Onderwijstechnologie/Rapport Project OpiniO

Groepsleden

Danny Backeljauw, Kieran De Groote, Ruben Menten-Plesters, Tatiana Nell en Laura van den Borre

Introductie

Hoezo, een probleem ?

Wanneer je vandaag naar de onderwijswereld kijkt dan moet je vaststellen dat er een ware revolutie heeft plaatsgevonden: het world wide web loopt nu ook door de klas. Daarenboven is de consumer electronics sector echt booming. Dit heeft enerzijds implicaties op het vlak van de manier waarop onderwijs wordt gegeven (digitale leerplatformen, open leeromgevingen in de school, informatievergaring via internet, validiteit van informatie die circuleert, de wereld een dorp, enzovoort) maar anderzijds ook op het verwachtingspatroon van de leerlingen. Het is net dit wat ons heeft geïnspireerd voor ons Project OpiniO.

De leerlingen zijn, vaak meer nog dan de leerkrachten, mee met heel het multimediagebeuren, met de beeldcultuur, met de vluchtigheid en met de snelheid. Dit maakt een atlas nog wel bruikbaar bij de oude leerkracht aardrijkskunde in de klas maar thuis kijken ze gewoon even op Google Streetview. Het opzoeken van afbeeldingen is iets van de vorige eeuw want op het internet heerst filmmateriaal. Omdat, grotendeels door de verzuiling in het onderwijslandschap, de middelen beperkt zijn, door de snelheid van de digitale revolutie en door de soms rigide structuur waarin onderwijstechnologievernieuwingen gebeuren, is een nieuw project vaak al achterhaald wanneer het wordt gelanceerd. Waar wij bijvoorbeeld nog onder de indruk zijn van platformen als Smartschool, vinden de leerlingen dit boring en statisch. Ze vinden ook dat hun inbreng in het gebeuren quasi nihil is. Naast de technologische en beeldcultuurverwachtingen van leerlingen, ligt hun lat op het vlak van de snelheid van de informatieverschaffing zeer hoog. Zo willen zij onmiddellijk een antwoord op hun vragen. Antwoorden zijn niet altijd te vinden zijn op wikipedia en moeten dus vaak van leerkrachten of medeleerlingen komen. Zo worden de e-mails aan leerkrachten op de vooravond van examens stilaan ontelbaar.

Om te trachten een antwoord te bieden aan al deze vragen ontwikkelden we het concept van het Project OpiniO: een drieluik dat we hierna van dichterbij bekijken en dat u visueel wordt voorgesteld op https://prezi.com/rcsizvpk3nrf/project-opinio/

Praktische uitwerking

De OpiniO 3D chatroom

https://www.clubcooee.com

Leerlingen leven in een beeldcultuurmaatschappij. Teksten worden naar de achtergrond gedrongen en zelfs statische afbeeldingen verliezen terrein. Alles moet bewegen, liefst in 3D te bekijken zijn en alles moet snel gaan. Daarnaast hebben jongeren de drang om zelf mee de dingen te kunnen vorm geven. Willen ze zelf meer controle over het gebeuren en hun creativiteit kunnen aanwenden om bijvoorbeeld technologie op hun maat te gebruiken. Het succes van toepassingen zoals de Simms, Second Life, Custom build cars in racespelletjes, symbolen in chatnames, Farm- City en andere “villes” … is hieraan niet vreemd. Extra factor in het leergebeuren is dat de afstand tussen leerkracht en leerling sterk verkleind is. Hieruit is een verwachtingspatroon gegroeid waarbij een leerkracht altijd beschikbaar is om op alle vragen of problemen een antwoord te formuleren. Een laatste vaststelling, binnen de grondslag van ons project, is dat er een wildgroei bestaat aan elektronische communicatiemiddelen: gsm en sms, msn, facebookchat, netlog, … het is onzinnig ze proberen op te noemen want de lijst is mogelijk eindeloos. Danny Backeljauw is dus op zoek gegaan naar een concept of applicatie die deze vaststellingen integreert in één geheel en kwam uit bij de 3D chatroom Club Cooee, wat verder werd uitgewerkt.

Een chatroom in 3D

Chatrooms met enkel tekstmogelijkheid raken voorbijgestreefd en vinden hun tweede jeugd in mobiele toepassingen op smartphones. Jongeren zoeken meerwaarde in chat en willen het visueel aantrekkelijker maken. Onze OpiniO chat is 3D en is eigenlijk een verzameling van chatruimtes waarin verschillende thema’s en activiteiten aan bod komen. Er wordt dus bewust gekozen voor een aantrekkelijke chatomgeving waar je voor of na schoolsessies in de eigen ruimte terecht kan voor allerhande chats, ook met niet-medeleerlingen. Bedoeling is dat dit de applicatie aantrekkelijker maakt omdat ze niet (enkel) met het schoolgebeuren wordt geassocieerd. Bijkomende doelstelling van de chatruimte die het schoolgebeuren overstijgt, is dat de hele chatcultuur zo gemakkelijker ingang vindt in de klas en daar laagdrempeliger kan worden besproken, soms kritisch benaderd en vooral juist gekaderd. Vandaag is chat immers iets wat niets met de school heeft te maken en voelt het thema in de klas zeer onwennig aan. Door de school te integreren in het chatgebeuren en omgekeerd wordt het thema bespreekbaarder. Anderzijds kan er, afhankelijk van het leerlingenpubliek, binnen de applicatie wel worden voor gekozen via een aantal opties om de specifieke “leer”ruimte te beveiligen en er zo voor te zorgen dat niettegenstaande er wordt gewerkt in een open omgeving de leeromstandigheden toch optimaal kunnen worden verzekerd. Daarenboven geven we in The OpiniO Code een voorbeeld van een ethische code, een gebruikersreglement zo u wil, dat leerlingen en leerkrachten samen kunnen opstellen en afspreken. Verder in de tekst vindt u hierover meer. De chatruimte is echter meer dan een praatbarak in 3D. Een videoscherm in de ruimte is gelinkt aan YouTube en dus het OpiniO YT-channel. Dit maakt het de leerkracht of de leerlingen mogelijk de leerinhoud te ondersteunen met beeldmateriaal. Beeldmateriaal via een medium dat niet enkel aansluit bij de leefwereld van de jongere maar er bijna dagdagelijks deel van uitmaakt. Een dynamisch medium daarenboven en een kanaal dat de gelegenheid biedt aan leerlingen om zelf een bijdrage te leveren in de selectie van het materiaal of zelfs in de productie van het beeldmateriaal. In de OpiniO chatruimte voorzien we daarenboven een beeldscherm dat rechtstreeks toegang geeft tot internet websites. De leerkracht, of leerlingen onderling, stuntelen dus niet meer met url’s doorgeven maar de betrokken website is gewoon in de ruimte aanwezig.

Eigen inbreng in het ontwerp

Bij aanvang bestaat de OpiniOruimte enkel uit een vloer en een deur. Het is aan de leerkracht en de leerlingen om samen de ruimte in te richten. Kleuren en decoratie, keuze van de zitmeubels, tafels, attributen alsook de plaatsing in de ruimte, soort en kleur van vloerbedekking en van de muren, alles kan worden gekozen. Door het gebruik van de chat verdienen de gebruikers punten. Dit is op generlei wijze gekoppeld aan reclame. Met deze punten kunnen extra decoratie-items worden “gekocht” in de shop. There is no such thing as a free lunch dus het spreekt voor zich dat je ook items kan kopen met “echt” geld, in casu PayPal of creditcard. Toch vinden we dit verdedigbaar. De problematiek van de aanlokkelijkheid om geld uit te geven is niet eigen aan Club Cooee. Alle soortgelijke applicaties, of het nu gaat over Smurfville of Farmville of Second Life of wat dan ook, allen hebben deze optie. Club Cooee is hierin de minst agressieve die we op de markt tegenkwamen en daarenboven is dit opnieuw een aanleiding om deze problematiek bespreekbaar te maken in de klas en het geheel te kaderen waardoor jongeren beter gewapend zijn tegen deze groeiende economie. Als kanttekening geven we graag mee dat niets de school zelf weerhoudt om via een minimale investering van 10 of 20 euro haar gehechtheid aan het designproject van de leerlingen te tonen. Naast de chatruimte is ook de avatar volledig customizable (gelaat, haar, kleding, …) waardoor je je eigen persoonlijkheid in je chatfiguur tot uiting kan brengen. Opnieuw een uitdaging voor de leerlingen.

Broadcast voor leerkrachten

We stelden al de problematiek van de “beschikbare leerkracht” en de overvloed aan e-mails op vooravonden van grote evaluatiemomenten. Ook hier willen we met ons project een antwoord aan bieden. Het is immers de bedoeling om, op momenten dat dit nodig is en dus in afspraak tussen leerkracht en leerlingen, chatsessies te houden tussen de leerkracht en die leerlingen. Zo zou bijvoorbeeld een leerkracht aan de vooravond van een examen een uurtje kunnen uittrekken om in de chatruimte met de leerlingen die dit willen alle opgedoken problemen of vragen te behandelen. Uit de enorme berg e-mails op zo’n momenten blijkt dat hieraan nood is. Daarenboven moet de leerkracht niet meermaals op dezelfde vraag antwoorden en kunnen zelfs zij die de vraag niet hebben gesteld een meerwaarde in het antwoord vinden. Je slaagt er als het ware in om je klas op de vooravond van het examen nog even bijeen te brengen, onduidelijkheden in de leerstof weg te werken en mogelijks ook de stress wat te verlichten, dit alles zonder enige verplaatsing of zonder dat het studeerproces echt wordt onderbroken.

Groepswerk voor leerlingen

Het spreekt voor zich dat naast de broadcastfunctie voor de leerkracht de ruimte eveneens een nut kan hebben voor leerlingen die samen willen huistaken oplossen of die samen aan een project willen werken. De uitbreiding met het OpinOforum zorgt er voor dat ook documenten vlot ter beschikking kunnen worden gesteld en vooraf of nadien nog raadpleegbaar zijn.

Een koepel van chatmogelijkheden

Facebookchat, MSN chat, … ze worden allemaal geïntegreerd in Club Cooee. Dit maakt dat er een uitwisselbaarheid is tussen de verschillende chatapplicaties die allen hun aanhangers kennen. Dit is een duidelijke tendens op de markt, een markt die stilaan verzuipt in de keuzemogelijkheden. Hierdoor is ons project niet nog maar eens een extra chatmogelijkheid maar vormt het een integratie van de meest gebruikte applicaties bij onze leerlingen.

Een positieve uitdaging

We denken dat onze chatruimte door haar customizability, het feit dat ze deel uitmaakt van een groter (vrij) deel, het 3D karakter, de integratie van het web en van kanalen als Youtube en het gegeven dat ze een mogelijk antwoord biedt aan de geschetste vragenstress net voor evaluatiemomenten een realistisch concept is. Samen met het OpiniOforum en het OpiniO YouTubekanaal vormt het een interactief, dynamisch en realistisch project voor het onderwijs van vandaag.

Het OpiniO-forum

https://OpiniO.proboards.com/

In ons project van OpiniO kadert het forum samen met de groepschat en het youtube-kanaal in een brede benadering van ondersteunend elektronisch leren, een managed learning environment (MLE). Deze media zorgen voor een brede ondersteuning voor de leerlingen voor zowel degenen die vragen hebben, als degene die nog op zoek zijn naar extra informatie. Op deze manier, met een visuele chat, een forum waarop de leerlingen zelf kunnen deelnemen en het kanaal waar de video en audio bestanden op geplaatst kunnen worden, krijgen de leerlingen informatie aangereikt buiten de ‘klassieke’ schoolse context of de virtuele schoolomgeving.

Waarom een forum?

Een forum heeft verschillende belangrijke voordelen. In ons geval willen we het als ondersteuning gebruiken voor wat er in de klas gebeurt. Het forum biedt de mogelijkheid om na de les of de groepschat dieper in te gaan op bepaalde onderwerpen. Alles wat niet tijdens de groepschat gezegd kan worden, omdat het te lang is, te ingewikkeld, … , kan op het forum geplaatst worden. Hier kan iedereen dan als hij of zij een vrij moment heeft het forum raadplegen om te zien wat het antwoord is. Eén van de kenmerken van een forum, wat het een noodzakelijke aanvulling bij de groepschat maakt, is dat er niet simultaan moet gewerkt worden. Dit asynchroon leren kan zeer nuttig zijn, zeker als leerlingen veel te doen hebben, als ze de leerstof aan het herhalen zijn of voor examens blokken, en ze komen iets tegen waar ze nog vragen over hebben. Dan kunnen ze op deze manier toch nog een vraag stellen. Op voorwaarde dat er goede afspraken zijn rond het gebruik van het forum en dat het regelmatig gecontroleerd wordt. Het forum dient op deze manier om bepaalde zaken die al aan bod zijn gekomen nader te bekijken. Hier kan men specifieke problemen uitvoeriger behandelen en nog extra informatie aanbieden voor de leerlingen. De leerlingen kunnen zelf ook posten en materiaal aanreiken via het forum, als ze iets interessant hebben gevonden op internet. Dit geeft de leerlingen de mogelijkheid om op een visueel aantrekkelijke manier, door de groepschat met afbeeldingen, de video’s en het forum, actief deel te nemen aan het onderwijsgebeuren en niet langer het passief te ondergaan.

De opbouw van het forum

De opbouw van het forum dat we op dit moment gehanteerd hebben, is een voorbeeld van hoe het er in de praktijk kan uitzien. Elke school of klas die van dit systeem gebruik maakt zal zelf een persoonlijk forum moeten ontwikkelen. De ervaring leert ons dat je geen computerwonder moet zijn om een forum aan te maken en te beheren, dus dit moet voor de meesten haalbaar zijn. We hebben er bewust voor gekozen om een gesloten forum te maken. Alleen geregistreerde leden krijgen toegang tot het forum zelf. Het welkomstwoord, met daar de informatie rond het registreren en het project is voor iedereen zichtbaar. Wil men posten of de posts lezen, dan moet men zich registreren.

In het voorbeeldforum hebben we zes categorieën gebruikt. De eerste categorie is voor iedereen zichtbaar, het welkomstwoord. De volgende vijf categorieën zijn alleen zichtbaar voor de geregistreerde leden. Deze categorieën zijn: het prikbord, het virtuele klaslokaal, de playground, de leraarskamer en de vragen aan de admin. Behalve de leraarskamer is alles toegankelijk voor de leerlingen. De leraarskamer is alleen beschikbaar voor de leerkrachten van de school.

Het welkomstwoord: In deze categorie vind je een uitleg over de site en enkele praktische richtlijnen met hoe je een account moet aanmaken. Verder staat er de gedragscode van het project en van hoe men zich online dient te gedragen.

Het prikbord: Hier kan men de data en uren posten van de online groepschat, zo weet iedereen wanneer in te loggen indien ze willen deelnemen aan de groepschat en om welk vak het gaat op welke dag. Hier kunnen ook afspraken gemaakt worden rond de groepschat en andere aankondigingen gedaan worden.

Het virtuele klaslokaal: In deze categorie kan men zowel vragen stellen over de les, als bijkomende informatie posten. De informatie kan zowel door de leerkracht als de leerlingen aangereikt worden. Hier kunnen gemakkelijk links geplaatst worden naar het youtube-kanaal.

Playground: Dit is een plek waar de leerlingen stoom kunnen aflaten. Het is nog steeds zichtbaar vaar leerkrachten, maar hier mogen dingen gepost worden die totaal niets te maken hebben met het project of educatie. Zolang het maar niet in strijd is met de gedragscode.

De leraarskamer: Deze categorie is gesloten voor de meeste leden. Alleen de leerkrachten en eventueel ander personeel van de school dat een speciale machtiging krijgt, kan op dit gedeelte van het forum. Hier kunnen de leerkrachten onderling tips uitwisselen, zowel in verband met vakspecifieke dingen, als algemene zaken over het lesgeven. Ook hier is er een categorie waar de leerkrachten wat stoom kunnen afblazen of dingen kunnen posten die ze nergens anders kwijt kunnen.

Vragen aan de admin: De verschillende onderwerpen in deze categorie zijn meer van een praktische aard, het gaat hier over nieuwe categorieën die aan het forum toegevoegd kunnen worden, technische vragen, … .

Het maken van het forum

Toen we besloten hadden met onze groep om een geïntegreerd concept uit te werken, kwamen we al vlug tot de vaststelling dat we een forum wilden toevoegen. Ruben Menten-Plesters heeft het op zich genomen om het forum uit te werken, ondertussen hielden de andere groepsledenleden zich bezig met de ontwikkeling van de andere aspecten zoals het YouTube-kanaal en de online chatroom. Na enig zoeken werd de website van proboards gevonden. Proboards stelt de mogelijkheid ter beschikking om een gratis forum te maken, op een eenvoudige en overzichtelijke manier. Deze manier om een forum te bouwen is eenvoudig, er kan veel gediversifieerd worden en het is een betrouwbare manier. Na enige tijd gezocht te hebben hoe alles werkte, was het dan ook niet moeilijk om een aantal verschillende categorieën te maken en de toegangsmogelijkheden op het forum zo in te stellen zoals we het zelf zouden willen. De fora zijn geprogrammeerd in de programmeertaal Perl, de software kan niet rechtstreeks aangepast worden. Voor degene die vaardig zijn met programmeertaal is het echter wel mogelijk om een aantal esthetische veranderingen door te voeren door middel van CSS of JavaScript codes. Dit is echter alleen optioneel, er zijn voldoende manieren om het forum aan te passen door gebruik te maken van de aanwezige middelen. Het forum is niet OSS, maar het is wel gratis en biedt eenvoud en gebruiksvriendelijkheid aan leerkrachten die niet altijd even vlot met ICT overweg kunnen. In een tweede fase als het forum eenmaal online was, heeft Ruben Menten-Plesters samen met Kieran de Groote, die omwille van de testfase als Global Moderator aangesteld werd, een aantal tests uitgevoerd met posts, links en de lay-out van het forum. Al snel bleek dat dit was wat we zochten en dat we documenten konden plaatsen in het forum, gemakkelijk leden toevoegen, kortom alles wat iemand die niet veel van informatica kent, nodig heeft om van dit forum gebruik te maken. Nadien hebben de overige groepsleden een account aangemaakt, nog gewezen op enkele verbeterpunten en alles nog eens getest.

Het OpiniO Youtube-kanaal

https://www.youtube.com/user/OpiniO2011?feature=mhee

Het derde deel van Project OpiniO is het OpiniO Youtube-kanaal, dat samen met de live groepschat en de OpiniO Forum een digitale onderwijsplatform voor scholen en leerkrachten wil bieden. Deze trio van platformen ondersteunen zowel het synchroon als het asynchroon digitaal leren. Het Youtube-kanaal dient hier, zoals het forum als het asynchroon deel van ons project.

Waarom een YouTube-kanaal?

De vraag is waarom wij hebben gekozen voor een YouTube-kanaal, evenals een forum en live-groepschat en wat het nut en meerwaarde is van dit YouTube-kanaal? Zoals hierboven is vermeld vinden we de combinatie van een synchroon leerplatform (de groepschat) met een asynchroon leerplatform (forum en YouTube-kanaal) een ideale samenspel om het leren te versterken en de leereffectiviteit bij leerlingen te verhogen.

Het YouTube-kanaal en de video’s die erop worden geplaatst door de leerkracht dienen als ondersteuning voor wat er zich in de klas afspeelt en wat er op de groepschat aan bod komt. Deze is vooral te gebruiken als voorbereiding in een klas, om extra informatie te geven over het onderwerp of zelfs te gebruiken tijdens de les als een begrip of concept moeilijk uit te leggen is. Bovendien kan het ook gunstig zijn om de video’s die op het YouTube-kanaal worden geplaatst te gebruiken als basis voor een project. Dit is allemaal belangrijk omdat het de leereffectiviteit van alle leerlingen kan verhogen. Er zijn in elke klas verscheidende leerstijlen, leerniveaus en zelfs leertempo’s en het gebruik van video’s zal voornamelijk de visueel, auditief en kinesthetisch lerende kinderen helpen. Tevens kan deze asynchrone manier van leren van belang zijn voor leerlingen dat voor een lange tijd ziek zijn of zelfs voor kinderen dat aan huisscholing zijn onderworpen. Sommige leerlingen kampen met leermoeilijkheden omdat ze niet gewend zijn aan het doceren of minder actieve werkvormen en het YouTube-kanaal geeft hun juist de mogelijkheid om op hun eigen tempo iets te verwerken. Deze redenering wordt ondersteund door de ‘Cognitive Theory of Multimedia Learning’ van Prof. R. E. Mayer, dat ons 11 ontwerpprincipes voorlegt voor hoe we als mensen optimaal leren. De meest essentiële principes in verband met ons project zijn (uit de presentatie van Prof. Questier genomen – werkcollege 4 – slide 9-31):

- Leerlingen leren beter van woorden en beelden (multimedia principe) - Opbouwen van verbale en non-verbale modellen en de relaties ertussen leiden tot diepere verwerking van de leerstof - Leerlingen leren beter wanneer overeenstemmende woorden en beelden dicht bij elkaar staan (spatial contiguity principe) - Leerlingen leren beter van kleine segmenten audiovisueel materiaal (chunking principe) - Leerlingen leren beter wanneer ze het tempo van de presentatie kunnen bepalen (Interactiviteitsprincipe) - En het principe van de individuele verschillen

De bovenstaande theorie wordt bekritiseerd dat het te weinig rekening houdt met onder andere de nieuwe trend in het onderwijs, namelijk het constructivisme. Hier wordt de nadruk gelegd op dat kennis actief wordt geconstrueerd door de leerling, waarbij nieuwe kennis wordt verbonden met vroegere kennis en de leerling zelf de ‘feiten’ ontdekt. Of we ons nu aan de zijde van de cognitieve of constructivistische theorie plaatsen, we merken dat het gebruik van nieuwere werkvormen en multimediale technologieën het leerproces vordert, iets waarin wij als groep geloven.

Wat ook blijkt is dat het gebruik van onze asynchronische leerplatformen (Youtube-kanaal en forum) er toe leidt dat leerlingen tot een “diepere verwerking van de inhoud, hogere kennisverwerkingsniveaus bereik[en] [en] studenten die vaker deelnemen aan discussies hogere scores dan anderen [behalen]” (uit de presentatie van Prof. Questier genomen – werkcollege 4 – slide 57).

Er zijn ook bij het gebruiken van een Youtube-kanaal voordelen voor leerkrachten en onderwijsinstellingen. Een leerkracht kan op zich een hele jaarplan creëren op zijn YouTube-kanaal dat parallel gaat met zijn lessen en onderwerpen. Hij kan een ‘Playlist’ gebruiken als interactieve literatuurlijst per klas of vak. Daarnaast kan een leerkracht een onderwerp benaderen van een ander of nieuw perspectief, als hij bijvoorbeeld een leraar uit een andere school of ander land die les ziet geven op Youtube. Dit zou voor collaboratie kunnen zorgen tussen leerkrachten, waar de ‘peers’ ideeën en informatie zouden kunnen uitwisselen en een nieuwe bron voor vernieuwend materiaal zouden kunnen zijn. Bovendien zullen de leerkrachten jaar-na-jaar niet altijd dezelfde informatie en video’s moeten gebruiken, wat het voor hen en de leerlingen vernieuwend en interessant houdt.

De vraag zal zeker en vast zijn waarom we niet gewoon voor een variatie van een smartboard hebben gekozen. Waarop wij antwoorden dat deze trio van platformen meer mogelijkheden biedt, meer personaliseerbaar is en minder schools is. Wij geloven dat als wij de platformen buiten de ‘officiële’ grenzen van de school plaatsen, dat de leerlingen meer interactief zullen meedoen en het meer als een spel zullen opvatten. Jean Piaget|Jean Piaget, een van de pioniers van het cognitivisme, geloofde in het begrip dat ‘spelen het werk van een kind is’. Het was voor hem zo dat spelen een beduidende leeractiviteit is, iets dat aansluit bij onze overtuigingen.

Samenvattend, vinden wij dat het gebruik van een YouTube-kanaal een nieuwe dimensie aan het onderwijs toevoegt. Het is activerend en collaboratief, en geeft iedereen in de klas een stem en de mogelijkheid om bij te dragen. Hoe meer sociale interactie er is, hoe meer sociaal leren plaatsvindt.

De opbouw van het YouTube-kanaal

De opbouw van het OpiniO YouTube-kanaal dat we op dit moment gehanteerd hebben, is een voorbeeld van hoe het er in de praktijk kan uitzien. Elke school of klas die van dit systeem gebruik maakt zal zelf een persoonlijk YouTube-kanaal moeten ontwikkelen. Wat zijn de verschillende delen van ons YouTube-kanaal?

Hieronder vind je een paar visuals van hoe ons kanaal eruit ziet, met een gekozen achtergrond in blauw. Ons Youtube-kanaal staat momenteel op PlayView, waar je dus een video-speler ziet, met aan de rechter kant een aantal van de ‘Favorites’ en daaronder een aantal van de ‘Playlist’. Om meer in detail te zoeken naar de ‘Favorites’ of de video’s op de ‘Playlist’ moet je op ‘see all’ clicken. Daaronder vind je nog een deel waar leerlingen or anderen ‘comments’ kunnen achterlaten, en waar je de lijst van ‘subscribers’ kunt vinden.

In het voorbeeld Youtube-kanaal hebben we al meer dan 50 video’s geplaatst in onze ‘Favorites’ lijst waarin leerlingen zouden kunnen zoeken voor de besproken video. Het zijn video’s dat bewust onderwijsgericht zijn en voor vakken binnen de Humane Wetenschappen (Cultuurwetenschappen, Zedenleer/Godsdienst, Geschiedenis, Media, etc…) geschikt zijn. Die video’s zouden uiteraard worden gekozen door de leerkracht. De beheerder van het kanaal zelf kan bepalen wat er op komt en wat niet, wat maakt dat een Youtube-kanaal zeer betrouwbare informatie en video’s kan bevatten, omdat de leerkracht deze op voorhand heeft kunnen checken en controleren. We hebben daar ook een ‘Playlist’ gecreëerd voor het vak Geschiedenis (als voorbeeld), met video’s dat aansluiten bij de onderwerpen dat worden gezien in het Vlaamse curriculum. Dat zijn bijvoorbeeld video’s in verband met het Romeinse Rijk, de Kelten, de Vikingen, de Kruistochten, de Eerste en Tweede Wereldoorlog, het Interbellum etc… Je vindt er ook video’s dat zijn gemaakt door leerlingen zelf, dat als voorbeeld kunnen dienen van hoe een video-project eruit zou moeten zien, als een leerkracht beslist om een Youtube-opdracht te geven (b.v. het Romeinse Leger, De Noormannen, De Kruistochten). Dit laatste is een zeer belangrijke punt, omdat leerlingen ook actief bezig kunnen zijn met het Youtube-kanaal, door het delen van een interessante video, een video zelf maken en delen of een commentaar op een bestaande video te maken. Dit komt nog een keer terug op wat wij als een groep naar streven; het leren een meer actief en leuk proces te maken!

Het maken van het Youtube-kanaal

Bij de gedachte om de geïntegreerde trio van platformen te gebruiken, was het aanmaken van een YouTube-kanaal het derde deel. In een breder context gebruikt YouTube verschillende programmeertalen en moet je ICT-vaardig zijn wil je een eigen website creëren met dezelfde mogelijkheden. We hebben gevonden dat er voor de ‘front-end’ vooral gebruik wordt gemaakt van Flash en JavaScript en een soort SQL voor de database. Maar nog belangrijker dan te weten welke programmeertaal te gebruiken is het leren van hoe je aan video-encoding doet en hoe je een infrastructuur kan bouwen dat video’s kan streamen naar de eindklant. Die kennis hadden we niet binnen huis en hebben simpelweg gekozen een YouTube-kanaal te creëren. Kieran De Groote heeft het op zich genomen om het YouTube-kanaal te creëren. Het is niet zo moeilijk en elke leerkracht dat een minimale niveau heeft van ICT zou dit moeten kunnen doen.

De eerste stap is een YouTube-account te creëren, waarvoor je een Google-account moet creëren. Hier heb je een echt e-mailadres voor nodig omdat je een bevestigingsmail wordt toegestuurd waarop je moet klikken om de YouTube-account te activeren. Daarna ga je terug naar de YouTube-website en klik je op de link “Sign in”. Voor een YouTube-kanaal moet je niets doen, omdat deze automatisch is gecreëerd als je een account aanmaakt. De volgende stap is video’s uploaden naar het kanaal zelf. Er zijn hier twee manieren om dat te doen. De eerste is een video zelf te maken, door het gebruik van een webcam of opnameapparaat (recorder) te gebruiken. De tweede manier is om een ‘portfolio’ van video’s te verzamelen op YouTube zelf, door een video als een ‘Favorite’ aan te duiden, dat dan terecht komt in je ‘Favorites’ op je YouTube-kanaal. Met deze ‘Favorites’ kan je dan spelen, door er een top 6 of top 12 van te maken en zelfs een playlist van te creëren. Voor ons voorbeeld hebben we een playlist gecreëerd voor het vak geschiedenis, maar dat kan voor meerdere vakken en meerdere klassen. Dus een echte virtuele en moderne literatuurlijst van te maken. De laatste belangrijke opmerking is dat je de URL van je kanaal deelt met je leerlingen, zodat ze er direct op kunnen komen en er niet naar moeten te zoeken. De URL van ons Youtube-kanaal is: https://www.youtube.com/user/OpiniO2011?feature=mhee, maar je kan een YouTube-kanaal ook vinden voor het volgende adres in te vullen met de correcte username, in dit geval OpiniO2011: https://www.youtube.com/profile?user=[USERNAME].

Tenslotte, moet men vaststellen dat een YouTube-kanaal niet OSS is, maar dat een leerkracht wel bepaalde zaken kan veranderen aan de lay-out en de look&feel om het meer gepersonaliseerd te maken.

Situering van Project OpiniO

Het project OpiniO is ontstaan vanuit de idee leerlingen te ondersteunen in hun leerproces. Laura Van den Borre en Tatiana Nell zorgden samen voor de theoretische omkadering en bijsturing van Project OpiniO. Laura Van den Borre nam voornamelijk de situering binnen het curriculum en het vak ‘Onderwijstechnologie’ op zich. Tatiana Nell bestudeerde voornamelijk het belang van een ethische code en het gebruik van reclame binnen het project.

Na de schooluren begint het verwerken en toepassen van de geziene leerstof pas echt. OpiniO probeert leerlingen buiten de schoolmuren een houvast te geven aan de hand van multimedia. De combinatie van een chatroom, een forum en filmpjes laat de leerlingen toe de leerstof op verscheidene manieren te verwezenlijken, verwerken en toe te passen. OpiniO is een multimediaal pedagogisch project. OpiniO is daarom opgebouwd enerzijds vanuit het curriculum, anderzijds vanuit de theoretische concepten uit het vak ‘Onderwijstechnologie’. Een uitgebreide uiteenzetting volgt in delen 1 en 2.

1. Situering binnen het curriculum

OpiniO is een format voor elk vak een meerwaarde kan bieden. Het vormt een soort van vangnet voor de leerlingen. Wanneer ze waardevolle en relevante informatie niet ten volle hebben opgenomen in de les, kan deze via OpiniO hun leerproces vervolledigen. Maar OpiniO is niet enkel een ondersteund project: OpiniO zelf leert hen belangrijke houdingen en vaardigheden. Aan de hand van de vakoverschrijdende eindtermen (Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2010) heeft 7 leerdoelen voor Project OpiniO opgesteld.

Op basis van volgende eindtermen uit de ‘Gemeenschappelijke stam’ heeft OpiniO 4 leerdoelen geformuleerd.

De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk. De leerlingen kunnen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk brengen via OpiniO.

De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties.

De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden. De leerlingen kunnen hun leerkansen benutten door kennis te verkrijgen, verwerken en toepassen via OpiniO, dit zowel visueel, sociaal als schriftelijk.

De leerlingen participeren doordacht via de media aan de publieke ruimte. De leerlingen kunnen actief participeren aan de publieke ruimte door hun deelname aan OpiniO.

De leerlingen maken gebruik van de gepaste kanalen om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken. De leerlingen kunnen gericht samenwerken via verschillende kanalen om problemen op te lossen en hun meningen te delen.

De overige drie leerdoelen zijn gebaseerd op de eindtermen van Leren leren. Onderstaande eindtermen zijn van toepassing op informatieverwerking en problemen oplossen voor de drie graden.

De leerlingen raadplegen adequaat een documentatiecentrum, bibliotheek en multimedia (1ste graad: informatieverwerking). De leerlingen herformuleren het probleem. Zij bedenken onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe. Zij passen de gevonden oplossingsweg toe (1ste graad: problemen oplossen). De leerlingen kunnen uit gegeven informatiebronnen en –kanalen kritisch kiezen en deze raadplegen met het oog op te bereiken doelen(2de en 3de graad: informatieverwerking). De leerlingen herkennen strategieën om problemen op te lossen en evalueren ze (2de graad: problemen oplossen). De leerlingen kunnen op basis van hypothesen en verwachtingen mogelijke oplossingswijzen realistisch inschatten en uitvoeren. De leerlingen evalueren de gekozen oplossingswijze en de oplossing en gaan eventueel op zoek naar een alternatief (3de graad: problemen oplossen).

Leerlingen kunnen via OpiniO verschillende bronnen van multimedia raadplegen, gericht informatie extraheren en met het oog op te bereiken doelen toepassen.

De leerlingen leren via OpiniO kritisch te zijn en kunnen een mening vormen over diverse onderwijsmethoden.

De leerlingen leren aan de hand van eigen online onderwijservaringen kritisch te zijn ten opzichte van mogelijke gevaren van het internet.

Aan de hand van deze leerdoelen probeert OpiniO de leerlingen aan te zetten om zelf hun leerproces in handen te nemen. OpiniO probeert eventuele leerproblemen te overbruggen. Tijdens dit proces leren de leerlingen de technische, sociale en cognitieve vaardigheden nodig in een moderne multimediale kennismaatschappij.

2. Situering binnen de cursus Onderwijstechnologie

A. PRAKTISCH

OpiniO heeft niet gekozen voor het gebruik van Open Source Software. We menen dat de gebruikte platformen ons voldoende de ruimte bieden om ons doel te verwezenlijken: een nieuw kwaliteitsvol leerinstrument aanbieden. Alle gebruikte online applicaties bezorgen ons project een aantal belangrijke troeven. Ten eerste zijn Clubcooee, Proboards en You Tube vrij en kosteloos beschikbaar via het internet. Iedereen met een computer en internetaansluiting kan toegang krijgen tot deze format. Ten tweede zijn alle platformen eenvoudig te gebruiken. Leerkrachten en leerlingen die technologisch minder vaardig zijn, kunnen het project gebruiken. Ten derde zijn alle platformen voldoende flexibel. De mogelijkheid bestaat om het digitaal klaslokaal, het forum en het videokanaal nog verder aan te passen aan de doelgroep. Hoewel de broncodes niet worden vrijgegeven, blijft er bij Project OpiniO nog steeds ruimte voor verandering.

OpiniO stelt ook duidelijk dat het een educatief platform is. Alle gebruikte materialen (filmpjes, teksten, …) vormen illustraties binnen een onderwijskundige context. Deze materialen worden enkel publiekelijk vertoond indien het eigen producten zijn, indien deze vrije licenties hebben of indien de auteur toestemming gaf. Op het forum kunnen de gebruikers na registratie ook gebruik maken van o.a. foto’s, korte tekstfragmenten, artikels, … Op deze manier worden de reproductie- en mededelingsrechten geëerbiedigd en voorziet OpiniO vrij en kosteloos hoogstaande leermaterialen.

B. THEORETISCH

OpiniO is ontworpen vanuit de theorie van Richard E. Mayer. Zijn ‘Cognitive Theory of Multimedia Learning’ stelt dat multimediaal leermateriaal moet afgestemd zijn om de werking van het menselijke brein en op wetenschappelijk gefundeerde principes. Mayer stelt dat drie assumpties het multimediaal leren onderbouwen (Mayer & Moreno, 1998). Deze drie assumpties en de bijhorende ontwerpprincipes kunnen teruggevonden worden bij OpiniO.

Dual channel assumptie

Het leren wordt verondersteld efficiënter te verlopen wanneer zowel visuele als verbale informatie wordt verleend. Binnen OpiniO kan daarom op verscheidene manieren informatie worden verspreid (Multimedia principe). Filmpjes kunnen zowel visuele als verbale informatie verschaffen. Het forum kan gebruikt worden om schriftelijke teksten, schema’s,… te tonen. Op de chat worden de verschillende informatiebronnen naast elkaar ter beschikking gesteld (Spatial contiguity principe). Je kan bijvoorbeeld tegelijk een filmpje bekijken én relevante informatie via de chat verkrijgen (Temporal contiguity principe).

Limited capacity assumptie

De mens beschikt slechts over een beperkte capaciteit om een grote hoeveelheid informatie te verwerken. OpiniO heeft hier mee rekening gehouden. De gebruikers hoeven niet alle informatie tegelijk en naast elkaar te raadplegen. Ze kunnen rustig chatten, daarna het forum raadplegen en misschien voor een examen het filmpje nog eens bekijken. Het format is voldoende flexibel om aan het coherentie principe, het redundantie principe, het modaliteitsprincipe en het chunking principe tegemoet te komen. Wanneer de beschikbare informatie als belastend wordt beschouwd kan ze afzonderlijk worden geraadpleegd. Je kan via de chat enkel de kern van de leerstof te weten komen. Door het forum, de chat en het het Youtube-kanaal niet tegelijk te gebruiken, kan cognitieve en sensitieve overbelasting vermeden worden. Veel is afhankelijk van hoe de leerlingen en de leerkracht het format gebruiken.

Active processing assumptie

Leren wordt gezien als een actief proces van de selectie van de beschikbare informatie, de organisatie van deze info binnen mentale modellen en de integratie met reeds aanwezige kennis. Deze assumptie is bij OpiniO sterk op de voorgrond. OpiniO laat de leerlingen toe zelf te beslissen: “Welke informatie heb ik nodig?”. Daarna moeten zij het geschikte medium kiezen en de verkregen informatie verwerken. De verwerkte kennis kan dan gekoppeld worden aan andere voorbeelden uit het forum of een filmpje. Daarbij komt ook dat de leerlingen zelf hun tempo kunnen bepalen (interactiviteitprincipe). Zoals eerder gezegd, kan er flexibel omgesprongen worden met de verschillende media. Indien nodig kan de leerkracht ook via de chat hints geven om het leerproces tot een goed einde te brengen (signaling principe). Welke informatie is cruciaal? Hoe moet deze gestructureerd zijn? Welke verbanden kunnen gelegd worden? Dit zijn enkele vragen die hierbij aan bod kunnen komen.

OpiniO hecht ook belang aan het principe van de individuele verschillen. De leerkracht kan via de verschillende media extra aandacht besteden aan de zwakkere leerlingen. De leerling kan dan nog zijn werkstrategie aanpassen. Verder kan OpiniO ook drempelverlagend werken. Zwakkere en minder mondige leerlingen durven mogelijk via OpiniO wel hun vragen stellen. Het is ook een heel actief format. Je kan je eigen avatar zelf ontwerpen en uitdossen. Tijdens de chat kan je spreektaal en populaire afkortingen gebruiken. De keuze voor deze media en deze aanpak maakt dat wij het personalisatieprincipe respecteren. Het project leunt sterk aan bij hun leefwereld wat het leerproces kan bevorderen.

Bronnen: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (2010). “VOET @2010. Nieuwe vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs.” Brussel. Mayer, R. E.; R. Moreno (1998). “A Cognitive Theory of Multimedia Learning: Implications for Design Principles”. https://www.unm.edu/~moreno/PDFS/chi.pdf.

Het belang van ‘ The OpiniO Code’

Als we spreken over een onderwijstechnologie die online plaatsvindt, duiken er meteen een aantal ethische vraagstellingen de kop op. Wat met de gevaren die er achter het gebruik van internet bij jongeren schuilen? Wat doen we met onze kinderen en leerlingen in onbeveiligde chatruimtes? Laura en Tatiana bogen zich hierover.

Op dit moment kunnen ouders en leraren veel van elkaar leren en vooral van de kinderen, die nu opgroeien met internet. Het meest leren we door om te gaan met problemen op het moment dat ze zich voordoen. Omwille van die reden is het misschien eens belangrijk een aantal risico’s met betrekking tot jongeren en het internet en voornamelijk chatten dan op een rijtje te zetten. Op die manier kunnen we inschatten wat de belangrijkste lessen zijn die we kinderen willen leren om te voorkomen dat er iets misgaat.

Internetgevaren

Bij de gevaren van het internet spreekt men weleens over internetcrime. Een aantal gevallen van internetcrime die van toepassing zijn op ons OpiniO-project zijn die van ‘phising’ en ‘grooming’. ‘Phising’ is een zeer doortrapte manier om te vissen naar iemands persoonlijke gegevens. De ‘vissers’ sturen uit naam van een betrouwbaar ogend bedrijf verzoeken om persoonlijke gegevens door te geven. Om het echt te laten lijken, maken de vissers vaak de website van een echt bedrijf na. Jongeren zijn vaak niet bewust van de gevaren die hierachter schuilen en hebben er vaak geen problemen mee om die persoonlijke informatie vrij te geven. Al zijnde het niet voor commerciële doeleinden dat deze informatie misbruikt kan worden, dan kan het erger uitdraaien op persoonlijk misbruik. Het gebruik van beeldmateriaal door anderen is één van deze maar ook ‘identiteitsdiefstal’ bestaat. Hierbij maakt men misbruik van andermans identiteit en gebruikt deze voor diverse doeleinden zonder toestemming van de persoon zelf.

Het volgende element is dat van ‘grooming’.Volwassenen die op zoek zijn naar contact met jonge tieners, hebben het met de komst van internet een stuk gemakkelijker gekregen dan daarvoor. Internet is voor pedoseksuelen één grote snoepwinkel die dag en nacht open is en waar je alles kunt krijgen. Niemand die ziet dat je daar ronddwaalt. Het proces van ‘verleiding’ waarmee een volwassene een kind benadert, noemt men ‘grooming’. Dit is een Engelse term die men gebruikt voor ‘versieren’. Men spreekt hier dan ook echt over ‘versieren’ in een dubbele betekenis: iemand mooi maken, letterlijk én figuurlijk, zodat hij of zij zich heel bijzonder en uniek voelt, en geneigd is veel voor de ander te doen. Terwijl de ‘versierder’ of cyberlokker zichzelf ook mooier laat lijken dan hij daadwerkelijk is. Zo kan een 50 jarige werkloze man met een bierbuikje op het internet al snel doorgaan voor een 20 jarige stoere, gespierde kerel op een motor.

Maar behalve die gevallen van internetcrime waar vandaag de dag de politie haar hoofd over breekt, is er ook een vorm van cyberpesten ontstaan. Het gaat hier om alle vormen van pesterijen waarbij ICT gebruikt wordt zoals gsm of internet. Cyberpesten gebeurt vaak anoniem waardoor het makkelijker is voor de daders om zich niet schuldig te voelen of gepakt te worden. Deze vorm van pesten komen vaak harder aan dan de ‘traditionele’ vorm van pesten omdat de daders minder terughoudend zijn. Het directe contact tussen beiden is er niet en hierdoor verschuiven de grenzen en gaat men verder. Het slachtoffer voelt zich onveiliger bij deze methode van pesten want het volgt hem tot thuis. Het pesten beperkt zich dus niet meer enkel tot de schoolomgeving maar neemt het hele leven van de leerling in beslag. Ook zijn de effecten door cyberpesten minder vaak omkeerbaar. Eenmaal er iets op het internet staat, staat het er ook voorgoed.

Verantwoordelijk gebruik

We leven in een tijd van technologische vooruitgang die ondanks de sluipende gevaren die het met zich mee brengt vooral ook mogelijkheden met zich mee draagt. Om die mogelijkheden zo efficiënt mogelijk te kunnen benutten is het zeker vanuit een educatief verantwoordelijk standpunt nodig de gevaren van het internet zo goed mogelijk te beperken. Zo kunnen ouders tegenwoordig niet meer echt zien wat hun kinderen precies doen, zodra ze zelfstandig contact hebben met anderen via internet. Jongeren en ICT lijken een onafscheidelijk duo. Jongeren worden vaak aangesproken als de “digitale generatie”. In contact komen met het internet is voor jongeren tegenwoordig dus onvermijdelijk geworden. Talloze initiatieven worden genomen tegen het bestrijden van net die gevaren zoals internetcrime: Campagnes tegen cyberpesten, bewustmaking van het bestaan van identiteitsdiefstal…

Als leden van de onderwijsgemeenschap dragen we niet enkel een onderwijsgerichte verantwoordelijkheid maar ook een opvoedkundige verantwoordelijkheid ten op zichtte van de leerlingen. Omwille van die reden leek het ons essentieel om niet enkel een onderwijsvernieuwende technologie aan te bieden maar ook de middelen aan te reiken die de gebruikers in staat stellen dit in een zo veilig mogelijk klimaat te gebruiken. Vanuit een educatieve verantwoordelijkheid proberen we de gevaren van het internet te kaderen binnen het onderwijssysteem en de leerlingen te sensibiliseren omtrent het bestaan hiervan. Vooral rondom het chatgegeven lijkt het ons noodzakelijk de leerlingen bewust te maken van de gevaren en hun hiermee verantwoordelijk te leren omgaan. Omwille van deze reden hebben we voor het gebruik van OpiniO een ethische code opgesteld, ‘The OpinO Code’. Deze zal tegelijkertijd de leerlingen bewust maken van de gevaren die er zijn en hun leren zich verantwoordelijk te gedragen. Hierin komen elementen zoals geen persoonlijke informatie vrijgeven, opletten met onbekenden en beleefd blijven tegen elkaar aan bod. Alle leerlingen die OpiniO wensen te gebruiken zullen ‘The OpiniO Code’ moeten lezen en goedkeuren, alvorens toegang verleend te krijgen. Deze ethische code kan simpel in het schoolreglement van de betrokken scholen geïntegreerd worden.

We hebben zowel gekozen voor een aantal uitgesproken regels betreffende het gebruik van OpiniO als voor een aantal subtiele ‘teasers’. Deze worden hierboven afgebeeld. De leerlingen zullen voor het gebruik van OpiniO met deze volledige ethische code geconfronteerd worden. Deze zal ook klassikaal met de leerlingen besproken worden. Echter zal dit waarschijnlijk slechts op jaarlijkse basis gebeuren waardoor we vreesden dat dit de leerlingen niet voldoende met hun verantwoordelijkheid confronteert. Net daarom zijn er de ‘teasers’, korte speelse afgeleiden van de regels, opgesteld. Deze zijn korter en simpel, ook de woordkeuze sluit nauwer aan bij hun eigen leefwereld. Omwille van deze redenen is het voor de leerlingen makkelijker te onthouden. Door deze simpele vormgeving is het ook makkelijker deze op te nemen in het algemeen kader waardoor de leerlingen steeds bij het gebruik van OpiniO hiermee in contact komen. ‘The OpiniO Code’ stelt echter niet enkel de leerlingen in staat op een veilige manier OpiniO te gebruiken maar het helpt ook de leerkracht zijn positie te behouden. In ‘The OpiniO Code’ wordt duidelijk gemaakt dat er in de virtuele klasomgeving dezelfde regels tellen als degene die in een normale klasomgeving zouden tellen. Op deze manier beseffen de leerlingen dat hoewel ze op een persoonlijke en leukere manier kunnen leren, het toch nog steeds een leeromgeving is.

Dit alles sluit aan bij de vooropgestelde leerdoelen aansluitend bij de eindtermen van ‘leren leren’. De leerlingen leren aan de hand van eigen online onderwijservaringen kritisch te zijn ten opzichte van mogelijke gevaren van het internet. In het volgende deel vindt u een uitgebreide weergave van ‘The OpiniO Code’ door Tatiana Nell en Laura Van den Borre.

The OpiniO code

Als onderdeel van het engagement van OpiniO als een geweldige plek om te communiceren, kennis te delen en bij te leren in een virtuele omgeving gaat u ermee akkoord zich te houden aan onze gedragscode. Uw betrokkenheid bij deze richtlijnen in OpiniO zorgt voor een positieve ervaring en bescherming voor alle deelnemers.

1. Verleen niemand toegang tot je persoonlijke account. De verantwoordelijkheid ligt volledig bij de accounthouder. Vermeld duidelijk je eigen identiteit. Je moet steeds identificeerbaar zijn. [ Wees jezelf]

2. Behandel elk lid met respect en sta open voor andere meningen. [Respecteer andermans mening]

3. Bedreigen, treiteren, stalken, spammen of misbruik maken van andere gebruikers is volstrekt verboden. [Pesten is niet cool]

4. Opinio of enige andere ruimte van Clubcooee mag op geen enkele manier gebruikt worden voor illegale activiteiten. Activiteiten zoals onder andere laster, intimidatie, seksuele insinuaties, obsceen gedrag, piraterij zullen worden bestraft. [OpiniO is watching you]

5. Opinio behoudt het recht gebruikers die zich niet aan dit reglement houden, de toegang tot deze ruimte te verbieden. [OpiniO is not afraid to use force]

6. OpiniO mag enkel gebruikt worden voor educatieve doeleinden. Externe links die niet van toepassing zijn op het educatieve thema mogen niet gedeeld worden binnen OpiniO. [Klaslokaal ≠ speelplaats]

7. Het gedrag in OpiniO moet overeenstemmen met het gewenst gedrag in een klaslokaal. De leraar of tutor moeten met het gepast respect behandeld worden. [Luister naar de leraar]

8. Wees op je hoede voor het delen van persoonlijke of gevoelige informatie online. [Let op je privacy]

9. Minderjarigen worden afgeraden om buiten de grenzen van OpiniO Clubcooee te verkennen. Indien dit toch gebeurt, ligt de verantwoordelijkheid buiten het schoolgegeven. [Stay in this room]

10. Bij het toch betreden van het chatgegeven binnen of buiten Clubcooee wordt er wel een ernstige notie van voorzichtigheid meegegeven inzake het contact met onbekenden online. Niet iedereen is wie hij/zij beweert te zijn; [Ontwijk onbekenden]

11. Ongewenst gedrag dat buiten het virtueel klaslokaal wordt opgemerkt binnen Clubcooee kan eveneens sancties in overeenstemming met het schoolreglement ondervinden. Er zullen strenge sancties zijn in overeenstemming met het schoolreglement inzake overtreding van de regels. [Cyberregels = Schoolregels]

Reclame in Project OpiniO?!?

Reclame is alomtegenwoordig: in de openbare ruimte, in de media, en soms zelfs ook op school. Omdat jongeren nogal snel beïnvloedbaar zijn, zijn ze een makkelijke prooi voor reclame. Vooral als het gaat over digitale reclame en marketing is het moeilijk daar de regie te krijgen. Als leerkrachten worden we geacht kinderen te onderwijzen maar ook begeleiden en deels op te voeden. Jammer genoeg hebben we geen echte greep op de digitale marketingwereld.

Door het gebruik van internet is het zeer reëel dat de gebruikers hier toch mee geconfronteerd kunnen worden.

Kinderen worden er dagelijks mee geconfronteerd op het internet. Omdat ze er zo vaak op vertoeven, is online reclame een aspect dat binnen een pedagogisch kader geplaatst hoort te worden. De kadering hiervan past echter perfect binnen de leerplannen. Het kritisch leren omgaan met diverse media is een onderwijsdoelstelling die ook wij van OpiniO voorop stellen.

We kiezen er dus bewust voor om alle maatschappelijke factoren zo veel als mogelijk in het onderwijs binnen te brengen omdat dit net dé plaats is om ze kritisch te benaderen en te kaderen. Dit is immers beter dan ze te negeren of te doen alsof ze niet bestaan. Maatschappelijke factoren binnenbrengen in het onderwijs is mee een basis om Vrij Onderzoek mogelijk te maken. Of zoals onze minister het stelt: “De samenleving moet worden binnengebracht in het onderwijs want het zijn geen twee afzonderlijke werelden.”

Project OpiniO in de toekomst

In een wereld waar de technologie niet stilstaat is het belangrijk om toekomstgericht te kijken als men aan een nieuw project begint. Het is onmogelijk om te voorspellen hoe dat de technologie gaat evolueren, maar toch moet men proberen om mee te zijn met de laatste nieuwe dingen. Danny Backeljauw wees erop dat voor zowel youtube als het OpiniO forum mogelijk is om een app te installeren op je smartphone of tablet. Op deze manier kan je altijd en van overal het forum en het bijhorende materiaal dat op youtube staat raadplegen. Op dit moment en zeker naar de toekomst toe, in een maatschappij waar de leerlingen steeds meer over zulke technologie beschikken, is het iets waar de school zeker en vast op moet inspelen. Dit is een mogelijke manier om deze nieuwe technologieën te integreren. Hoewel er voor club cooee, de online chatroom, op dit moment geen specifieke app bestaat, is het toch mogelijk om dit programma te installeren op draagbare systemen. Als je toegang hebt tot het internet kan je dan inloggen van waar je ook bent.

Naast het technische verhaal dringt zich vanzelfsprekend de vraag naar de haalbaarheid van de realisatie van het project binnen het onderwijs. We hebben hierop dan ook een antwoord gezocht. Zo legden we ons project voor aan enerzijds de directie van een Middenschool binnen het GO! en anderzijds aan enkele leerkrachten van een Atheneum. Allen waren eensluidend enthousiast, al biedt de eerlijkheid ons te vermelden dat sommige leerkrachten het houden van sessies in de chatroom als een extra werklast beschouwden. Desalniettemin zien zij een realisatie van het project wel zitten.

We namen echter geen genoegen met de reactie van enkele leerkrachten en een directie, en legden ons project voor aan de centrale diensten van het Gemeenschapsonderwijs. Het verheugde ons ook hier dezelfde enthousiaste reacties te krijgen. Meer nog, de Dienst Communicatie plant eerstdaags een gesprek met de pedagogische begeleidingsdienst en de dienst ICT van het GO! om te bekijken in welke mate het project kan worden gerealiseerd. Met deze reacties en deze toekomstplannen geeft de realisatie van dit project binnen de cursus Onderwijstechnologie ons nog een extra voldoening.