Papiamento is een taal die wordt gesproken op Aruba. Op de andere Benedenwindse Eilanden Curaçao en Bonaire, spreekt men Papiamentu (uitspraak: "Papiamentoe"). Het verschil zit 'm, zoals de naam al doet vermoeden, onder meer in het gebruik van de o en de u. De naam Papiaments is afgeleid van de Portugese termen voor brabbelen (respectievelijk papia en papear).

Personen

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire) Español
ik mi ami yo
jij abo abo
hij, zij, het e e el, ella, usted
wij nos nos nosotros, nosotras
jullie boso boso/bosnan vosotros, vosotras
zij nan nan ellos, ellas, ustedes
iedereen tur hende tur hende todas
jongen mucha homber mucha hòmber niño / chico
meisje mucha muhe mucha muhé niña / chica
moeder mama mama madre
vader tata tata padre
overgrootvader bisawelo bisawelo bisabuelo
overgrootmoeder bisawela bisawela bisabuela
grootvader welo tawela/welo abuelo
grootmoeder wela wela/mamai abuela
zoon yiu homber yu hòmber hijo
dochter yiu muhe yu muhé hija
broer ruman homber ruman hòmber hermano
zus ruman muhe ruman muhé hermana
kind mucha mucha niño
oom omo omo,tío tío
tante tanta tanta/tanchi tía
neef primo primu primo
nicht prima prima prima
neef (oomzegger) subrino subrino sobrino
nicht (oomzegger) subrina subrina sobrina
kleinkind nieto nietu nieto
schoonvader suegro suegru/suegro suegro
schoonmoeder suegra suegra suegra
schoonzus cuña kuñá cuñada
zwager swa sua cuñado
echtgenoot(e) casa kasá esposo/-a
man(nen) homber(nan) hòmber (nan) hombre(s)
vrouw(en) muhe(nan) muhe (nan) mujer(es)
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
aap macaco makaku
duif paloma palomba
eend pato patu
ezel burico buriku
garnaal cabaron kabaron
geit cabrito kabritu
haai tribon tribon
haan gay gai
hagedis lagadishi lagadishi
hond cacho kachó
inktvis secat, inktvis zekat/ inktvis/kalamaris/oktopus
kaaiman caiman kaiman
kat pushi pushi
kikker dori sapu
kip galiña galiña
koe baca baka
konijn conenchi, coneu konènchi
krokodil crocodil krokodil
leeuw leon leon
leguaan yuwana yuana
mier fruminga/vruminga vruminga
mug sangura sangura
muis raton raton
olifant olifante olefante
paard cabay kabai
papegaai lora lora
parkiet prikichi prikichi
poes pushi pushi
rat djaca djaka
schaap carne karné
schildpad turtuga turtuga
slang colebra kolebra
spin haraña araña
tijger tiger tiger
uil shoco palabrua
varken porco porko
vis pisca piská
vleermuis raton di anochi raton di anochi
vlieg musca/muskita muska/muskita
vogel parha, para, parharito, paharito para
walvis bayena bayena
wesp maribomba, maribombo maribomba
worm bichi bichi
rups bichi bichi

Begroeten/afscheid nemen

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
Welkom! Bon bini! Bon bini
Doei! Ayo! Ayo
Goedemorgen Bon dia Bon dia
Goedemiddag Bon tardi Bon tardi
Goedenacht Bon nochi Bon nochi
Ik zie je later Te aki rato Te akiratu
Tot de volgende keer! Te otro biaha! Te otro bia
Tot later! Te despues Te despues
Tot morgen! Te mañan Te mañan
Tot ziens! Ayo! Ayo, te despues
Tot zo! Te oro Te awero

Standaard woordenlijst

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire
boot boto boto
brood pan pan
eten cuminda kuminda
geld placa plaka/sen
huis cas kas
kerk misa misa
melk lechi lechi
nummer number number
oud bieu bieu
schatje/lekker/zoet dushi dushi
schoenen sapato sapatu
school scol skol
telefoon telefon telefon
water awa awa
werk/baan trabou/trabao trabou
winkel tienda/shop pakus/tienda
zee lama laman

Voorzetsels

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
aan na na
achter patras patras
binnen paden paden
buiten pafo pafó
bij cerca serka
in den den
met cu ku
na despues despues
naast banda na banda
om pa pa
onder abao/abou abou
op, boven ariba ariba
te di di
tussen memey/meymey, entre meimei, entre
uit for di, fo’i, fey for di
van di di
voor (jou, mij) pa bo /pa mi pa bo/ pa mi
voor (plaats) dilanti dilanti
voor (tijd) pa ora, prome cu pa ora
zonder sin sin

Dagen en maanden

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
maandag dialuna djaluna
dinsdag diamars djamars
woensdag diaranson djárason
donderdag diahuebs djaweps
vrijdag diabierna djabièrnè
zaterdag diasabra djasabra
zondag diadomingo djadumingu
dag dia dia
week siman siman
maand luna luna
jaar aña aña
jaren añanan añanan
gisteren ayera ayera
eergisteren antayera antayera
vandaag awe awe
morgen mañan mañan
overmorgen otro mañan otro mañan
vanochtend awe mainta awe mainta
vanmiddag awe merdia awe mèrdia
vanavond awe nochi awenochi

Cijfers

bewerken
Getal Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
0 nul cero sero
1 één un unu
2 twee dos dos
3 drie tres tres
4 vier cuater kuater
5 vijf cinco sinku
6 zes seis seis
7 zeven shete shete
8 acht ocho ocho
9 negen nuebe nuebe
10 tien dies dies
11 elf diesun diesun
12 twaalf diesdos enz.. diesdos
20 twintig binti binti
21 eenentwintig bintiun bintiun
30 dertig trinta trinta
40 veertig cuarenta kuarenta
50 vijftig sincuenta sinkuenta
60 zestig sesenta sesenta
70 zeventig setenta setenta
80 tachtig ochenta ochenta
90 negentig nobenta nobenta
100 honderd shen shen

Lichaamsdelen

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
arm brasa brasa
bot weso wesu
buik barica barika
elleboog elleboog, cocoti kokoti
hand man man
hoofd cabes kabes
mond boca boka
neus nanishi nanishi
oog wowo wowo
oren horea orea
pols pols pòls
rug lomba lomba
tanden djente djente
teen tenchi tenchi
vinger dede dede
voet pia pia
vuist mokete moketa

Kleuren

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
wit blanco blanku
zwart preto pretu
blauw blauw blou
bruin bruin Maron
geel geel hel
grijs shinishi shinishi
groen berde bèrde
oranje oraño orañe/oraño
paars biña lilá
rood cora kòrá
roze ros ros

Sterke Onregelmatige Werkwoorden

bewerken
Nederlands Papiamentu/Papiamento
hebben tin
kunnen por/po
mogen por/po
weten sa
willen ke/kier
zijn ta
zullen lo

Wie/Wat/Waar

bewerken
Nederlands Papiamento Papiamentu
hoe con kon
wie ken ken
wat kico kiko
waar unda unda
wanneer ki dia/ki ora
waarom pakico/dicon pa kiko/dikon
welke cua kua
hoe laat ki ora ki ora
hoeveel cuanto kuantu

Nuttige zinnen

bewerken
Nederlands Papiamento (Aruba) Papiamentu (Curaçao en Bonaire)
Hoe gaat het? Con ta bay?/conbai Kon ta bai/kumbai
Hoe heet je? Con yama bo? Kon yama bo?
Ik ben moe Mi ta cansa Mi ta kansa
Hoe oud ben je? Cuanto aña bo tin? Kuantu aña bo tin?
Ik ben Nederlands Mi ta Hulandes Mi ta Hulandes
Waar ben je? Unda bo ta? Unda bo ta?
Ik woon in Nederland Mi ta biba na Hulanda Mi ta biba na Hulanda
Ik heb honger Mi tin hamber Mi tin hamber
Ik heb dorst Mi tin set Mi tin set
Wat wil je drinken? Kico bo kier bebe? Kiko bo kier bebe?
Waar woon je? Unda bo ta biba? Unda bo ta biba?
Ik ben ziek Mi ta malo Mi ta malu
Ik heb geen zin om te gaan Mi no tin gana di bay Mi no tin gana di bai
Ik kom zo terug! Mi ta bay bin! Mi ta bai bin
Het gaat regenen Awa ta bay yobe/Awasero ta bay cay/ Awa ta bay basha Awa ta bai yobe/Awa seru ta bai kai
Het is warm man! Ta haci calor! Ta hasi kalor!
Kan je papiamento/u spreken? Bo por papia Papiamento? Bo por papia papiamentu?
Ik moet gaan Mi tin cu bay/Mi tin di bay/Mi mester bay/Mi tin mester di bay/ Mi tin nodo di bay Mi tin ku bai
Hoeveel kost het? Cuanto e ta costa/Cuanto p'e? Kuantu e ta kosta?/kuantu pe?
Wat ga je vandaag doen? Kico bo ta bay haci awe? Kiko bo ta bai hasi awe?
Heb je een vuurtje? Bo tin un lighter? Bo tin un laiter?
Ik hou van je Mi ta stima bo Mi ta stima bo
Ik hou ook van jou Ami tambe stima bo Mi tambe stima bo
Ik ga je slaan Mi ta bay dal bo Mi ta dal bo
Kusje voor jou Sunchi pa bo Sunchi pa bo
Ik ga slapen Mi ta bai drumi Mi ta bai drumi
Ik bel je later Mi ta yamabo despues Mi ta bel bo akiratu/mi ta bel bo despues
Je blijft lullen (onzin praten)
(Pas op met deze zin!)
Keda hode hode Bo ta keda papia koi kens
Je bent niet goed wijs
(Pas op met deze zin!)
Bo cabes n’ ta bon Bo kabes no ta ni un tiki bon
Wij gaan naar het strand, ga je met ons mee? Nos ta bay lama, bo ta bin cu nos? Nos ta bai laman, bo ta ban cu nos?
Wikipedia heeft een encyclopedisch artikel over Papiaments
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.