Schilderen/Corrigeren

Stel dat je vindt dat de compositie van een schilderij toch niet goed is, je wilt misschien een voorwerp verplaatsen, of de hoofdpositie van je model aanpassen. Wees dan hard voor jezelf, haal alles weg wat niet goed is. Aarzel niet, haal liever iets te veel weg dan te weinig, "kill your darlings". Heb zelfvertrouwen, als de eerste keer iets goed gelukt is, zal het de tweede keer ongetwijfeld ook wel lukken.

Een schilderij met acrylverf is makkelijk te corrigeren, je kan gewoon over de oude verf heen schilderen, tenzij de verf al te dik is aangebracht.

Met een olieverfschilderij is het lastiger, de onderliggende lagen kunnen nog te nat zijn, te vet zijn, of teveel structuur bevatten om eroverheen te schilderen.

Corrigeren van nog natte verf

Afschrapen

Als de verf met het verkeerde stuk nog nat is, ga er dan niet overheen schilderen, maar schraap de natte verf dan zoveel mogelijk weg met de zijkant van een schildersmes. Gooi de afgeschraapte verf weg, die is niet opnieuw te gebruiken (tenzij binnen enkele minuten de verf is afgeschraapt natuurlijk). Indien nodig kan je de verkeerde plek ook schoonpoetsen met een lap gedrenkt in terpentine. Let erop dat de terpentine niet gaat druipen over de stukken die je niet wilt weghalen.

Na het afschrapen zie je het foute beeld waarschijnlijk nog wel staan. Dat is niet erg, je kan er gewoon de betere versie overheen schilderen. Aan de plek van het foute beeld kan je bovendien goed zien hoe je de betere versie wilde maken. Naar het schijnt gebruikte de schilder James Whistler deze techniek juist om mooie effecten te verkrijgen, bijvoorbeeld voor het tere textiel van een dunne jurk.

Een alternatief voor schrapen is deppen: dat is vooral bruikbaar als de laag olieverf te dik is. Dep er dan telkens met een stuk papier of oude lap wat verf vanaf.

	De Staalmeesters van Rembrandt uit 1662	Hetzelfde schilderij met röntgenstralen
	Zelfs een zeer goede kunstschilder als Rembrandt herzag wel eens zijn compositie. In de röntgenopname van de Staalmeesters is te zien dat Rembrandt bijvoorbeeld het hoofd van de man in het midden twee keer heeft verplaatst, voordat hij tevreden was over de positie ervan. Aan de rechterkant waren oorspronkelijk meer figuren voorzien, maar die zijn geheel verwijderd. Dat kan natuurlijk ook gedaan zijn op verzoek van de opdrachtgevers van het schilderij.

Tonking

Een minder rigoreuze manier om teveel aan verf weg te halen is "Tonking", genoemd naar de schilderdocent Henry Tonks. Te dikke lagen verf op het nog natte werk van olieverf, veroorzaken dat je niet meer door kan werken; er kunnen geen nieuwe lagen meer worden aangebracht omdat die zich vermengen met de verf eronder. Het resultaat is een modderige kleur. Neem een oude krant, en scheur het op maat. Druk het tegen je schilderij aan en wrijf met je vingers of de duim van je hand zachtjes over de krant. Wacht een paar minuten en trek de krant dan voorzichtig van het schilderij af. Het teveel aan verf komt mee met de krant en je kan weer verder werken. Je kan ook een papieren handdoek of een goede kwaliteit keukenpapier gebruiken. Een tissue is waarschijnlijk wat te dun voor dit doel.

Retoucheervernis

Een manier van correctie waarmee de onderlaag niet weggehaald hoeft te worden is door een laagje retoucheervernis aan te brengen op de plaats die gecorrigeerd moet worden. Na droging kan daar weer overheen geschilderd worden.

Een droog deel corrigeren

Als het gedeelte dat je wil verbeteren al droog is, en als de structuur je niet bevalt, schuur het dan af met wat staalwol of schuurpapier. Maak vervolgens de oude verf iets vochtig met wat lijnolie vermengd met terpentijn en veeg over het deel dat je opnieuw wil beschilderen. Overdrijf daarbij niet, want dan pakt de nieuwe verflaag niet op het geschuurde oppervlak. Door het vochtig maken wordt het oppervlak weer enigszins glad, zodat je er prettig met nieuwe verf overheen kan gaan. Als je de oude verf laat zitten, zal de structuur door de nieuwe verf zichtbaar blijven. Dat hoeft eigenlijk geheel niet storend te zijn, je kan er een levendig oppervlak door krijgen.

Niet te netjes

Verwijder de oude verf niet te netjes. Laat de randen rafelig en ruw en laat eventueel nog wat van de onderlaag zien. Probeer net zo gedurfd en spontaan te schilderen als bij de eerdere verflagen, anders ziet het gecorrigeerde deel er heel anders uit dan de rest, en gaat het juist opvallen.