Wikibooks

Onderwijstechnoloog/Omgeving

< Onderwijstechnoloog

ELO bewerken

Elektronische Leeromgeving bewerken

Een elektronische leeromgeving (elo) is het geheel van technologische voorzieningen (computer hard- en software, infrastructuur en netwerken van telecommunicatie) die via de digitale weg het leerproces, de communicatie ten behoeve van het leren en de organisatie van het leren ondersteunen (Droste, 2000).

Een elo kan ook gezien worden als een afgebakende virtuele ruimte waarin leerprocessen worden georganiseerd met behulp van een meer of minder uitgebreid repertoire van informationele communicatieve, didactische en administratieve voorzieningen (Benschop, 2002). Elo’s worden ook vaak digitale of virtuele leeromgevingen genoemd.

Het is duidelijk dat de term elo door een hele reeks definities wordt omschreven. Doch vertelt de naam op zich ons al een groot deel. Het woord leeromgeving staat simpelweg voor een omgeving waarin geleerd kan worden. In het geval van een elektronische leeromgeving spreken we niet van een fysieke of lokale ruimte, maar wel van een 'virtuele' ruimte op het internet. Elo's maken het mogelijk om plaats- en tijdonafhankelijk te leren. Wanneer men beschikt over een op het internet aangesloten PC kan men via een elo in principe vanaf elke gewenste plaats (een werkplek thuis, een internetcafé, een plek op school) en op elk gewenst tijdstip leren. Elektronische leeromgevingen die gebruik maken van het internet combineren bijgevolg face-to-face en afstandsonderwijs. Dit leidt tot onderwijs met minder klassikale lessen, met gebruik van andere vormen van communicatie en meer groepsactiviteiten (ook wel Blended Learning genoemd.)


Een typisch kenmerk van elo vinden we terug bij de software waarmee deze wordt gecreëerd. De software bevat namelijk voorzieningen voor diverse vormen van presentatie, communicatie en samenwerking (synchroon en asynchroon) voor de basisfuncties van een leeromgeving te kunnen uitoefenen. De elo maakt virtuele roostering, instructie, begeleiding, en toetsing mogelijk. De meer geavanceerde leeromgevingen bieden ook mogelijkheden voor flexibele leerlingvolgsystemen en administratieve verwerking van leerlinggegevens, waardoor het leerproces en de vorderingen van leerlingen gemakkelijk gevolgd en begeleid kunnen worden. De elektronische leeromgevingen verschillen hierin nogal van elkaar. We zien dat sommige leeromgevingen vooral ontwikkeld zijn om slechts een aantal onderwijsfuncties te ondersteunen (zoals bestandsuitwisseling en -deling). Andere elo's bieden dan weer een min of meer geïntegreerde aanpak waarin het hele onderwijsaanbod opgenomen is, dus ook een leerlingvolgsysteem. Zulk een omvattende systemen worden ook wel teleleerplatforms genoemd. Een teleleerplatform wordt gedefinieerd als “een specifieke groep binnen de elektronische leeromgevingen die aan het criterium voldoet dat er sprake is van een geïntegreerde ondersteuning van de functies leerstof/toetsen, communiceren/ samenwerken en beheer/registratie” (Droste, 2000).

Een elektronische leeromgeving biedt docenten de mogelijkheid om op een andere (elektronische) manier onderwijsinhoud aan te bieden. Het gaat daarbij niet alleen om tekst en afbeeldingen, maar ook om geluids- en videomateriaal en om multimediale simulaties. Kenmerkend voor de meeste goede elo's is dat men deze digitale onderwijsinhoud in praktisch elk digitaal formaat kan invoeren. Van simpele tekstbestanden (.txt, .doc, of .odt) en statische plaatjes (.jpg, .gif of .odg) tot web-pagina's (.html), en van ingewikkelde presentaties (.ppt, of .odp) tot databestanden (.asp, .php of .odb) en spreadsheets (.xls of .ods). We kunnen bijna spreken van echte multimediale 'alleseters'.

De manier waarop deze inhoud wordt aangeboden en later getoetst, hangt natuurlijk af van het didactisch scenario dat men wil volgen en van de onderwijskundige uitgangspunten die men hanteert. Of men kiest voor instructie, waarbij simpelweg de kennis gepresenteerd wordt en eenvoudige of complexe (zelf)toetsen worden ingebouwd om na te gaan of de leerling de aangeboden kennis beheerst. Of men kiest voor samenwerkend leren of probleemgestuurd onderwijs, waarbij de inhoud op andere manieren zal gepresenteerd worden. Er zullen andere leeractiviteiten van de kant van de leerlingen verlangd worden, andere opdrachten gegeven worden en het leerproces en de leeruitkomsten zullen ook op een andere wijze geëvalueerd worden. De software van de meeste elo's heeft een neutrale onderwijskundige visie en didactiek. Er zijn ook elo’s specifiek ontwikkeld voor een bepaalde vorm van leren, zoals samenwerkend leren of constructief leren.

Kenmerken bewerken

Communicatie
Ad valvasaankondigingen, e-mail, discussiefora, kalender, eigen (home)page, bestandsuitwisselingen, chat, whiteboard of een virtuele klas zijn allerlei elementen op het vlak van communicatie binnen een ELO.
Informatie en leermaterialen in een ELO
Het leermateriaal dat kan worden opgenomen binnen een ELO is erg gevarieerd. Het kan gaan van cursusinformatie en doelstellingen, cursusmateriaal tot video's, simulaties, audiovisueel materiaal... Ook bestaat er de mogelijkheid om klassiek leermateriaal aan te vullen door allerlei interessante links van websites op te geven.
Een docent die gebruik maakt van een ELO moet er wel voor zorgen dat de ELO niet louter als alternatief distributiekanaal van leermateriaal wordt gebruikt. Een ELO dient als aanvulling op cursusmateriaal, om opdrachten te organiseren, om via oefeningen de vorderingen van studenten na te gaan, om studenten rond bepaalde opdrachten te laten samenwerken... Ook bieden ELO's heel wat mogelijkheden voor afstandsonderwijs en asynchrone communicatie (tijd- en plaatsonafhankelijk).
Toetsen in een ELO
De meeste ELO's bevatten een toetsmodule of kunnen gemakkelijk verbonden worden met een toetsomgeving. In vergelijking met gespecialiseerde producten zijn de toetsmogelijkheden en -opties binnen de ELO's vaak beperkt. Een nadeel van de toetsmodules binnen de ELO's zijn de mogelijkheden tot het geven van feedback. Deze mogelijkheden zijn vrij beperkt en statisch.

Nut bewerken

Momenteel maakt zowat elke onderwijsinstelling gebruik van ELO's. De schooldirectie, de leerkrachten en de leerlingen kunnen via deze elektronische weg met elkaar communiceren en documenten met elkaar uitwisselen. Alles wat je moet weten over de school, alle informatie die je nodig hebt voor een bepaalde les kun je in principe vinden op een Elektronische Leeromgeving.

  • Voordelen voor schooldirectie
Als directie heb je met een ELO de mogelijkheid om alle documentatie over de school elektronisch beschikbaar te stellen. Je bespaart jezelf en het secretariaat daarmee heel wat werk. De leerlingen en leerkrachten kunnen alle in te vullen papieren thuis downloaden of eventueel printen.
De communicatie tussen de directie, de leerkrachten en de leerlingen verloopt ook vlotter. Je kunt leerkrachten, die bijvoorbeeld thuis zijn wegens ziekte of die niet dagelijks op school moeten zijn, onmiddellijk op de hoogte brengen van eventuele beslissingen en praktische informatie.
  • Voordelen voor leerkrachten
Niet alleen de communicatie over de dagelijkse gang van zaken in de school verloopt vlotter. Als leerkracht heb je met een ELO een instrument in handen om de communicatie met de leerlingen te verbeteren. Je kunt bijvoorbeeld de uitleg van een taak, opdracht, jaarwerk of daguitstap in het kader van je lessen op de ELO plaatsen. Bovendien krijg je de mogelijkheid om ook met je leerlingen te communiceren. Je kunt zelfs op de ELO een taak of test laten uitvoeren. De leerkracht zou bijvoorbeeld een leertraject op de ELO kunnen zetten zodanig dat elke leerling die op eigen tempo en naar eigen interesse kan doorlopen. Op die manier kan de leerkracht differentiëren.
  • Voordelen voor leerlingen
Leerlingen moeten zich geen zorgen meer maken over eventueel gemiste lessen, afspraken en opdrachten. Als de leerkrachten alles in goede banen leiden, vinden ze alle informatie over de school en over hun vakken op de ELO. Bovendien hebben de leerlingen met de oefeningen en feedback op de ELO en eigen gepersonaliseerde leeromgeving thuis of op school.

Open source bewerken

  • ATutor
  • Bazaar
  • Claroline
  • Docebo
  • Dokeos
  • Eledge
  • Fle3
  • ILIAS Dutch Community pagina
  • InteractLMS
  • Kewl
  • LON-CAPA
  • MimerDesk
  • Moodle, kan eventueel uitgebreid worden met Sloodle (een integratie in Second Life)
  • OLAT voor de online demoversie
  • Sakai
  • Whiteboard


Atutor bewerken

  • Functionaliteiten:
    • documenten
    • forum
    • taken
    • poll
    • chat
    • faq
    • links
    • verklarende woordenlijst
    • groepen
    • testen
    • extra modules
      • ewiki
      • userplane web chat
      • Atutor payments
      • photo gallery
      • Google calender
  • Algemene beschrijving:

De eerste versie van ATutor dateert van 2002. Het is ontwikkeld nadat een studie aantoonde dat de meeste ELO software niet conform de toegankelijkheidsstandaarden was van het W3C (World Web Consortium). Ze wordt ontwikkeld door het ATRC (Adaptive Technology Resource Centre) van de universiteit van Toronto. Het is een software die speciaal ontworpen is om toegankelijk te zijn voor iedereen (mensen met een handicap). Ook is ATutor conform de nieuwe XHTML standaard zodat het consistent wordt weergegeven in alle systemen die deze standaard ondersteunen.

Claroline bewerken

  • Functionaliteiten:
    • Cursusbeschrijving
    • Agenda
    • Aankondigingen
    • Documenten en Links
    • Oefeningen
    • Leerpad
    • Studentenpublicaties
    • Forum
    • Groepen
    • Gebruikers
    • Chat
    • Wiki
  • Algemene beschrijving:

Claroline is een Learning Management Systeem. Het is een gemeenschappelijk eLearning en eWorking platform. Het wordt in 95 landen door 1312 organisaties gebruikt en is in meer dan 30 talen beschikbaar. Deze software werd in 2000 gestart aan de KU Leuven en werd gecreëerd door Thomas de Praetere van de vakgroep Pedagogie en Multimedia. Vandaag wordt Claroline financieel ondersteund door het Waalse gewest. Verder bestaat Claroline uit 3 Belgische partners: CERDECAM, LENTIC en IPM. Ondertussen is Claroline uitgegroeid tot het Claroline Consortium, dat door 5 leden opgericht werd: Université Catholique de Louvain (België), Hogeschool Leonardo da Vinci (België), Universidade de Vigo (Spanje), Université du Québec à Rimouski (Canada) en Universidad Católica del Norte (Chili).

Docebo bewerken

  • Functionaliteiten:
    • Aankondigingen
    • Cursus documenten
    • Kalender
    • Verslag kaart
    • Forum
    • Wiki
    • Project management
    • Videoconferentie
    • Chat
    • Berichten
    • Profiel
  • Algemene beschrijving:

Docebo is ontwikkeld voor bedrijven en universiteiten. Ook enkele scholen in Italië gebruiken deze ELO. Het product werd in 2002 ontwikkeld in Italië door academici en computerspecialisten onder de originele naam: “Spaghettilearning”. Met deze naam beperkten ze zich enkel tot Italiaanse gebruikers. De naam werd in 2004 veranderd in Docebo (latijn: "I'll teach). Het is in 18 talen verkrijgbaar.


Dokeos bewerken

  • Functionaliteiten:
    • Cursusbeschrijving
    • Documenten
    • Links
    • Forum
    • Oefeningen
    • Groepen
    • Studentenpublicaties
    • Enquetes
    • Reservaties
    • Agenda
    • Leerpad
    • Aankondigingen
    • Dropbox
    • Gebruikers
    • Chat
    • Wiki
    • Peer Assessment
  • Algemene beschrijving:

Dokeos is een e-learning omgeving waar je als leerkracht de leeractiviteiten van je leerlingen kunt beheren, volgen en coachen. Dokeos bestaat uit een :

    • Leeromgeving
    • Oogie Rapid Learning
    • Rapportering
    • Videoconferentie


Dokeos 2.0 bewerken

  • Functionaliteiten:
    • verklarende woordenlijst
    • aankondigingen (= meldingen)
    • groepen
    • gebruikers
    • chat
    • forum
    • beschrijving
    • leerpad
    • kalender
    • wiki
    • bloggen
    • document
    • glossary
    • locaties
    • links
    • notities
    • testen
    • globale zoekfunctie
    • een hele hoop andere tools: leerportfolio, e-maillijsten, globaal forum, persoonlijke kalender, e-mailprogramma, webconferentie...
  • Algemene beschrijving:

Dokeos 2.0 is de opvolger van dokeos 1.8 en werd ontwikkeld door samenwerking van verschillende hogescholen en universiteiten, voornamelijk tussen Gent, Brussel en Genève in 2006. Het is een open source elektronische leeromgeving waar cursussen niet meer centraal staan, maar waar er gebruik gemaakt wordt van een centrale bewaarplaats ("repository") waar materiaal op geplaatst kan worden dat dan op verschillende manieren kan (her)gebruikt worden. De vertaling naar het Nederlands is op sommige plaatsen nog niet volledig.

  • Toepassingen

Een elektronische leeromgeving die de meesten die hier aan de cursus werken wel kennen is Pointcarré. PointCarré is vrije / open source software gebaseerd op Dokeos. Aan de ontwikkeling hiervan draagt ook de cel Onderwijstechnologie van de VUB bij. Dit betekent dat uw suggesties kunnen leiden tot nieuwe functionaliteiten. Contacteer ons voor suggesties via pointcarre@vub.ac.be.

Eledge bewerken

  • Functionaliteiten:
    • Registratie
    • Examens
    • Leermaterialen (documenten online zetten)
    • Email versturen (naar een groep)
    • Forum
    • Agenda
    • Peer review
  • Algemene beschrijving:

Het doel van eledge is een educatieve en instructieve website te ontwikkelen. Het is ontworpen door de universiteit van Utah. Men heeft gekozen voor de GNU General Public License omdat de software dan vrij te verkrijgen is en de gebruiker de software kan aanpassen aan zijn eigen noden. Ook willen ze op deze manier mensen stimuleren om de software gezamenlijk beter te maken.

Sakai bewerken

  • Functionaliteiten:

De functionaliteiten van Sakai zijn onderverdeeld in vier grote groepen: General Collaboration Tools, Teaching and Learning Tools, Portfolio Tools en Administrative Tools. We geven hieronder per groep enkele van de vele functionaliteiten:

    • General Collaboration Tools
      • Announcements
      • Blog
      • Email Archive
      • Discussion Forum
      • News
    • Teaching and Learning Tools
      • Syllabus
      • Lesson Builder
      • Drop Box
      • Gradebook
      • Test & Quizzes
    • Portfolio Tools
      • Portfolios
      • Evaluations
      • Layouts & Styles
    • Administrative Tools
      • Accounts
      • Section Info
      • Super User
  • Algemene beschrijving:

De eerste versie van de Sakai verscheen eind 2004. Sakai biedt de functionaliteiten die men van een ELO mag verwachten. Elke gebruiker heeft een eigen werkomgeving waar documenten en informatie beheerd kunnen worden. Maar Sakai is veel meer dan enkel een elektronische leeromgeving. Zo heeft Sakai ook zeer uitgebreide functionaliteiten voor een e-portfolio. Verder is Sakai geschikt om als projectomgeving te gebruiken. Sakai is in meerdere talen beschikbaar, waaronder Engels, Chinees, Japans, Koreaans, Zweeds, Spaans, Portugees en Nederlands.

Commercieel bewerken

  • ANGEL Learning
  • Apex Learning
  • Blackboard
  • CLIX: voor de online demoversie
  • Desire2Learn
  • EduCoach
  • Eufrates
  • Fronter
  • It's Learning
  • Mind2Mind
  • MyLMS
  • N@tschool
  • Online Leeromgeving Universiteit Twente
  • Pulseweb
  • Saba Software
  • SAP Enterprise Learning
  • smartschool [1]
  • TeleTOP
  • Magister


Smartschool bewerken

  • Identificatie
  • Functionaliteit
    • Samenwerking tussen: leerlingen, leerkrachten, directie en pedagogische begeleidingsdienst (nieuw sinds oktober 2009). De samenwerking is ook voor de scholengroep mogelijk.
      • Sturen van berichten
      • Chatten
      • Forum
      • Enquêtes
      • Wiki
      • Kalender
      • Reservaties
    • Administratie en leerlingbegeleiding
      • Opslagplaats voor kijkwijzers, evaluatiekaarten, leerlingenlijsten, enz: documenten van de leerkracht
      • Opslagplaats voor dienstnota's, uitstappen, blanco documenten (examen, toets, tuchtverslag): documenten van de directie
      • Leerlingvolgsysteem
      • Skore-puntenboekje (Systeem voor Kwalitatieve ondersteuning bij remediëren en kwalitatieve evaluatie)
      • Jaarplannen
      • Aanbieden van remediërende oefenstof
      • Aanbieden van taken voor leerlingen die thuis blijven (ziekte)
  • Algemene beschrijving

Smartschool is een ELO dat sinds 2008 een samenwerking heeft met het GO!. Reeds 70% van de secundaire scholen van het GO! zijn hierbij aangesloten. Je kunt enkel online met een paswoord en login die je van de school moet krijgen. Niet enkel de school, maar ook de scholengroep kun je bereiken via het berichtensysteem. Dit is interessant wanneer de school een middenschool (1ste graad) en bovenbouw heeft (2de en 3de graad). Smartschool werkt niet goed met Internet Explorer, maar wel met Mozilla Firefox.

Nog verder af te werken door Benoit Compère

Fronter bewerken

  • Identificatie:
  • Functionaliteiten
    • samenwerking tussen leerlingen op schoolniveau, maar ook tussen leerlingen van verschillende scholen;
      • Gedeelde berichten aan alle deelnemers in de ruimte
      • Discussie via forum
      • Brainstorm
      • Chat
    • zelfstandig en in eigen tempo leren;
    • leren op afstand, bijvoorbeeld vanuit het buitenland of ziekenhuis; Leer management system
      • Inlevermap
      • Testomgeving met vragenlijst
      • Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP)
      • Portfolio (bevordert leerprocessen en documentenvooruitgang)
      • Resultaten van de gebruikers
    • reflectie op het eigen werk door de aanleg van een digitaal portfolio; ondersteuning bij projectmatig werken.
      • Agenda met je persoonlijke notities
      • Je persoonlijk archief
      • Je persoonlijke contacten
      • Recent nieuws
      • Interne berichten
      • Persoonlijke taken
  • Algemene beschrijving

Het moederbedrijf (Fronter AS) houdt zich bezig met het ontwikkelen van software voor online leren en het beheren van kennis. Daarnaast biedt het ook mogelijkheden voor het online aansturen van projecten. Dit bedrijf is opgericht in 1998 te Noorwegen (Oslo) door Roger Larsen en Bjarne Hadland. Het is een leerplatform dat nieuwe pedagogische leermethoden mogelijk maakt (competentiegericht leren, werken met portfolio’s,…)

    • Voordelen
      • Betere begeleiding van leerlingen door leerkracht
      • Ouders krijgen inzicht in leerproces van hun kinderen
      • Gebruiksvriendelijk: goede vormgeving en uitgebreide functionaliteit
      • Makkelijk te integreren in bestaande schoolsystemen
  • Onderwijskundige visie

Fronter heeft als bedoeling de professionele onderwijsinstellingen mee te laten profiteren van de voordelen van een leerplatform op basis van open standaarden. Tegelijkertijd wil ze ook garanties bieden ten aanzien van de beveiliging, betrouwbaarheid en schaalbaarheid, volgens de vaste tarieven.

    • Drie kernwaarden van Fronter:
      • Professionele grondslag: productontwikkeling gebeurt door de klanten zelf m.b.v. nationale en internationale referentiegroepen met beslissingsbevoegdheden.
      • Eenvoud: simpel en gebruiksvriendelijk systeem.
      • Openheid: open broncode voor klanten, toepassen van standaarden en integratie met administratieve systemen.


TeleTOP bewerken

  • Identificatie:
    • Naam: TeleTOP
    • URL: http://www.teletop.nl
    • URL online demo: geen, ook na contacteren firma, geen extra informatie
    • Handleidingen URL: - geen
    • Licentie: commercieel
  • Functionaliteiten:
    • Er is een mogelijkheid tot gebruik van externe digitale leermiddelen
    • Een digitaal leerplatform: Smart-e: combinatie van didactiek-inhoud-organisatie.
    • Er loopt een pilootproject: kennisnet Entree/Teleblik: Teleblik is een aanbieder van educatieve online radio- en tv-fragmenten.
    • Studiewijzer: er is de mogelijkheid om de status van het eigen ingeleverde werk te bekijken
    • Digitaal Portfolio
  • Algemene beschrijving:
    • TeleTop werd eind jaren negentig ontwikkeld aan de faculteit Toegepaste Onderwijskunde van de Universiteit Twente in Nederland. Eerst werd het gebruikt aan de faculteit, nadien op de hele universiteit. Ook externe organisaties toonden interesse en zo breidde TeleTop stilletjes aan uit van enkel hoger onderwijs naar ander onderwijsniveaus. In 2003 ontstaat Teletop B.V.: een zelfstandige organisatie die zich enkel bezighoudt met de activiteiten rond TeleTop. Ook het bedrijfsleven en de overheid maken ondertussen gebruik van TeleTop.
    • Het was oorspronkelijk de bedoeling om meer flexibiliteit in het onderwijs te brengen: daarom werd een eenvoudige en flexibele elektronische leeromgeving ontwikkeld.
    • Teletop pakt zelf uit met de volgende kenmerken:
      • Ruime ervaring en expertise op onderwijskundig, didactisch, organisatorisch en technisch vlak
      • Persoonlijke benadering, flexibel en professioneel
      • Complementerend product- en dienstenportfolio op maat
  • Onderwijskundige visie:
    • De activiteiten van de student staan centraal, de docent heeft een begeleidende rol. Daarbij zijn volgende principes belangrijk:
      • Flexibiliteit (rekening houdend met de behoeften van de student/onderwijs op maat)
      • Eenvoud
      • Ervaringen uit de praktijk zijn essentieel

Key To School bewerken

Key To School ([2]) is een manier om gratis een Moodle-omgeving te hosten. Het is niet alleen gratis, maar ook nog eens veel eenvoudiger dan de standaardmanier. Het gebruik van de bekomen Moodle-site is echter volledig identiek als eender welke andere Moodle-site. Key To School zorgt enkel voor de hosting en installeert enkele bijkomende functionaliteiten zoals Sloodle.

Je vult je privégegevens in. Daarna kan je een domeinnaam kiezen. Je bent nu klaar om je eigen Moodle te gebruiken.

Via Administration > Appearance > Themes > Theme Selector kan je een eigen thema kiezen voor je Moodle.

 

Helaas zijn er ook enkele beperkingen. We sommen er enkele op:

  • Het aantal leden is beperkt tot 2500'.
  • Er is een beperking tot 2,5 GB schijfruimte.
  • Het aantal thema's is beperkt.
  • Je kan geen extra tools installeren.
  • Wanneer je Moodle-site 120 dagen inactief is, zal deze gedeactiveerd worden. Je krijgt dan nog 30 dagen de tijd om opnieuw te activeren. Indien je dat niet doet, zullen alle gegevens verloren gaan.

Key To School is dus ideaal om Moodle uit te proberen voor nieuwe gebruikers. Eens je ermee vertrouwd bent en bruikbaar elektronisch leermateriaal bijeen gesprokkeld hebt, is het zeker de moeite om een domeinnaam te kopen en zelf aan de slag te gaan. Vaak zal hiervoor de hulp van de ICT-coördinator worden ingeroepen.

Server bewerken

Bronnen bewerken

Verdieping bewerken

De volgende open en gratis bronnen kunnen helpen bij verdere verdieping in deze materie:

Soort Bron Link Beschrijving

Verwijzingen bewerken

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.