Schilderen/De kunst van het weglaten
Weglaten is essentieel bij het schilderen; anders zou je net zo goed, of misschien wel beter, een foto kunnen maken. Als iemand bijvoorbeeld gaat schilderen in de buitenlucht ziet zij of hij allerlei combinaties van vormen, kleuren, lijnen en texturen, die vaak volkomen toevallig zijn. Wat je in werkelijkheid ziet zal vrijwel nooit zo perfect zijn dat je precies dát wilt schilderen. Je zult keuzes moeten maken. Je moet selecteren, rangschikken en wellicht ook sommige vormen veranderen zodat ze passend zijn. "Minder is meer", dat is iets wat je in gedachten kan houden bij het maken van je schilderij.
Weglaten in landschappen
bewerkenDe Japanse landschapskunstenaars zijn meesters in het weglaten, vooral de schilders uit de Edo-periode. Later werd er gedetailleerder geschilderd. De Japanners lieten in het schilderij gewoon gedeeltes leeg, of deden dat door de aanwezigheid van wolken of mist te suggereren. De vorm en het ritme van de tussenruimte is dan erg belangrijk in het schilderij.
Kimuara Tangen 1753 |
Sakai Hōitsu (1761–1828) |
Shibata Zeshin 1872 |
Wada Eisaku 1918 | |
Vier afbeeldingen van de in Japan zo geliefde vulkaanberg Fuji. Vooral in de oudere schilderijen is heel veel weggelaten. Onder invloed van de westerse kunst, toen Japan weer opengesteld werd na de Edoperiode (1603 - 1868), werd de Japanse kunst ook gedetailleerder. |
De bovenstaande voorbeelden laten allemaal een rustig, evenwichtig, schilderij zien. Hieronder staan een paar voorbeelden van bijna "horror vacui", de angst voor de leegte. De schilderijen zijn zo vol met details, dat je niet weet waar je kijken moet en waar het begin en het einde van het schilderij is. Deze manier van schilderen was vooral populair tijdens de barok.
Details weglaten bij een portret
bewerkenTegenwoordig vinden we het niet meer zo mooi, een schilderij dat elk detail laat zien. Het is de norm geworden, zelfs noodzakelijk voor een bevredigend resultaat, om dingen in een schilderij weg te laten. Je laat bewust dingen weg die je in werkelijkheid wel ziet. Je kan bijvoorbeeld niet elk haartje van het model op een portret schilderij weergeven, noch elk plooitje in een kledingstuk.
Details weglaten bij een boeket
bewerken
Een aanpak stap voor stap
bewerkenStel, je hebt een schilderij gemaakt, het is bijna af, maar je vindt het resultaat niet bevredigend. Het kan zijn dat er gewoon teveel op staat, teveel kleur, teveel details. Probeer erachter te komen waar het aan ligt op de volgende manier:
- Stel jezelf vragen. Ga op enige afstand van je schilderij staan. Doe je ogen dicht, maak je hoofd leeg. Doe je ogen langzaam open en kijk naar je schilderij. Stel je een aantal vragen zoals:
- Wat was ik oorspronkelijk van plan met dit schilderij?
- Wat valt mij op in dit schilderij, wat raakt mij het meeste?
- Op welke plek staan de onderdelen waar het eigenlijk om gaat?
- Als je het niet ziet, zet het schilderij op zijn kop, misschien zie je het dan.
- Kijk nu verder en zoek de verstorende delen van het schilderij, neem je tijd en aarzel niet je de meest lastige vragen te stellen, wees kritisch op jezelf.
- Welke delen van het schilderij zijn overbodig?
- Houd je hand voor zo een onderdeel, wordt het resultaat dan beter?
- Wees geduldig, lukt het niet, kijk dan een paar uur later nog eens kritisch.
- En nu het moeilijkste, de knoop doorhakken.
- Besluit nu om de storende delen weg te schilderen.
- Hoe ga je dat doen? Begin niet zomaar.
- Denk na welke kleur je daaroverheen zet. Kies een kleur die al in het schilderij voorkomt.
- Moeilijk, vooral als je veel tijd hebt besteed aan het onderdeel dat je nu weghaalt .
- Kill your darlings... het doet pijn, maar het eindresultaat zal beter zijn.