Achtergronden Samenwerkend Leren

23 begrippen besproken

Samenwerken en leren

Vygotski: Hij stelde dat een kind het voorbeeld van een volwassene navolgt en geleidelijk aan het vermogen ontwikkelt om bepaalde taken zonder hulp of ondersteuning uit te voeren.; (Zone van de naaste ontwikkeling. (2016, 10 november). Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Zone_van_de_naaste_ontwikkeling)

De zone van de naaste ontwikkeling: Vaak afgekort als ZNO, is het verschil tussen wat een leerling zonder hulp kan doen en wat hij of zij met hulp kan doen. Het is een door de Sovjet-psycholoog en -sociaal-constructivist Lev Vygotski (1896 - 1934) ontwikkeld concept.; (Zone van de naaste ontwikkeling. (2016, 10 november). Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Zone_van_de_naaste_ontwikkeling)

Verinnerlijking (Vygotsky): Het kind vormt zich een interactief ontwikkelingsproces, waarin door middel van verinnerlijking of interiorisatie de in de samenleving ontstane en gehanteerde sociale en culturele betekenissen in zijn bewustzijn opneemt.; (Alkema, E., & Kuipers, J. (2015). Meer dan onderwijs (8e ed.). Assen, Nederland: Koninklijke van Gorcum B.V.)

Klassenorganisatie

Gedeelde sturing: Gedeelde sturing zet aan tot zelfstandig en samenwerkend leren. De leraar bepaalt de doelen en activeert de leerlingen om de sturing in fases van oriënteren, plannen, uitvoeren en terugblikken over te nemen. De leraar fungeert als betrokken coach en kundig begeleider.; (Behets, D. (2005). Bewegingsopvoeding. Leuven, België: Acco.)

Multiple-ability treatment: One way to minimize the problem of unequal access and learning for low-status students is to broaden the conception of what it means to be “smart.” The multiple-abilities treatment is grounded in the teacher’s public recognition of a wealth of intellectual abilities that are relevant and valued in the classroom and in daily life.; (Cohen, E., Lotan, R., Scarloss, B., & Arellano, A. (z.j.). Complex Instruction: Equity in Cooperative Learning Classrooms. Geraadpleegd op 28 januari, 2017, van http://web.stanford.edu/~hakuta/www/archives/syllabi/E_CLAD/Course3/lotan.htm)

Vijf elementaire samenwerkingsstructuren

Check-in-duo's: De werkvorm Check-in-Duo’s is met name geschikt als je snel en efficiënt de antwoorden wilt checken op vragen waarop maar één antwoord het juiste is. Het is vooral gericht op beheersing van de lesstof.; (Vijf basiswerkvormen voor activerend leren. (2014, 1 januari). Geraadpleegd van http://www.mauricevanwerkhooven.nl/wp-content/uploads/2014/11/Vijf-basiswerkvormen-voor-activerend-leren.pdf)

Denken-delen-uitwisselen: De leerkracht geeft een opdracht of stelt een vraag. De leerlingen krijgen een á twee minuten om over het antwoord na te denken. Daarna overleggen ze in tweetallen. Tenslotte worden de antwoorden klassikaal uitgewisseld. Het is een handige werkvorm om voorkennis te activeren of om te oriënteren op een opdracht.; (Kerpel, A. (2014). Coöperatieve werkvormen. Geraadpleegd op 28-01-2017, van http://wij-leren.nl/cooperatieve-werkvormen-artikel.php)

Genummerde hoofden: Alle kinderen in het groepje krijgen een nummer. De leerkracht geeft een opdracht, waar aan het eind iedereen een antwoord op moet weten. Elke leerling denkt voor zichzelf hierover na en schrijft het antwoord op. Daarna vertellen ze om de beurt hun antwoord aan de andere groepsleden. Ze overleggen wat het juiste antwoord is, dit moet elke leerling aan het einde weten. Tenslotte noemt de leerkracht een nummer.; (Kerpel, A. (2014). Coöperatieve werkvormen. Geraadpleegd op 28-01-2017, van http://wij-leren.nl/cooperatieve-werkvormen-artikel.php)

Sociale vaardigheden en groepsprocessen

Gardner: Howard Gardner (Scranton (Pennsylvania), 11 juli 1943) is een psycholoog van de Harvard-universiteit. Hij is bekend geworden door zijn theorie van de meervoudige intelligentie. Deze wijkt sterk af van de traditionele opvattingen over intelligentie en de daarop gebaseerde intelligentietesten. Hij vond zijn inspiratie in een project over de artistieke begaafdheid van kinderen. Hij werkte ook met patiënten met hersenbeschadigingen.; (Howard Gardner. (2016, 10 oktober). Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Howard_Gardner)

Interpersoonlijke intelligentie: Het vermogen om de emoties, motieven en handelingen van andere mensen te begrijpen.; (Zimbardo, P., & Johnson, R. (2009). Psychologie, een inleiding (6e ed.). Amsterdam, Nederland: Pearson Benelux B.V.)

Begeleiden van samenwerkend leren

Regels en consequenties: Wanneer een leraar voorspelbaar reageert op wangedrag verhoogt dit het respect onder leerlingen voor de regels die hij heeft opgesteld. Leraren die steeds maar wisselen van aanpak komen over als onbetrouwbaar. Een aanpak moet zes weken consequent toegepast worden. Pas dan kun je zeggen of een aanpak succesvol is.; (Orde: straf geven. (2010, 5 maart). Geraadpleegd op 28 januari, 2017, van https://www.leraar24.nl/video/1423/orde-straf-geven#tab=0)

Hattie: John Allan Clinton Hattie is geboren in Timaru, Nieuw-Zeeland. Hij is professor in de educatie. Hij werkt als directeur aan de Universiteit van Melbourne in Australië. Hiervoor werkte hij aan de Universiteit van Auckland.

Zijn onderzoeksinteresses liggen op het gebied van PI (Performance Indicators) en de evaluatie in educatie. Daarnaast liggen zijn interesses in het meten en modelleren van het onderwijzen en leren. Hij is een voorstander van evidence based kwantitatieve onderzoeksmethodes op de invloed van de resultaten van de student.

(John Hattie. (2016, 12 augustus). Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/John_Hattie)

Beoordeling

Groepsbeloning: Een groepsbeloning helpt om de groep meer bij elkaar betrokken te maken en tot een eenheid te smeden. Ieder kind dat zijn huiswerk gemaakt heeft, levert een punt op. Een gemaakte plusopdracht levert ook een punt op. Eventueel kunnen in de loop van de training mogelijkheden toegevoegd worden om punten te verdienen.; (Zalm-Grisnich, M. van der. (2009). Je bibbers de baas. Houten, Nederland: Bohn Stafleu van Loghum.)

Intrinsieke motivatie: Intrinsieke motivatie verwijst naar het feit dat men een taak, opdracht aanpakt vanuit de taak zelf. Men voelt zich gemotiveerd de taak uit te voeren, men beleeft er plezier aan. Er wordt geen beloning verwacht voor het uitvoeren van de taak.; (Valcke, M. (2008). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, België: Academia Press.)

Het onderwijsleergesprek

Onderwijsleergesprek: Bij een onderwijsleergesprek bouwen de studenten onder begeleiding van de docent door middel van vraag-antwoord samen een redenering op. De docent legt dus zelf volledig de redenering uit aan de studenten.; (Expertisecentrum Hoger Onderwijs. (2013). Vijftig onderwijstips. Antwerpen, België: Maklu | Garant | Spinhuis Uitgevers.)

Wachttijd: Door een wachttijd in te lassen na het stellen van een vraag en na het verkrijgen van een antwoord van de leerling, bleek het aantal adequate antwoorden toe te nemen.; (Velzen, J. van. (2012). Beter leren denken. Antwerpen, België: Maklu | Garant | Spinhuis Uitgevers.)

Leren in een leergemeenschap

Leergemeenschap: Een vorm van communicatief samenzijn van mensen, die naar hun eigen kunnen bereid en in staat zijn om in onderlinge verbondenheid, hun kennis en ervaring op een bepaalde interesse- of kennisgebied voortdurend en interactief met elkaar te delen om hun kennis op het betreffende gebied verder te ontwikkelen.; (Bruining, T. (2008). De Logica Van Vraaggericht Leren. Antwerpen, België: Maklu | Garant | Spinhuis Uitgevers.)

Ubuntu: Een ethische of humanistische filosofie uit Sub-Saharisch Afrika die draait om toewijding en relaties tussen mensen onderling. Het woord komt voor in de Bantoetalen van Zuidelijk Afrika en wordt gezien als een traditioneel Afrikaans concept.; (Ubuntu (filosofie). (2016, 31 september). Geraadpleegd op 25 januari, 2017, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubuntu_(filosofie))

Lesontwerp

Didactische route: Het uitstippelen van het lesverloop in zorgvuldig uitgewerkte stappen rekening houdend met de inhoud van de les, het type leerling en de leefwereld van de leerling. In dit lesontwerp is plaats voor nieuwe informatie en er wordt een verbinding gemaakt met de eigen beelden van de leerling.; (Vrij naar: Kerpel, A. (2014). Coöperatief leren. Geraadpleegd op 27-01-2017, van http://wij-leren.nl/cooperatief-leren-artikel.php)

Leefwereld en belevingswereld: Onder de leefwereld vallen de etnische, sociale en culturele achtergronden van de kinderen.

De manier waarop een kind de wereld beleeft, heet de belevingswereld. Dit is afhankelijk van zijn ontwikkelingsleeftijd. Een kleuter kijkt anders tegen de wereld aan dan een kind van twaalf.

(Kerpel, A. (2014). Leerlingen leren kennen: leefwereld - ontwikkelingspsychologie. Geraadpleegd op 27-01-2017, van http://wij-leren.nl/leerlingen-leren-kennen.php)

Behaviorisme: Behaviorisme hoort bij de wetenschappelijke stroming het ‘logisch positivisme’, ook wel ‘logisch empirisme’ genoemd. Als ‘modellen’ voor de mens richten behavioristen zich van oorsprong op een paar gedomesticeerde dieren, zoals ratten en duiven. De rat wordt dan als ‘hogere’ levensvorm en de mens als ‘hoogste’ levensvorm beschouwd, echter met meer ‘opslagcapaciteit’ dan duiven of ratten. Het leerproces bij ratten en duiven wordt vervolgens doorgetrokken naar mensen. Daarmee negeert het behaviorisme de variatie tussen soorten, maar ook tussen mensen. Hiermee is het behaviorisme pre-darwinistisch te noemen.; (Behaviorisme. (z.j.). Geraadpleegd op 28 januari, 2017, van http://www.natuurlijkleren.net/?page_id=214)

Cognitivisme: Het cognitivisme (jaren 70) heeft ervoor gezorgd dat er meer aandacht kwam voor het verwerkingsproces bij opslag van informatie door de hersenen. Onthouden en informatieverwerking vindt plaats in verschillende ‘geheugens’: korte termijn, werk-, middellange en lange termijn geheugen. Men kon afstappen van ‘herhaling, herhaling, herhaling’ als methode. Men ontdekte hierdoor dat het bijvoorbeeld efficiënter was om een taak te geven direct nadat de instructie gegeven werd.; (Cognitivisme. (z.j.). Geraadpleegd op 28 januari, 2017, van http://www.natuurlijkleren.net/?page_id=220)

Constructivisme: In het onderwijs wordt het (sociaal) constructivisme gebruikt als een moderne leertheorie. Ook als onderwijsstroming gaat het Constructivisme ervan uit dat mensen zelf betekenis verlenen aan hun omgeving en dat sociale processen hierbij een prominente rol spelen. Kennis wordt door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd, waarbij men sterk wordt beïnvloed door de reacties en opvattingen in de sociale omgeving.; (Constructivisme. (z.j.). Geraadpleegd op 28 januari, 2017, van http://www.natuurlijkleren.net/?page_id=249)

Samenwerkend leren

Inhoud