Onderwijs in relatie tot P2P/Netwerk

Een netwerk is een systeem waarin mensen of dingen onderling verbonden zijn. Deze verbindingen kunnen zowel fysiek als abstract zijn. Fysieke verbindingen zijn tastbare, zichtbare verbindingen. Abstracte verbindingen zijn niet tastbaar en niet concreet. Een netwerk is een dynamisch iets, er vinden continu verschuivingen plaats en de elementen of deelnemers van het netwerk kunnen voortdurend van rol wisselen (Wikipedia, 2014).

Netwerk en P2P

Netwerken zijn een heel complex iets, maar onmisbaar binnen peer-to-peer relaties. Dave Snowden heeft een poging gedaan om een zicht te krijgen op deze complexiteit. Hij onderscheidt volgende eigenschappen (P2PFoundation, 2011):

• Een netwerk kan je visueel in beeld brengen aan de hand van een tekening.
• Elk netwerk heeft een onderliggend doel en creëert een waarde.
• We kunnen een ‘netwerktaal’ ontwikkelen die ons in staat stelt netwerken te identificeren, creëren en zijn grenzen en omgeving te ontdekken.
• We kunnen het werken met netwerken benaderen, door het te verstaan als complexe systemen.
• Elk lid van het netwerk kan de relatie en de uitkomsten beïnvloeden.
• Normen, en in het bijzonder wederkerigheid en vertrouwen, zijn noodzakelijk om een succesvol netwerk te zijn.
• Succesvolle netwerken zijn generatief en reflexief. Dit wil zeggen dat ze het vermogen bezitten om te groeien, zich voort te brengen en dat ze wederkerend zijn.
• Alle netwerken zijn gelijk (ze hebben dezelfde fundamentele waarneembare eigenschappen) maar tegelijkertijd zijn alle netwerken uniek in hoe ze deze eigenschappen uitdrukken.

Binnen het peer to peer denken kunnen we een netwerk definiëren als vrijwillige verbindingen tussen autonome ‘peers’. Deze verbindingen maken het mogelijk dat de peers kunnen samenwerken. Netwerken zijn een alternatief voor hiërarchische organisaties. Men verbindt zich vrijwillig met een netwerk. Je doet dit als autonome persoon, zonder dat je bijvoorbeeld rapportage verplichting hebt bij de organisatie. Mensen tekenen zich in, in een netwerk om elkaar te helpen. Door je te verbinden met een netwerk verlies je een klein beetje van je autonomie, net genoeg om met anderen te kunnen samenwerken. (P2PFoundation, 2011).

P2P-netwerken vinden hun ontstaan in de computerwereld. P2P-netwerken zijn netwerken van individuele computers die via het internet met elkaar in verbinding staan. Wanneer deze verbinding tot stand wordt gebracht, is er vrije uitwisseling tussen de deelnemers mogelijk. Er zijn twee grote types van P2P-netwerken te onderscheiden: het gecentraliseerde model, waarin het verkeer tussen de verschillende gebruikers geregeld wordt door een centrale server, en het gedecentraliseerde model, waarin deelnemers rechtstreeks met elkaar in verbinding staan. (Benschop, 2013)

Een peer to peer samenleving kan ook gezien worden als een netwerksamenleving. We maken allemaal deel uit van verschillende netwerken: op het werk, in het privéleven,…. Je bent zelf het middelpunt of knooppunt van je eigen netwerk en tegelijkertijd maak je weer onderdeel uit van het netwerk van anderen. Binnen al deze netwerken benaderen mensen elkaar als gelijke, peers. Binnen deze horizontale relaties is er geen, of zo’n min mogelijke, inmenging van bijvoorbeeld de overheid of een bedrijf. De autoriteit maakt plaats voor vrijwilligheid. (Van Berlo, 2012)

Voorbeelden

'Netwerk’ is een veel gebruikte term in de computerwereld. Een computernetwerk verwijst naar verschillende computers die met elkaar in verbinding staan en zo data kunnen uitwisselen. Elke computer in dit netwerk is een gelijke en kan zowel cliënt als server zijn. Men kan al spreken over een computernetwerk wanneer twee computers met elkaar in verbinding staan, dit is het kleinst mogelijke netwerk. Het internet is het grootste netwerk in de computerwereld. Via het internet staan er ontelbare computers met elkaar in verbinding.

Maar ook in andere domeinen zijn er veel voorbeelden te bedenken van netwerken. Een ander, ons wellicht allen bekend in de oren klinkend, voorbeeld van netwerk zijn de sociale netwerksites zoals facebook, LinkedIn, twitter,…. Mensen tekenen zich in op deze sociale netwerksites en bouwen hier een heel netwerk van online vrienden uit. Via de sociale netwerksites staat men in verbinding met al deze vrienden en ontstaat er een sociaal netwerk.

Een laatste voorbeeld van netwerken komt uit nog een totaal andere sfeer. In het verkeer zijn er ook tal van netwerken terug te vinden. Zo hebben we het wegennetwerk, dat verschillende plaatsen en mensen met elkaar in verbinding brengt. Ook het hele openbaar vervoer is een goed voorbeeld van netwerk, want dit brengt net zoals het wegennetwerk, verschillende plaatsen en mensen in verbinding met elkaar.

Theoretische duiding

Een voorbeeld van een graaf

Binnen de domeinen van natuurwetenschappen, computerwetenschappen en wiskunde wordt al ruime tijd aandacht besteed aan de betekenis van het concept netwerk. De netwerktheorie vindt bijvoorbeeld zijn bestaan in de grafentheorie uit de wiskunde. De basis van deze theorie werd reeds in de 18de eeuw gelegd door de Zwitserse wiskundige Leonhard Euler. Deze grafentheorie houdt zich, zoals de naam al doet vermoeden, bezig met het bestuderen van grafen en hun eigenschappen. Een graaf is een verzameling punten waarvan sommigen onderling verbonden zijn. Een illustratie van een graaf doet enorm hard denken aan de visualisatie van een netwerk. Structuren die als grafen weergegeven kunnen worden, zijn alom vertegenwoordigd in onze samenleving. Binnen deze grafentheorie is het bestuderen van complexe netwerken een vrij recente stroming. Deze stroming is gericht op de statistische eigenschappen van grootschalige netwerken. Deze stroming is een antwoord op het steeds groter worden van netwerken. Waar er vroeger enkel onderzoek gedaan werd naar grafen met enkele tientallen of misschien honderdtal knopen, kan men vandaag de dag onderzoek doen naar netwerken met miljoenen en zelfs miljarden knopen. Deze evolutie is er gekomen door de mogelijkheid om met de computer data te analyseren op veel grotere schaal. Ook het statistisch in beeld brengen van deze zeer complexe grafen of netwerken is iets waar de complexe netwerkentheorie een antwoord tracht op te geven. (Beardon, n.d.; Wikipedia, 2014).

Maar de term netwerk vindt ook ingang in andere domeinen zoals de sociale wetenschap. In 1930 ontwikkelde Jakob Levy Moreno het sociogram. Voor het eerst werden sociale structuren als een netwerk weergeven. Deze sociale netwerken zijn onderwerp van studie in de sociale psychologie. Men bestudeert onder andere de rollen van de mens in de sociale netwerken. Wetenschappelijk onderzoek naar netwerken kan heel interessant, en kan heel wat voordelen opleveren. Zo kan men vaker de juiste mensen op de juiste plaats inzetten, verloopt een samenwerking vlotter en worden conflicten verminderd. Er zijn heel wat verschillende sociale netwerken te vinden in onze samenleving. Gaande van gezinnen tot straatbendes of collega’s in een welbepaald bedrijf. Er zijn twee groepen van sociale netwerken te onderscheiden, primaire en secundaire groepen. De indeling in deze groepen gebeurt aan de hand van de intensiteit van de contacten van de leden van de groep. Bij primaire netwerken is het contact tussen de verschillende leden zeer intensief, een voorbeeld hiervan is een gezin, of collega’s op kantoor die men dagelijks ziet en spreekt. Bij secundaire groepen is dit contact een stuk minder intensief. Een voorbeeld van dit soort netwerk zijn wetenschappers die elkaar eenmaal per jaar op een congres ontmoeten. (Wikipedia, 2014).

In bovenstaande benaderingen wordt er ofwel nadruk gelegd op het technologische aspect ofwel op het sociale aspect van netwerken. Als reactie hierop ontwikkelde Bruno Latour de actor netwerk theorie (ANT). In deze theorie worden humane en niet humane zaken aan elkaar gelijkgesteld. Beide staan in verbinding met elkaar en kunnen veranderingen in de omgeving teweeg brengen. Een netwerk kan dus bestaan uit een mix sociale en technologische aspecten. (Dankert, n.d.)

Ook op het politieke domein doet de term netwerk zijn intrede. Er wordt hoe langer hoe meer gesproken over een ‘netwerksamenleving’. Hiermee wordt gedoeld op het langzaam aan verdwijnen van hiërarchische maatschappelijke structuren. In een netwerksamenleving zit iedereen ingebakken in verschillende netwerken en wordt iedereen benaderd als gelijken. (Van Berlo, 2012; Wikipedia, 2014).

De term netwerk is ook omgezet in een werkwoord, ‘netwerken’. Dit houdt in dat men tijd besteedt aan het uitbouwen van zijn netwerk. Vooral in de bedrijfswereld wordt dit werkwoord regelmatig gebruikt. (Wikipedia, 2014).

Externe links

Voor wat meer uitleg over vertrouwen en netwerk zie: http://www.the-vital-edge.com/trust-and-networks/

Voor een filmpje met uitleg over de netwerktheorie zie: https://www.youtube.com/watch?v=eM1KaaTez0A

Voor informatie over netwerken opgesteld door de P2PFoundation kan u terecht op: http://p2pfoundation.net/Network

Voor meer informatie over P2P netwerken opgesteld door de P2PFoundation zie: http://p2pfoundation.net/Peer_Networks

Voor meer informatie over verschillende types netwerken zie: http://p2pfoundation.net/Network_Typology

Voor een filmpje met meer uitleg over de actor netwerk theorie zie: https://www.youtube.com/watch?v=X2YYxS6D-mI

Referenties

Baerdon, T. (n.d.). Some circuits in Graph or Network theory. Retrieved from http://nrich.maths.org/2414

Bauwens, M., & Lievens, J. (2013). De wereld redden. Antwerp, Belgium: Houtekiet.

Benschop, A., (2013). Peer-to-peer: netwerken van onbekende vrienden. Retrieved from http://www.sociosite.org/p2p.php#gecentraliseerd

Dankert, R., (n.d.). ANT in het kort. Retrieved from http://ritskedankert.nl/dossiers/actor-netwerk-theorie/ant-in-het-kort

Netwerk. (n.d.). Retrieved from http://www.encyclo.nl/begrip/netwerk

P2PFoundation. (2011). Network. Retrieved from http://p2pfoundation.net/Network

P2PFoundation. (2011). Peer networks. Retrieved from http://p2pfoundation.net/Peer_Networks

Van Berlo, D. (2012). Wij, de overheid: cocreatie in de netwerksamenleving. Amersfoort, Nederland: Programma Ambtenaar 2.0.

Wikipedia. (2014). Complexe netwerken. Retrieved October 31, 2014, from http://nl.wikipedia.org/wiki/Complexe_netwerken

Wikipedia. (2014). Grafentheorie. Retrieved October 31, 2014, from http://nl.wikipedia.org/wiki/Grafentheorie

Wikipedia. (2014). Netwerk(algemeen). Retrieved October 30, 2014, from http://nl.wikipedia.org/wiki/Netwerk_(algemeen)

Wikipedia. (2014). Netwerkenwetenschap. Retrieved October 30, 2014, from http://nl.wikipedia.org/wiki/Netwerkwetenschap

Wikipedia. (2014). Sociaal netwerk. Retrieved October 30, 2014, from http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sociaal_netwerk&redirect=no