Schilderen/Bloemen

Het schilderen van bloemen is dankbaar, vanwege de vrijheid in kleurgebruik, compositie en de algehele vrolijkheid. Verreweg de meeste mensen vinden bloemen mooi, dus als je een mooi schilderij wil maken, is een bloem een prachtige start. Smaken verschillen natuurlijk, maar meestal wordt met beperking een beter eindresultaat verkregen. Kies dus niet teveel kleuren en teveel vormen tegelijk. Denk na wat je vooral wil laten zien, de mooie vaas, of juist de bloemen?

	Egon Schiele (1890–1918)	Antonio Sicurezza (1905–1979)	Matthias Laurenz Gräff 2012
	Drie totaal verschillende schilderijen van zonnebloemen. Bij welke schilder gaat het erom hoe mooi ze zijn? Waar gaat het bij de anderen om?

Vereenvoudig en maak keuzes

Als je zou proberen om alle details van de bloemen te schilderen, gaat je schilderij vooral lijken op een botanische studie. Dat is misschien je doel (zie een paragraaf hieronder) maar misschien wil je een los, vrolijk, boeket schilderen. Dan moet je echt keuzes maken wat je wel weergeeft, en wat niet. En vooral kijken wanneer je beter kan ophouden met het toevoegen van nog meer details. Een goed resultaat kan je bereiken door te proberen de essentie van de bloem te vinden, de kleur, de vorm en de textuur. Kies je voor de tederheid van dunne blaadjes, of juist de volheid en stevigheid van een gevulde bloem. Begin met alleen de kleurvlakken te schilderen, en voeg vervolgens details toe te voegen.

	Abraham Harris Benson 2014 Anemonen	Camille Pissarro (1830–1903) Rozen	Anna Munthe-Norstedt (1854–1936) Lathyrus	Willy Gorissen tussen 1960 en 1970 stilleven met pioenrozen in een vaas
	Drie stillevens met rode en roze bloemen in een glazen vaas, en een in zwarte vaas. Kijk eens naar de sterke vereenvoudigingen die gemaakt zijn, maar waardoor de bloemen des te meer bloemen worden. De keus voor de achtergrond is ook heel verschillend, variërend van donker naar licht. Bij een donkere achtergrond valt de schittering van de vaas meer op. Bij een lichte achtergrond kijk je eerder naar de bloemen die daarmee contrasteren. In het schilderij van Willy Gorissen is de achtergrond deels donker, deels licht. De vaas is een mat zwart met een kleine schittering. De gele accenten maken het werk spannender dan de andere werken hier, omdat het contrasteert met het roze van de bloemen. Het stilleven van Pisarro laat de meeste diepte zien. Zowel het glas als de bloemen vragen om aandacht, maar de balans is hier prachtig.

Vergankelijkheid

Bloemen zijn vergankelijk, als je ze net geplukt hebt gaan ze al dood. Dat is ook het doel van een bloem: om dood te gaan teneinde zaden te produceren. Die vergankelijkheid mag best tot uitdrukking komen in het schilderij, door bijvoorbeeld wat verlepte blaadjes te laten zien. Dit is ook in overeenstemming met de traditie van de Nederlandse schilderkunst. Veel stillevens, ook die met bloemen, waren bedoeld als een memento mori. Denk ook aan het versje dat veel in poëziealbums wordt gebruikt: bloemen verwelken... schepen vergaan... maar onze liefde... blijft altijd bestaan.

	Emil Carlsen onbekende datum	Elfriede Lohse-Wächtler (1899–1940) Tulp in vaas	Henri Fantin-Latour (1836–1904) Witte lelies
	Schilderijen waar de kwetsbaarheid en de vergankelijkheid van de bloemen tot ontroering bij de waarnemer kan leiden.

Compositie

Bloemen lenen zich door hun natuurlijke vorm voor een losse compositie. Als je ze stijf en symmetrisch naast elkaar zet krijg je een onnatuurlijk geheel. Maar dat kan natuurlijk wel je doel zijn. Er is niets verboden in de schilderkunst. De schrijfster van dit boek vindt onderstaande voorbeelden van een stijve compositie, een te grote detaillering, niet zo fraai. Maar smaken verschillen.

Botanische afbeeldingen

Het maken van botanische afbeeldingen is een vak apart. Het zijn eerder ingekleurde tekeningen dan schilderijen, omdat de details zeer nauwkeurig weergegeven moeten worden. Vaak wordt de aquareltechniek gebruikt, omdat ook daarmee heel precies kan worden geschilderd. De verdunde verf is heel netjes, "binnen de lijntjes" aan te brengen. Toch kan een botanisch schilderij ook wel schoonheid in zich hebben. Hieronder een aantal voorbeelden puur ter inspiratie.

	Mary Morris Vaux Walcott 1860 – 1940 Darlington californica	Hoffmann-Dennert, voorjaarsbloemen, crocus, narcis, sneeuwklokje en salamonszegel.	Yokohama Ueki Kabushiki Kaisha. 1909 roos	Een korstmos