Periodiek systeem/Geschiedenis

---

Vorige pagina

Inhouds­opgave

Volgende pagina

Index

---

Anno 2006 waren er 111 elementen aangetoond, in 2023 zijn het er inmiddels 118. Een aantal daarvan, zoals goud, zilver, ijzer en koper is al heel lang bekend. Zij werden al in de prehistorie gebruikt. Het duurde echter tot 1669 voor er een nieuw element werd ontdekt. Hennig Brand isoleerde fosfor uit menselijke urine. In de daaropvolgende 200 jaar werden regelmatig tot dan toe onbekende elementen ontdekt en er werden steeds meer eigenschappen van die elementen bekend. Hierdoor groeide de kennis van de elementen, en werd stukje bij beetje het overzicht bijeen gepuzzeld.In onderstaand periodiek systeem is aangegeven in welk jaar een element voor het eerst als zodanig herkend werd.

Hennig Brand na de ontdekking van fosfor.

Jaartal van ontdekking

Het jaar waarin elementen ontdekt zijn. De elementen op een grijsachtige achtergrond zijn pas ontdekt na het opstellen van het periodiek systeem der elementen

1 Ia

18 0

1

1766 H

2 IIa

13 IIIa

14 IVa

15 Va

16 VIa

17 VIIa

1895 He

2

1817 Li

1798 Be

1808 B

oudh C

1772 N

1771 O

1886 F

1898 Ne

3

1807 Na

1808 Mg

3 IIIb

4 IVb

5 Vb

6 VIb

7 VIIb

8 VIIIb

9 VIIIb

10 VIIIb

11 Ib

12 IIb

1824 Al

1817 Si

1669 P

oudh S

1774 Cl

1894 Ar

4

1807 K

1808 Ca

1879 Sc

1791 Ti

1830 V

1797 Cr

1774 Mn

oudh Fe

1735 Co

1751 Ni

oudh Cu

1746 Zn

1875 Ga

1886 Ge

1250 As

1817 Se

1826 Br

1898 Kr

5

1861 Rb

1808 Sr

1828 Y

1789 Zr

1801 Nb

1782 Mo

1937 Tc

1844 Ru

1803 Rh

1803 Pd

oudh Ag

1817 Cd

1863 In

oudh Sn

1450 Sb

1782 Te

1811 I

1898 Xe

6

1860 Cs

1774 Ba

*

1922 Hf

1802 Ta

1783 W

1925 Re

1803 Os

1803 Ir

1740 Pt

oudh Au

oudh Hg

1861 Tl

oudh Pb

1752 Bi

1898 Po

1940 At

1900 Rn

7

1939 Fr

1898 Ra

**

1964 Rf

1967 Db

1974 Sg

1976 Bh

1984 Hs

1982 Mt

1994 Ds

19994 Rg

1996 Cn

2004 Nh

1998 Fl

2004 Mc

2000 Lv

2010 Uus

1999 Og

*Lanthaniden

1839 La

1803 Ce

1885 Pr

1885 Nd

1941 Pm

1853 Sm

1896 Eu

1886 Gd

1843 Tb

1886 Dy

1878 Ho

1843 Er

1879 Tm

1878 Yb

1907 Lu

**Actiniden

1899 Ac

1828 Th

1913 Pa

1789 U

1940 Np

1940 Pu

1944 Am

1944 Cm

1949 Bk

1950 Cf

1952 Es

1952 Fm

1955 Md

1958 No

1961 Lr

Periode waarin de elementen ontdekt zijn

Oudheid

<1650

1651-1700

1701-1750

1751-1800

1801-1868

1869-1900

1901-1950

1951-2000

>2000

Jaartal van ontdekken

Elementenreeksen

	Element	Massa
	Calcium	40,078 u
Gemiddelde van Calcium en Barium = 88,5 u	Strontium	87,62 u
	Barium	137,327 u

In 1817 merkte Johann Döbereiner op dat de atoommassa van het element strontium tussen dat van calcium en barium in lag (zie de tabel), en dat de drie elementen vergelijkbare, overeenkomstige eigenschappen vertoonden. Twaalf jaar later, in 1829, was er een aantal van dit soort rijtjes bekend. Samen met de halogenen chloor, broom en jodium en de alkalimetalen lithium, natrium en kalium werden het principe van deze reeksen bekend als de wet van de triaden(van het Griekse τριάς, drie). Het element uit het midden van een triade had eigenschappen die het gemiddelde waren van de twee buitenste elementen. Döbereiner deelde hiertoe dertig van de toen 53 bekende elementen in in dit soort triaden. Tevens kon hij met behulp van deze theorie bijvoorbeeld de atoommassa van broom voorspellen.

Deze kijk op de elementen werd erg populair. Tussen 1829 en 1858 ontdekten enkele wetenschappers dat de onderlinge relaties niet beperkt bleven tot triaden. Het element fluor werd bijvoorbeeld toegevoegd aan de halogenen, en vormde zo een viertal. Ook het rijtje van zuurstof kon tot vier worden uitgebreid: zuurstof, zwavel, seleen, telluur. De rij onder stikstof kon zelfs tot een rij van vijf elementen verlengd worden: stikstof, fosfor, arseen, antimoon, bismut.

---

Vorige pagina

Inhouds­opgave

Volgende pagina

Index

---