wijze. Zo wordt bijvoorbeeld het onderwijs modulair ingericht, waarbij opleidingen worden georganiseerd door middel van modules. Doordat men werkt met kleinere eenheden zouden studenten in staat zijn de leerstof beter te studeren en te begrijpen. Een ander voorbeeld bevindt zich in de auto-industrie, waar de designgemeenschap Wikispeed een auto op een modulaire wijze in elkaar zet. Hierbij zijn alle onderdelen even snel vervangbaar, wat zorgt voor een zekere duurzaamheid. Niet alleen Wikispeed, maar steeds vaker wordt de auto-industrie ingericht volgens modulaire principes. Een laatste voorbeeld van het hedendaagse gebruik van modulaire opbouw, vinden we terug in de architectuur. Hierbij worden steeds vaker woningen op een modulaire wijze tot stand gebracht. Hieronder zullen er enkele auteurs en hun theorie omtrent het modulair/granulair karakter uiteen worden gezet over de volgende onderwerpen: een granulair controlesysteem, een modulaire organisatie, elektronische leeromgeving en media. Deze onderwerpen sluiten allemaal aan bij het gebruik van peer-to-peer processen en producten (Bauwens, 2013).

Wanneer we spreken over het modulair of granulair karakter van peer-productie, spreken we over een proces dat opgedeeld wordt in niet-lineaire, kleine, gelijkaardige, afzonderlijke eenheden. Men is hierdoor niet verplicht één proces te doorlopen om een product tot stand te brengen. Iedere persoon heeft binnen dit proces zijn eigen functie, waardoor er een bepaalde specialisering of deskundigheid in één welbepaalde specifieke module mogelijk is op basis van de keuze en capaciteiten van het individu. Hierdoor ontstaat er geen hiërarchie, iedere persoon is even belangrijk met oog op het proces en product. Omdat we spreken binnen de context van peer-productie, is de medewerking ook volledig vrijblijvend, op deze manier worden alle personen als gelijkwaardig beschouwd en behandeld (Bauwens, 2013).

Bij een granulaire/modulaire peer-productie verloopt niet enkel het proces modulair, maar ook het eindproduct is modulair opgebouwd. Het eindproduct is een gemeenschappelijk project van alle specialisten samen, die elk slechts werken aan één module, samen. Dit houdt bovendien in dat iedere module van het product direct en gemakkelijk te vervangen is. Het product is zoals ‘legoblokjes’ in elkaar gebouwd, wat getuigt van de afzonderlijkheid en directe vervangbaarheid van de delen. Bij modulaire/granulaire peer-productie hecht men belang aan de duurzaamheid van het product. Enerzijds kan dit opgevat worden als een gevolg van de modulaire opbouw. Wanneer men anderzijds duurzaam wil handelen, is het mogelijk dat dit een modulaire productie impliceert. Men probeert met zo goedkoop mogelijke middelen en grondstoffen een bepaald product tot stand te brengen. Het is bovendien een proces dat redelijk snel ontwikkeld kan worden. In tegenstelling tot een bepaald gradueel, vaststaand proces, kan hier op ieder moment een bepaalde verandering tot stand worden gebracht. Het is trouwens zo dat de kwaliteitscontrole pas achteraf gebeurt door de gemeenschap. Aangezien men een controle per module kan uitvoeren in plaats van op het totale systeem, kan men een hogere kwaliteit waarborgen van iedere module afzonderlijk. Hierbij is het uiteraard ook van belang dat het geheel wordt gecontroleerd, om zo alle modules samen in beeld te brengen (Bauwens, 2013).

Het modulaire/granulaire karakter van peer-productie kan in vergelijking worden gebracht met de kapitalistische productiewijze. Binnen peer-productie spreken we over een taakverdeling in plaats van een arbeidsdeling. Bij een arbeidsdeling gaat men solliciteren voor een bepaalde job, waarbij men een groot takenpakket krijgt en hier verantwoordelijk voor is. Bij peer-productie is men slechts verantwoordelijk voor één specifieke module, bovendien kies je de taken die je uitvoert volledig zelf, zodat men vrijwillig kan handelen. Doordat er per module wordt gehandeld, is het niet nodig om continu dezelfde assemblagelijn te doorlopen, waardoor de onderdelen niet per se op basis van een vaste volgorde moeten geplaatst worden. Hierdoor vergemakkelijkt de productie én is het ook eenvoudiger om bepaalde onderdelen te vervangen. Terwijl de kapitalistische productie nog gefocust is op geplande slijtage, is de peer-productie gericht op duurzaamheid omdat hij hier continu onderdelen kan optimaliseren en vervangen (Bauwens, 2013).

Voorbeeld

Wikipedia is een encyclopedie waar iedereen vrijblijvend informatie kan delen, men werkt hierbij een nieuw begrip uit of optimaliseert er één. Doordat iedere persoon er telkens aanpassingen aan kan doen, vormt dit een gemeenschappelijk project met een modulair/granulair karakter. Er worden namelijk telkens in kleine deeltjes aanpassingen gedaan op de website. Hierbij wordt er geen vaste volgorde gebruikt, men weet namelijk niet wat anderen zullen wijzigen. De wijzigingen die worden aangebracht, gebeuren ook door ‘specialisten’. Mensen denken vaak veel te weten over een bepaald onderwerp en willen dit delen met anderen die hier slechts weinig over weten. Het proces verloopt hier in modules omdat iedereen vrijblijvend aanpassingen kan doen in kleine hoeveelheden, zonder dat men echt verantwoordelijk is voor het gehele eindresultaat. Het eindproduct is hier dus modulair omdat het is opgebouwd door verschillende personen. Doordat iedereen online aanpassingen kan doen, is dit een zeer goedkoop initiatief. De kwaliteitscontrole door de maatschappij gebeurt wanneer het concept volledig af is, wanneer dit niet valide genoeg wordt geacht, zal het uiteindelijk wel van de pagina worden verwijderd. Er is wel één kritische opmerking die hierbij gemaakt moet worden; Wikipedia is immers niet volledig peer-to-peer. Wanneer men namelijk iets plaatst wat volledig verkeerd is, zal dit worden verwijderd door mensen met een bepaalde bevoegdheid. Hierdoor wordt er eigenlijk toch een zekere hiërarchie gecreëerd die er niet zou mogen zijn bij peer-productie.

Theoretische duiding

Als eerste spreken Li, Gao, Fuh & Zhang (2007) over een granulair controle-mechanisme, dat bedoeld is om gelijktijdig verschillende onderdelen binnen het coöperatieve design te veranderen tijdens gezamenlijke vormingsactiviteiten. Hierbij wordt de controle niet door één persoon uitgevoerd, maar controleren de peers elkaar. Zo krijgt iedereen meer verantwoordelijkheid. Bovendien is het volgens hen een meerwaarde om gebruik te maken van peer-to-peer omgevingen om de consistentie te bewaken nadat er gelijktijdig aanpassingen door andere designers zijn gebeurd. Tot slot vinden zij dit een prototype voor vele verschillende markten, zoals de auto-industrie of softwaremarkt.

Ook binnen organisaties kan er gesproken worden over modulariteit. Volgens Strikwerda (2006) is een modulaire organisatie de oplossing voor massaconsumptie, kennisexploitatie, flexibiliteit, efficiëntie en dergelijke. Aangezien de kwaliteitseisen per module kunnen worden nagekeken en gemanaged, zal men uiteindelijk een hogere kwaliteit kunnen bereiken. Zo kunnen de deelprocessen geconcretiseerd en gestandaardiseerd worden, waardoor er permanente verbetering mogelijk is. Er kunnen verschillende voordelen aan het gebruik van een modulaire organisatie worden gekoppeld. Een van de voordelen is het bereiken van de hogere graad van differentiatie in producten en diensten en de gelijktijdige verlaging van de kosten doordat men werkt met duurzaam materiaal. Hierdoor is het ook mogelijk om eenvoudiger aanpassingen te doen en op die manier zowel het proces als product te optimaliseren. Wanneer we een organisatie dus bekijken vanuit de verschillende modules in plaats van vanuit het geheel, zien we de gegroeide specialisatie die leidt tot duurzame producten.

De Vries en Nadolski (2004) spreken over elektronische leeromgevingen (ELO), waar steeds meer onderwijsinstellingen gebruik van maken. Het is een online leeromgeving waarin verschillende leerpakketten tot een groter geheel worden samengevoegd. Dit geeft hun de kans om vrijwel gratis een eigen innovatief onderwijsmodel te gebruiken. Een optimale modulaire elektronische leeromgeving, kan het beste gebruikt worden wanneer de onderwijsinstelling het ELO gebruikt als een bedrijfskritische applicatie en een grote mate van flexibele realisaties en aanpassingen tot stand brengt. Dit is bijgevolg geen geïntegreerd geheel waar verschillende pakketten worden samengevoegd. Een voorbeeld van een modulaire elektronische leeromgeving is Toledo. Hierbij zullen vakspecifieke mededelingen op verschijnen per opleidingsonderdeel die men opneemt, dit zijn de modules die samen onder andere de hele elektronische leeromgeving mee vorm geven. Doordat de leeromgeving online wordt gecreëerd, kan men ook een zekere duurzaamheid naleven, omdat het redelijk goedkoop is en permanente aanpassingen mogelijk zijn. Doordat men ook werkt vanuit modules die verschillende opleidingsonderdelen vormen, kunnen er per module aanpassingen en updates worden gegeven, zonder dat andere modules hiervan afhankelijk zijn. Hierdoor wordt de online leeromgeving permanent aangepast.

Manovich (2001) haalt vijf principes van nieuwe media aan: numerieke representatie, modulariteit, automatisatie, variabiliteit en transcodering (hoe we onszelf verstaan via de logica van de computer). Hij beargumenteert hier dus dat één van de vijf principes van de nieuwe media ‘de modulaire opbouw’ is. Dit is niet per definitie een vorm van peer-productie, maar kan echter wel gebruikt worden in een peer-to-peer omgeving. Media zijn namelijk opgebouwd uit verschillende modulaire structuren, zoals geluiden, afbeeldingen, gedragingen. Deze elementen worden samengevoegd in een groter geheel, maar dragen telkens nog hun individuele identiteit. Wanneer men bijvoorbeeld zelf een film maakt, is het ook mogelijk om permanente veranderingen aan te brengen. In de aftiteling maakt men bijvoorbeeld ook een duidelijk onderscheid, waarin men mensen benoemt die hebben meegewerkt aan één bepaald onderdeel of module. Het World Wide Web wordt namelijk heel vaak gebruikt om een peer-to-peer omgeving te creëren, zoals het ELO dat hierboven is besproken. Het World Wide Web is echter ook zelf volledig modulair opgebouwd. Het bestaat namelijk uit alle websites die de modules vormen, continu worden er websites bijgevoegd of verdwijnen er. Ze zijn allemaal afzonderlijke delen, maar vormen samen wel dit World Wide Web. Men plaatst vrijblijvend sites op dit World Wide Web, om steeds een groter aantal personen te kunnen bereiken.

Hieruit blijkt dat modulaire/granulaire processen en producten op verschillende manieren vorm kunnen krijgen. Steeds vaker wordt er gebruik gemaakt van deze opzet, om gebruiksvriendelijkheid en duurzaamheid te waarborgen.

Externe links

Het aantonen van de modulaire opbouw van Wikipedia met het concept modulariteit: http://en.wikipedia.org/wiki/Modularity

Meer informatie over granulariteit in het algemeen: http://en.wikipedia.org/wiki/Granular_material

Meer informatie omtrent Wikispeed: http://wikispeed.org

Meer informatie over modulariteit in de industrie: http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4599778

Meer informatie over modulariteit binnen de architectuur: http://www.bdk.rug.nl/medewerkers/g.henstra/rdm/syllabus/modularisatie.html

Referenties

Bauwens, M. (2013). De wereld redden. Antwerpen, Belgium: Houtekiet.

De Vries, F., & Nadolski, R. (2004). Open source toepassen in modulaire elektronische leeromgevingen: ELO’s flexibel op maat. Retrieved from http://dspace.ou.nl/retrieve/545/4018DEL2528+Open+Source+toepassen+in+modulaire+ELOs+231104.pdf

Li, M., Gao, S., Fuh, J.Y.H., & Zhang, Y. (2007). A fine granular concurrency control mechanism for a peer-to-peer cooperative design environment. 11th international conference on computer supported cooperative work in design.

Manovich, L. (2001). The language of new media. Retrieved from: http://faculty.georgetown.edu/irvinem/theory/Manovich-LangNewMedia-excerpt.pdf

Strikwerda, H. (2006). Na het shared service center: de modulaire organisatie. Holland Management Review, 23(106), 45-50.