Schilderen/Ezel

Een schildersezel wordt gebruikt voor schilderen met olieverf of acrylverf. Bij het aquarelleren is een ezel alleen bruikbaar als je met hele droge verf werkt, want natte aquarelverf gaat onherroepelijk druipen. Daarom worden aquarels geschilderd terwijl ze plat liggen. Sommige ezels kunnen ook het werk horizontaal zetten, dan zijn ze wel bruikbaar voor aquarel uiteraard.

Het doek of paneel staat op de ezel rechtop, of iets naar achteren. De schilder kan dan een paar passen achteruit doen om het werk goed te bekijken. Als het werk op een tafel ligt, is dat niet mogelijk.

Een goede ezel is in hoogte verstelbaar, zodat je zowel zittend als staand kan schilderen. Zorg bij het instellen van de ezel ervoor dat de plek waar je werkt ongeveer op ooghoogte ligt.

Voordeel van het gebruik van een ezel is vooral dat je het onderwerp en het schilderwerk tegelijk kan zien, als je ervoor zorgt dat je langs de ezel naar het onderwerp kijkt, bijvoorbeeld als je een model of een landschap schildert. Daarnaast kan je met een ezel ergonomischer werken, je hoeft niet gebogen over je werk te zitten. Tenslotte bereik je met het rechtop zetten van het werk, dat de perspectivische vertekening minder is.

Léonard Defrance, zelfportret bij zijn ezel (1791). Kijk eens hoe de schilder het hout van de ezel heeft weergegeven. Op een lichte ondergrond zijn met een droge kwast met bruine verf een aantal lange streken gezet, waarbij de ondergrond zichtbaar is gebleven. Dit wordt aangeduid met "halfdekkend". Waarschijnlijk heeft de schilder de haren van de kwast uit elkaar gedrukt om dit te kunnen doen. Een alternatief is dat hij met bijv. een kam door de natte bruine verf heen de lichte ondergrond tevoorschijn heeft gehaald. Vervolgens heeft hij met een nattere kwast nog wat ogenschijnlijk willekeurige streken gemaakt. De koppen van de houten verbindingen zijn met een "nat in nat" techniek als een dikke stip neergezet.

Let op bij het kopen van een atelierezel dat deze in de hoogste stand ook in je (zolder)kamer past. Bij een goede ezel wordt het doek of paneel niet alleen aan de onderkant ondersteund, maar wordt het ook aan de bovenkant vastgeklemd.

Er bestaan verschillende types ezel, atelierezels, veldezels en tafelezels.

Atelierezel

Een atelierezel, ook wel genoemd studioezel, is een grote, meestal houten, ezel. Deze is zwaar en geschikt voor vrijwel alle maten schilderij, met uitzondering van de allergrootste werken. Koop naar gelang je budget de zwaarste ezel die bestaat.

De constructie van een atelierezel kan zijn een driepoot of in een meer of minder versterkte H-vorm. Deze laatste is zwaarder en steviger.

	Atelier ezel, eenvoudige driepoot	Atelier ezels met H-vorm, links een eenvoudig model en rechts een zwaar model met contragewicht	Veldezel uitgezet	Veldezel in opgevouwen toestand
	Ezels in verschillende vormen en maten

	Christian Krohg (1912)	Anoniem, 18e eeuw	John Singer Sargent (1856–1925)
	Drie schilderijen waarop een ezel is afgebeeld. Het middelste schilderij laat een ezel zien waarop wel een zeer groot schilderij kan staan. Laten we eens kijken naar de emoties in deze schilderijen. In het middelste schilderij bekijkt een boer het schilderij en staat perplex. Dit is te zien door de houding waarin hij staat, een beetje door zijn knieën gezakt en met zijn handen omhoog. Het linker portret laat de concentratie van de schilder zien. De stemmige tonen suggereren deze sfeer, evenals de hoed die over de ogen valt, een en al focus, de schilder ziet niets anders dan zijn onderwerp en zijn doek. In het rechter schilderij, zit de vrouw, de kunstenares, rechtop, energiek is zij bezig het haar schilderij. De man daarnaast hangt erbij, lijkt wat verveeld. Hij wacht maar totdat het over is.

Veldezel

Een veldezel is een lichte, draagbare ezel, die meegenomen kan worden als je buiten wilt schilderen. De ezel is opvouwbaar en meestal van licht metaal. De lichtste ezels zijn uiteraard zeer gevoelig voor wind en kunnen omvallen als er een groot doek op staat. Je kan de ezel bij wind natuurlijk vastbinden aan een boom of aan een hek. Een mogelijkheid is ook om hem vast te zetten met scheerlijnen en tentpennen. Natuurlijk ben je vrij de veldezel ook binnenshuis te gebruiken.

Tafelezel

Dit is een kleine ezel, alleen bruikbaar voor een klein werk. De ezel wordt voor je op tafel gezet Er zijn ook schilderskisten in de handel met een ingebouwde tafelezel.

Geen geld

Heb je geen geld voor een ezel, dan kan je wellicht met wat creativiteit iets anders bedenken om je schilderij rechtop te kunnen zetten, bijvoorbeeld een smal plankje tegen je muur schroeven, met een rand, zodat het schilderij er niet naar voren afglijdt. En als je handig bent kun je natuurlijk ook zelf een relatief goedkope ezel maken van houten balken en latten en andere materialen van de plaatselijke bouwmarkt. Op internet zijn vele voorbeelden en bouwtekeningen te vinden: van een simpele driepoot tot een volledig verstelbare zware studio ezel met contragewicht.