Onderwijstechnologie/Klastechnologie/Digitale boeken en papier
Inleiding
bewerkenWanneer we denken aan digitale media op school, komen we soms niet veel verder dan de voor de hand liggende toepassingen. In dit puntje komen er nog twee digitale toepassingen naar voor die eerder in de ontwikkelingsfase liggen. Ze zijn nog niet algemeen gekend, maar hun doorbraak op school kan misschien wel ieder moment gebeuren. Al dan niet is het nuttig om de mogelijkheden ervan eens op te noemen.
eBook
bewerkenEen eBook is de afkorting voor een elektronisch boek, de tegenhanger van een gedrukt boek.
Deze digitale boeken kunnen gelezen worden op daartoe bestemde eBooks readers, maar ook op gsm’s of computers.
De tekst van een eBook wordt meestal opgeslagen als pdf- of exe-bestand. Pdf staat voor ‘Portable Document Format’, terwijl exe staat voor execute ofwel ‘uitvoeren’. Er zijn echter ook ‘open source’ elektronische boeken beschikbaar.
Wanneer je een eBook koopt, krijg je de mogelijkheid om vier hiërarchisch geordende rechten te kopen. Deze zijn de volgende:
- userright: je mag het boek zelf gebruiken. Dit recht is niet overdraagbaar.
- resellright: je mag je userright verkopen, zo vaak als je wilt.
- masterright: je mag user- en resellright verkopen, maar ook het masterright zelf. Merk wel op dat je niets mag wijzigen aan het product zelf.
- ownerright: dit is het hoogste recht dat je als koper kan bekomen. Hier mag je ook het product wijzigen, en er zelfs auteursrechten op bekomen.
Wanneer een leraar dus een eBook wil herschrijven, moet hij dus eerst de toestemming vragen aan de persoon met het ownerright.
De voordelen van een elektronisch boek zijn groot.
Het feit dat alle informatie met elkaar verbonden is door hyperlinks, zorgt ervoor dat men gemakkelijk en snel informatie kan opzoeken. Het elektronisch boek kan ook drager zijn van meerdere boeken, wat uiteraard alleen maar een voordeel kan zijn. Denk maar aan scholieren die met een overvolle boekentas zeulen. Met één elektronische drager of eBook reader is dat verleden tijd. Er zijn ook leerlingen die moeilijkheden hebben bij het lezen van kleine lettertjes, of in een ander geval, dyslectisch zijn. De elektronische boeken laten toe dat men meer witregels kan plaatsen, of het lettertype vergroten.
De prijs van een digitaal boek is ook goedkoper dan een geprint boek, en er is geen papierverspilling.
Een volgende stap, die nog niet helemaal op punt staat, is dat er ook tekeningen en filmpjes op gezien kunnen worden. Wanneer een leerling een boek leest, kan er dan verduidelijking gebracht worden met een animatiefilmpje.
De nadelen van werken met elektronische boeken, is onder meer de beperkte keuze ervan. Tot nog toe zijn er niet veel Nederlandstalige handboeken digitaal beschikbaar. Men zou ook kunnen aanhalen dat jongeren al genoeg tijd doorbrengen met naar een scherm te staren. Een ander nadeel, eigen aan ICT, is de mogelijkheid tot hacking.
De meest doorslaggevende reden echter om niet te kiezen voor een elektronisch boekensysteem op school, is de prijs ervan. Verschillende producenten maken nu eBook readers, en dat zou moeten zorgen voor een (verdere) daling van de prijs in de nabije toekomst.
Elektronisch papier
bewerkenEen andere evolutie, die concurreert met de eBooks, haalt misschien wel de bovenhand. Het gaat om elektronisch papier of e-paper. Leerlingen schrijven dan op een digitaal scherm, dat door stroom een witte of een zwarte pixel weergeeft. Er zijn verschillende soorten elektronische papier, elk met een eigen gepatenteerde technologie.
Elektronisch papier is, in tegenstelling tot een elektronisch boek, bedoeld om op te schrijven of te tekenen, en dan nadien terug op te vragen. Het grote voordeel van elektronisch papier is de goede leesbaarheid. Zelfs in vol zonlicht is het mogelijk om van het scherm te lezen. In tegenstelling tot laptops wordt het niet warm, en ligt het verbruik heel laag. Daartegenover staat dat elektronisch papier een trage refresh rate heeft. Om dus pagina’s te doorlopen, duurt het even.
In Maastricht heeft een school in 2007 een proefproject gestart met elektronisch papier. Het project is reeds positief geëvalueerd, en wordt nog steeds bijgestuurd. De leerlingen en leerkrachten geloven dat elektronisch papier op termijn een vaste waarde zal worden in alle scholen.