Onderwijs in relatie tot P2P/Open standaarden

Een open standaard staat voor een standaard die open is voor iedereen, in casu publiekelijk. Een ander woord voor standaard is norm en kan begrepen worden als een procedure die werkt volgens bepaalde regels. Het gebruik ervan is onbeperkt en vrij van licentierechten. Het feit dat hier een definitie neergeschreven staat die door iedereen vrij te raadplegen is, maakt dat dit een open taal is, afleiding van een open standaard. De Nederlandse taal mag namelijk door iedereen gebruikt worden mits de juiste grammatica en spellingswijze in het achterhoofd.

Open standaarden en P2P

Een peer-to-peersysteem bestaat uit horizontale netwerken (netwerken die op voet van gelijkheid staan zonder (of met minimale) tussenkomst van bijvoorbeeld een bedrijf of de overheid) die zelforganisatie mogelijk maken om zo gemeenschappelijke waarde te creëren zonder daar toestemming voor te moeten vragen. Dit systeem zou op haar beurt productiever zijn dan privébedrijven of overheidsinstellingen waar geen sprake is van gemeenschappelijke waarde. Het begrip ‘open standaarden’ wordt in het boek van Michel Bauwens gebruikt als een oplossing voor de klassenstrijd 3.0. In deze klassenstrijd is er een onevenwichtigheid tussen peer-producenten en platformeigenaars die de infrastructuur ter beschikking stellen. Hierbij is sprake van een sociaal contract waarbij de eigenaar van het sociaal netwerk de gebruiker manipuleert door zijn/haar private data te verkopen aan adverteerders; een bekend voorbeeld hiervan is Facebook. De sociale netwerksite zorgt ervoor dat reclame op de wall (prikbord) van gebruikers verschijnt wanneer ze toestemming hebben gegeven bij het spelen van een online game. Of de knop 'vind ik leuk' die je moet aanklikken voor je op een pagina terecht kan. Het gebruik van open standaarden zou deze eigenaars onder druk zetten open technologieën te gebruiken. Gelijkheid en optimale samenwerking zouden hieruit moeten verder vloeien. Wikibooks, een ultiem instrument voor P2P, is een open standaard. Mensen kunnen ideeën en kennis bundelen en zo samen leren.

Voorbeeld

Het bekendste en mooiste voorbeeld van de kracht van een open standaard is wellicht HTML. HyperText Markup Language (HTML) is een op Standard Generalized Markup Language (SGML) gebaseerde opmaaktaal voor de specificatie van documenten, voornamelijk bedoeld voor het wereldwijde web (www). Een opmaaktaal is een tekstmarkeertaal waarbij de aanwijzingen instructies zijn voor de opmaak tijdens weergave van de tekst ("Opmaaktaal", 2014). Deze open standaard is ontwikkeld door Tom Berners-Lee in 1991. De functie ervan was en is nog steeds het weergeven van webpagina’s, de zogenaamde hyperlinks. Één van de belangrijkste specificaties doorheen het bestaan van HTML was wellicht Cascading Style Sheets (CSS), dit programma zorgt voor een scheiding van opmaak en inhoud. Doorheen de jaren zijn er verschillende toepassingen gekomen om HTML te maken en bekijken. Voor het maken van websites is er onder andere Nvu en GoLive, om toepassingen te bekijken heb je een webbrowser zoals Internet Explorer en Mozilla Firefox nodig. Doordat HTML en CSS open standaarden zijn, kan je als gebruiker gemakkelijk overstappen van de ene naar de andere browser (“Open standaarden”, 2014). Door deze uitvinding van Tim Berners-Lee is het internet geschikt gemaakt voor gebruik van het grote publiek.

Naast voorgaand bekend voorbeeld uit de informatica, software, kan een open standaard ook voor veel andere doeleinden gebruikt worden. Een voorbeeld hiervan is het open structures project dat test aan de hand van een website of er van een bouwsysteem, hardware, een open standaard gemaakt kan worden waar iedereen ontwerpt op basis van een gedeeld modulair raster, wat ‘in gedeelten’ betekent. Zo worden dus bijvoorbeeld alle onderdelen van een mixer ontwikkeld die bij een succesverhaal van het project door iedereen gebruikt worden en dus ook makkelijk te vervangen zijn. Open structures worden opgevat als onderling afhankelijke en dynamische puzzels, wat betekent dat ze worden ontworpen voor demontage en volgens hetzelfde dimensionele kader. Het lopend experiment onderzoekt of deze gemeenschappelijke open standaard de uitwisseling van delen, onderdelen, ervaringen en ideeën stimuleert en of het streeft naar samen dingen bouwen. Het doel van dit experiment is om te onderzoeken wat de mogelijkheden en beperkingen zijn van een open modulair systeem. Dergelijk systeem is een constructiesysteem waarbij veel onderdelen uitwisselbaar zijn met diverse modellen, ook ‘bouwdoossysteem' genoemd. Er wordt ook onderzocht onder welke voorwaarden deze het meest efficiënt en gunstig zijn. Het uiteindelijke doel is een universele, samenwerkende puzzel te bouwen waarin een breed scala van mensen een breed bereik van modulaire componenten uitwisselen (“OpenStructures”, n.d.).

Theoretische duiding

Naast voorgenoemde definitie, bestaat er ook een duidelijke definitie uitgegeven door de European Internet Foundation (EIF). Deze organisatie zorgt ervoor dat Europa politiek gehoord wordt in de digitale wereld. Onder een 'open standaard' verstaat EIF allereerst een standaard die wordt onderhouden en gehandhaafd door een non-profitorganisatie op basis van openlijk toegankelijke besluitvorming-procedures voor alle geïnteresseerde partijen, op democratische grondslag. Daarnaast is de standaard gepubliceerd en over de specificaties kan vrijelijk, of tegen een nominale bijdrage, worden beschikt. Ook het intellectueel eigendom en mogelijke patenten op de gehele standaard of delen daarvan, zijn onherroepelijk vrijgesteld van licentierechten en er zijn geen beperkingen omtrent het hergebruik van de standaard.

Standaarden hebben gedurende de afgelopen jaren aan belang toegenomen. Dat heeft als gevolg dat er ook meer belangstelling is van organisaties die de belangen rondom deze standaarden behartigen. In dit proces spelen drie trends een rol; de eerste bedraagt de standaardisatie van het normalisatieproject. Dat houdt eenzelfde structuur en de input van lokale standaarden in. Vervolgens is het aanscherpen van rechten en commercie ook een trend. Ten slotte zoeken organisaties met gelijke belangen steeds meer toenadering tot elkaar. Deze trends leiden tot steeds meer gelijkende standaarden en een toenemende herkenbaarheid voor de gebruikers (Van Sante, 2009). Het doel van open standaarden is de gegevensverzamelingen te vergroten door een handleiding ter beschikking te stellen om zo ook de bruikbaarheid te vergroten. Enkel open standaarden kunnen duurzame en toegankelijke gegevens beschikbaar stellen. De mogelijkheid tot keuze is voor zowel bedrijven als individuen belangrijk; het is namelijk de beste garantie voor een gezonde markt en het creëert geen afhankelijkheid van een specifiek bedrijf. Het is echter niet omdat ze vrij te gebruiken zijn dat ze ook daadwerkelijk gebruikt worden. Naast de belangrijke redenen van keuzevrijheid en duurzaamheid voor gebruik het van open standaarden, is ook de uitwisselbaarheid een positief kenmerk. Een ander kenmerk voor een open standaard is dat iedereen zijn of haar wensen kan indienen. Om het draagvlak van de standaard te vergroten, is een grote groep vereist. Er zijn verschillende mogelijkheden om wensen en eisen te verzamelen. Zo zie je maar dat de wiki, waar je dit leest, een platform is waar gebruikers ideeën kunnen achterlaten. Naast een website of wiki zijn er ook andere mogelijkheden om wensen en eisen te verzamelen, bijvoorbeeld door het organiseren van workshops of discussiebijeenkomsten met stakeholders uit de community. Tijdens deze bijeenkomsten kunnen lopende ontwikkelingen worden besproken. Welke vormen ook gekozen wordt, uiteindelijk moet dit proces leiden tot een lijst met wensen en eisen die beoordeeld moet worden. Ook openheid is een belangrijk aspect van een duurzame standaard (“Beheer en ontwikkelmodel voor open standaarden”, 2011).

Een definitie van een open standaard werd eerder vermeld, maar wat betekent dat voor de beheerorganisatie van deze standaard is de vraag. Ken Krechmer (2009) heeft een model ontwikkeld waarin openheid geanalyseerd wordt. In het model wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende openheidsaspecten en de verschillende gezichtspunten op standaarden. De volgende criteria worden belangrijk geacht voor de beheerorganisatie: open meeting (iedereen kan deelnemen in het ontwikkelingsproces van de standaard), consensus (alle belangen worden besproken tot er overeenstemming wordt bereikt), due process (stemming en een beroepsprocedure kunnen worden gebruikt om een oplossing te vinden), one world (dezelfde standaard voor de dezelfde capaciteit, wereldwijd), open IPR (hoe houders van intellectuele eigendomsrechten aan de standaard gerelateerd zijn, maakt de beschikbaarheid van deze intellectuele eigendomsrechten), open change (alle wijzigingen worden gepresenteerd en overeengekomen in een forum ter ondersteuning van de vijf voorgaande eisen), open documents (voltooide standaarden zijn gemakkelijk beschikbaar voor implementatie en gebruik), open interface (een koppeling ondersteunt eigen voordeel, is niet verborgen of gecontroleerd en de toepassing ondersteunt migratie), open access (objectieve mechanismen voor implementatietesten en evaluatie van de gebruiker) en ongoing support (normen worden ondersteund totdat het belang van de gebruiker ophoudt in plaats van wanneer het belang van de uitvoerder daalt). Deze criteria helpen bij het inrichten van een maximaal open standaardisatieorganisatie en werken als denkproces om standaardisatie meer open te krijgen. Openheid op al van deze punten is echter nog nergens gerealiseerd.

Externe links

Dit pdf bestand beschrijft het beheer- en ontwikkelingsmodel voor open standaarden. De punten die hier besproken worden zijn een verdieping op het basisbegrip open standaard. Zo wordt er bijvoorbeeld ook de samenhang met andere standaarden beschreven. https://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/os/publicaties/Handreiking_BOMOS_deel_2

Om voorgenoemd voorbeeld over de open structures beter te begrijpen, kan volgende link verduidelijking brengen omdat u hier namelijk ook afbeeldingen kan zien van de afhankelijke, dynamische puzzels. http://openstructures.net/

Volgende link geeft mensen de kans om hun websites of eventueel drukwerk wettig als open standaard te maken. Forum Standaardisatie wil hiermee de open standaarden (visueel) voorzien van de status "Goedgekeurd door het College Standaardisatie". https://www.forumstandaardisatie.nl/waarmerk

Als je de voordelen, nadelen, hindernissen en vaak voorkomende misverstanden van open standaarden wil weten, kan deze link je verder helpen. http://nl.wikibooks.org/wiki/Open_standaarden

Referenties

Beheer- en ontwikkelingsmodel voor open standaarden (2011). Retrieved November 31, 2014, from https://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/os/publicaties/Handreiking_BOMOS_deel_2.pdf

Krechmer, K. (2009). “Open Standards: A Call for Change.” IEEE Communications Magazine(May): 88-94. Oudere versies op Internet: www.csrstds.com/openstds.pdf en www.csrstds.com/OpnStdsCallforAction.pdf

Open standaarden (2014). Retrieved October 31, 2014, from http://nl.wikibooks.org/wiki/Open_standaarden

Open Structures (n.d.). Retrieved November 20, 2014, from http://openstructures.net/

Opmaaktaal (2014). Retrieved November 29, 2014 from http://nl.wikipedia.org/wiki/Opmaaktaal

Van Sante, T. (2009). Wegwijzer in open standaarden: een praktische gids. Zaltbommel, Belgium: Van Haren Publishing.