Schilderen/Acrylverftechnieken

Dit hoofdstuk gaat over de acrylverftechnieken. Vooral de verschillen met olieverftechnieken komen aan de orde. Acrylverf is populair. De verf is vaak goedkoper dan olieverf want het is makkelijker om mee te werken en het kan verdund worden met water. Olieverf is door gebruik van oplosmiddelen schadelijk voor de gezondheid, acrylverf heeft dat nadeel niet.

Acrylverf kan op verschillende manieren worden aangebracht. Er is geen "juiste" manier. Je kan met acryl vrijwel overal op schilderen, zeker op doek, paneel of papier, maar het is toch goed je ondergrond voor te behandelen met gesso.

	Fractals door Tagesfleiss	Rapsodie van de liefde in roze en blauw door Patricio2008
	Twee acrylschilderijen waarin vooral de frisse kleuren opvallen

Verdunnen

Er zijn relatief weinig regels als het gaat om het schilderen met acrylverf, maar een belangrijke regel is om de verf niet al te veel te mengen met water. Voeg bij voorkeur niet meer dan 50% water toe. Gebruik je toch meer dan 50% water of een andere verdunner, dan kan het zijn dat het bindmiddel waardoor de verf vast blijft kleven op de ondergrond, niet meer werkt. Hierdoor kan in een later stadium de verf loskomen en gaan afbladderen. Ook zit er in acrylverf vaak toch al weinig pigment. Nog meer verdunnen dreigt de dekkracht en kleurkracht ernstig aan te tasten. Maar op papier kan je wel werken met sterk verdunde acrylverf, zodat een soort aquarel effect wordt bereikt.

Snel werken

Met acrylverf moet je snel werken, want de verf droogt snel. Dat snel werken is vooral belangrijk als je mooie zachte kleurovergangen wilt maken. Als de verf droog is, lukt het vaak niet meer om precies dezelfde tint te mengen, want acrylverf wordt altijd iets donkerder als het droogt. Dit komt doordat het bindmiddel in de verf bij natte toestand wit is, maar transparant opdroogt.

Als je vindt dat de verf te snel droogt, kan je een vertrager ("retarder") gebruiken die je door je verf mengt. Je kan ook je verf nat houden door het verfoppervlak met een plantenspuit te bestuiven. Heb je de verf dik opgebracht, en wil je dat het snel droogt, gebruik dan een föhn.

Gebruik slechts een klein beetje verf per keer: werk alleen met de hoeveelheid verf die je echt nodig hebt. Als de verf op het palet is ingedroogd kan je die immers niet meer gebruiken.

Door het snelle drogen, kan je de verf alleen mengen op het palet. Op het doek mengen zal niet goed lukken.

Je kunt een stay-wet palet kopen om je verf vochtig te houden. Deze paletten bestaan meestal uit vloeipapier (voor onderop) en vetvrij papier (voor bovenop). Het vloeipapier dompel je even onder in water en het vetvrije papier leg je er bovenop.

Zet je penselen zodra je ze even niet gebruikt direct in een pot met water. Maak er ook een gewoonte van om penselen na het schoonmaken goed droog te deppen. Gebruik hiervoor een schone, droge doek. Zo voorkom je dat er water langs de kwast loopt, waardoor er verfvlekken op het doek of papier terechtkomen.

Dun werken (alsof het aquarel is) en glaceren

Door de verf sterk te verdunnen met water of met een acrylmedium kan je lagen schilderen die doorzichtig opdrogen. Hoe meer water, hoe transparanter de verf. Dat schilderen in dunne transparante lagen wordt glaceren genoemd. Als je de verf dun op de witte ondergrond aanbrengt, krijg je een verflaag die op aquarel lijkt. Echter, terwijl je met aquarelverf een eerdere laag weer kan oplossen, is dat met acryl niet mogelijk. Zelfs de dunste laag is definitief.

Laag over laag

Net als bij olieverf kan je lagen over elkaar heen aanbrengen. Bij olieverf staat op de tubes de mate van dekking. Acrylverf is nooit volledig dekkend. Daarom vergt het licht over donker schilderen dikkere lagen verf dan bij een dekkende olieverf.

Als je wilt glaceren met acrylverf is dat wel mogelijk (glaceren is typisch iets voor olieverf) en dit zal het beste lukken door het gebruik van acrylmedium.

Nat-in-nat

Maak voor nat-in-nat werken je doek eerst vochtig met een spons met water. Schilder de kleuren over en in elkaar met een brede kwast. Maak het niet al te nat, voorkom dat de verf gaat druipen.

Met onverdunde verf

Door met onverdunde verf te schilderen krijg je mooie heldere kleuren. De randen worden scherp. Als het droog is kan je met een andere kleur dun over de droge laag heen schilderen, en de onderlaag dan lichter of donkerder maken.

Droge kwast

Met het gebruik van een droge kwast kan je overgangen maken, het effect lijkt dan op een tekening van pastelkrijt. Gebruik een harde varkensharen kwast, die je slechts weinig in de verf doopt en dep hem eventueel ook nog af met een doek. Schraap vervolgens met de kwast over het werk.

Paletmes, bankpasje of karton

Schilder met een paletmes brede vlakken. Maar je kan ook een oud bankpasje gebruiken, of een stuk karton. Als het karton gerafeld is krijg je interessante structuren.

Textuur

Je kan textuur in je schilderij krijgen door een medium te gebruiken, of door de verf te mengen met bijvoorbeeld grof zand of kleine steentjes. Er zijn ook dikke pasta's te koop (modelleerpasta) die je door de verf kan mengen om dikkere structuren te krijgen. Het werken met zulke dikkere structuren noemen we impasto werken. Door gebruik van deze textuurpasta's wordt de kleur iets gedempt na het drogen; de kleuren kunnen weer glanzender worden gemaakt door er een laag vernis overheen aan te brengen. Ook allerlei andere materialen kan je gebruiken om textuur aan te brengen, zoals stro, stukjes touw, zaagsel, houtsnippers, papieren tissues, etc.

Tenslotte kan je ook gel op je doek aanbrengen en daar allerlei voorwerpen in drukken, die je vervolgens weer beschildert.

	Vis, door Carla van den Berg	Antarctica, Polyester & acryl op doek, door Willy Bosschem	Assemblage door Adelaaaa
	Drie voorbeelden waarin acryl is gebruikt in combinatie met andere materialen om structuur en textuur te krijgen

Schoonmaken

Als je knoeit met acrylverf, wees er dan snel bij om het op te ruimen. De verf droogt snel, en zeker uit kleding krijg je het vrijwel niet meer weg. Soms wordt gezegd dat je vlekken acrylverf als laatste redmiddel kan verwijderen door gebruik van spiritus vermengd met ammonia. Direct daarna het kledingstuk wassen. Maar voorkomen is ook hier beter dan genezen, als dat nog kan.