Perzisch

Perzisch, Nieuw-Perzisch of Parsi (پارسی‌) is een taal die gesproken wordt in Iran. Perzisch werd geschreven in Sanskriet, na de Arabische overheersing verdween Sanskriet en wordt geschreven in het Arabisch schrift, maar de gesproken taal verschilt totaal van het Arabisch, Perzisch is een Indoeuropese taal en dus verwant aan het Nederlands. Zie Nieuw-Perzisch op Wikipedia voor meer algemene informatie.

Uitspraak

...

Grammatica (دستور زبان)

Werkwoordvervoegingen

Werkwoorden bestaan vaak uit twee delen die samen het werkwoord vormen, bijvoorbeeld کمک کردن. Het tweede deel van het werkwoord is het deel dat vervoegd wordt. Het "hele werkwoord" eindigt altijd op een (ن). De stam van het werkwoord vind je door deze letter weg te halen. In het Perzisch worden alle werkwoorden, in alle tijden, op de onderstaande manier vervoegd. Het toevoegen van de uitgang is hetzelfde. Daarmee is het mogelijk om geen persoonlijke voornaamwoorden in een zin te gebruiken.

داشتن - Hebben

enkelvoud: Eerste persoon = werkwoord + am tweede persoon = werkwoord + i derde persoon = werkwoord eindigt op t of d afhankelijk van de stam meervoud eerste persoon = werkwoord + iem tweede persoon = werkwoord + ied derde persoon = werkwoord + and

من دارم - ik heb, toevoegen م

تو داري – jij hebt, toevoegen ی

او دارد – hij heeft, toevoegen د

ما داريم – wij hebben, toevoegen یم

شما داريد – jullie hebben, toevoegen ید, u heeft, toevoegen ید

آنان.آنها دارند – zij hebben, toevoegen ند

مادر - Moeder

برادر - Broeder

دختر - Dochter

Om de tijd waarin een regelmatig werkwoord staat te veranderen zijn er een aantal vaste regels. De tijden worden vervoegd zoals in het Engels omdat het Perzisch dezelfde tijden kent. In het voorbeeld wordt het werkwoord helpen gebruikt en staat er zowel de Nederlands als de Engelse betekenis vermeld. Voor alle duidelijkheid wordt steeds de eerste persoon enkelvoud gebruikt. Het is wederom het tweede deel van het werkwoord dat vervoegd wordt.

hele werkwoord

کمک کردن - helpen

Tegenwoordige continue tijd maak je door Mi + vervoegd ww + persoon

کمک میکنم- ik help - I am helping

Verleden continue tijd maak je door Mi + stam + persoon

کمک میکردم- ik help - I was helping

Onvoltooid verleden tijd maak je door Stam + persoon

کمک کردم- ik hielp - I helped

Voltooide continue tijd maak je door Stam + eh + persoon

کمک کردم- ik hielp - I have been helping

Voltooid verleden tijd maak je door Stam + eh + boed + persoon

کمک کرده بودم- ik heb geholpen - I have helped

Gebiedende wijs maak je door B + stukje stam

کمک بکن- help - help

Toekomende tijd maak je door Gah + persoon + stam

کمک خاهم مرد- ik zal helpen - I'll help

Persoonlijke voornaamwoorden

من – ik

تو – jij

او – hij, [[zij

ما – wij

شما – jullie, u

ايشان آنان آنها – zij

Aan de uitgang van het werkwoord van de zin kan je zien over wie het gaat. Het gebruik van een persoonlijk voornaamwoord in een zin heeft als resultaat dat er veel nadruk op komt. Het is daarmee dus beide juist om met de volgende zin bijvoorbeeld te antwoorden dat je iets hebt;

من دارم - ík heb

دارم - ik heb

Lidwoorden

Het Perzisch kent in het geheel geen lidwoorden.

Landschap van Iran

Iran ligt op een hoogvlakte, gemiddeld duizend meter boven de zeespiegel. Het wordt begrensd door twee diepten de Kaspische Zee in het noorden en de Perzische Golf in het zuiden. Het centrale woestijnplateau wordt omringd door hoge bergketens. In het noorden vormt het Alborzgebergte een smalle barrière tussen de hoogvlakte en het vruchtbare laagland langs de Kaspische Zee. De hoofdstad van Iran is Teheran. Andere belangrijke steden zijn Mashhad, Kermanshah, Tabriz, Shiraz, Abadan, Kerman, Zahedan, Karaj, Rashjt, Yazd, Hamadan, Koramsjar, Ahvaz, Urmia, Arak, de religieuze stad Qom en de oude hoofdstad Isfahan.

Het landschap van Iran is in het algemeen droog, bergachtig gebied. Het Hoogland van Iran vormt het grootste en centrale gedeelte van het land. De belangrijkste bergketens zijn het Zagrosgebergte en de Elboers. In de Elboers bevindt zich ook Irans hoogste berg, de vulkaan de Damavand op 5607 m.

Bezittelijke voornaamwoorden

In he wordt door middel van een achtervoegsel aan een zelfstandig naamwoord aangegeven van wie iets is. Deze achtervoegsels zijn altijd dezelfde. In het voorbeeld gebruiken we het zelfstandig naamwoord "vader".

پدرم – mijn vader, toevoegen م

پدرت – jouw vader, toevoegen ت

پدرش – zijn vader, toevoegen ش

پدرش – haar vader, toevoegen ش

پدرمان – onze vader, toevoegen مان

پدرتان – jullie vader, toevoegen تان

پدرشان – hun vader, toevoegen شان

→ Volg tientallen gratis lessen tot het Perzisch (via het Engels), op deze boeiende link: http://www.easypersian.com/persian/New/Farsi_Lessons.htm (met introductie tot het schrift)