Schilderen/Kwaliteitscontrast

Bij het kwaliteitscontrast gaat het om de mate van verzadiging van de kleur. Een doffe kleur contrasteert sterk met een felle kleur. Dat wordt kwaliteitscontrast genoemd.

De kleur geel bijvoorbeeld kan heel fel zijn maar ook heel dof. In de figuur hiernaast wordt een groot contrast tussen helder geel en matter geel zichtbaar.

De sterkte van het contrast wordt bepaald door de mate van verzadiging van de kleuren. De ongemengde kleuren van de kleurencirkel (rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet) zijn het meest verzadigd.

Er zijn verschillende manieren om de sterkte en verzadiging van een kleur af te zwakken. De belangrijkste zijn:

• Wit toevoegen. Hiermee wordt de kleur lichter, maar ook zwakker van intensiteit. Zuiver rood is verzadigd. Wordt wit toegevoegd dan ontstaat het onverzadigde roze.
• Zwart toevoegen. Hiermee wordt de kleur donkerder.
• Grijs toevoegen. Hiermee wordt de kleur afgezwakt; afhankelijk van de toon van het grijs wordt de kleur lichter of juist donkerder.
• De complementaire kleur toevoegen, of twee andere kleuren toevoegen (in het geval van geel, een beetje rood en een beetje blauw bijmengen)

Voorbeelden

Hieronder twee voorbeelden van schilderijen met een sterk kwaliteitscontrast in de gebruikte kleuren.

	In de figuren hierboven, van een schilderij met vrij weinig licht/donker contrasten, wordt het kwaliteitscontrast geïllustreerd. Het is een schilderij van een bosweg, door de Zwitserse schilder, Alexandre Calame, medio 19e eeuw. In de kleurversie van het schilderij zijn in het gebladerte en in de verte duidelijk de fellere groenen van de zwakkere tinten groen te onderscheiden. Het oog trekt dan ook naar die felle kleuren toe. In de zwart-wit versie van het schilderij trekt eigenlijk alleen de lichte streep op het pad de aandacht.

	De jong overleden expressionistische schilder August Macke werd beïnvloed door het licht in Noord-Afrika. In de kleurige versie van zijn schilderij uit 1914 trekken vooral de felle rode banden van markies de aandacht, en natuurlijk de hoofddoek van de vrouw. In de zwart-wit versie zijn het de lichte delen, de arm en de lichte muur naast de deur, die de meeste aandacht trekken. Overigens gebruikt Macke hier ook het complementair contrast tussen rood en groen, en het kwantiteitscontrast (weinig groen ten opzichte van veel rood).