Leer jezelf ecologisch tuinieren/De moestuin: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Selderie: aanpassing |
aanpassing |
||
Regel 1:
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Moestuin_in_september_%28vegetable_garden%29.jpg}}
{{groen}}<small>Wist je dat je in de moestuin echt geen energieverslindende gestookte kas nodig hebt? Met [[
<div style="text-align:right;">Een uit de kluiten gewassen moestuin in september →</div></small>.{{einde}}
== Inleiding ==
Lekkere groenten uit eigen tuin, wie wil dit niet? Als je eenmaal het verschil geproefd hebt met de smakeloze kas/vriescel producten en jouw verse (verser kan niet), zongerijpte, biologische groenten en fruit weet je waarom je al die energie erin stopt.<br/>Want dat moet je je wel realiseren, zeker een wat grotere moestuin eist veel onderhoud. Als je er voor kiest om op een ecologische manier te tuinieren (en dus niet bij elk ongewenst kruidje of beestje de gifspuit te grijpen) moet er veel handwerk verricht worden. Schoffelen, wieden en verzorgen.<br/>Maar als je dan die microscopisch kleine zaadjes ziet uitgroeien tot reusachtige boerenkolen voel je de voldoening van dat werk.<br/>Heb je alleen de beschikking over een balkon, kies dan wat kleine producten. Bijvoorbeeld een tomatenplant in een grote pot, een druif die je misschien bovenlangs kan leiden, knoflook in een bak aan de reling en ook boontjes vragen niet veel ruimte. Neem een grote cementbak en stort die vol aarde. Steek er drie (bamboe)stokken in die je van boven bij elkaar bind als en soort wigwam. Bij elke stok stop je 3-5 zaadjes in de grond en dan wacht je tot de stengels boven de punt uitgroeien overladen met bonen die zo de pan in kunnen. Bind de stengels af en toe vast om ze te leiden.<br/>Sommige mensen zijn in het bezit van een plat dak waar ze op kunnen komen. Daar kun je een prachtige daktuin van maken. Let wel op dat je de bedekking niet kapot maakt en dat je de boel niet te zwaar belaadt. Eigenlijk is dit specialistenwerk, maar een plantje hier en daar en een leuk zithoekje geven geen problemen.<br/>Je kan natuurlijk ook op zoek gaan naar een [[w:volkstuin|volkstuin(tje)]]. Niet te ver weg want er zijn periodes dat je er dagelijks heen moet. Stel je wel goed op de hoogte van eventuele regels, want sommige volkstuinen willen bijvoorbeeld niet dat je je buren 'besmet' met jouw prachtige brandnetels die je gebruikt als spuitmiddel (gier), voor de thee of als soep.
== Teeltwisseling ==
Teeltwisseling wordt ook wel vruchtwisseling genoemd. Omdat blad-, wortel- en bloemgewassen ieder hun eigen soort voeding uit de grond halen is het beter niet elk jaar op dezelfde plek te telen. De grond raakt dan uitgeput. Kool zal gebreken en ziektes gaan vertonen en ook aardappelen mogen maar één jaar op dezelfde plaats blijven staan.<br/> De beschikbare ruimte wordt in tien bedden verdeeld. De grijs gekleurde kunnen eventueel vervallen als je ruimte beperkt is. Als je een lange, smalle ruimte hebt leg je de bedden gewoon op een rij. Maak de bedden niet breder dan 150 cm met daartussen een klein looppad, houtsnippers staat erg mooi al moet je die elk jaar bijvullen. Zo kan je van beide kanten bij de gewassen.<br/> Ieder jaar schuif je alles een bed op. De genoemde gewassen zijn natuurlijk maar een indicatie. Kijk in de [[
[[Image:Teeltwissel.PNG|400px|none]]
=== Braak ===
'''Bed 1'''<br/> Braak laten liggen betekent dat er na de oogst van het jaar ervoor, een jaar weinig tot niets op het bed geteeld wordt. Strooi compost uit en verwijder elk opkomend (on)kruid plantje. Zo maak je het bed redelijk (on)kruidvrij voor volgend jaar.<br/> Groenbemesting is ook een mogelijkheid. Je zaait het bed breedwerpig in met blauwe, witte of gele [[
=== Boon ===
'''Bed 2'''<br/> Bonen zijn te verdelen in stambonen die laag blijven en geen steun nodig hebben en stokbonen die zich langs [[#Bonenstaken|stokken]] omhoog winden. Verder zijn er de slabonen (ook wel sperzie- of prinsesseboon genoemd) die met de peul in groen stadium worden gegeten en droogbonen waarvan de peulen vliezig zijn en alleen de zaden worden gegeten. Bonen houden van een zonnige, enigszins beschutte plek. Zoek een mooie dag uit om te zaaien, bij koud en nat weer tijdens de kieming is de opkomst minder. Maak voor de stokbonen [[#Bonenstaken|staken]] en zet daaronder en tussen de stambonen. Ook [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Aardappel ===
'''Bed 3(+7)'''<br/> [[
=== Wortel ===
'''Bed 4(+8)'''<br/> Tot de wortelfamilie behoren:
* [[
* [[
* [[
Zet op deze bed(den) ook gewassen uit de [[#Ui|uien-]] en [[#Raap|raapfamilie]]. Natuurlijk ook weer wat van de goede buren en gewassen die insecten en ziektes weren.
=== Ui ===
'''Bed 4(+8)'''<br/> De uienfamilie wordt om en om in het [[#Wortel|wortelbed]] geplaatst. Ze bestaat uit:
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Raap ===
'''Bed 4(+8)'''<br/> Gewassen uit de raapfamilie worden op het bed met de [[#Wortel|wortels]] en [[#Ui|uien]] gezaaid. Tot deze familie behoren:
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Sla ===
'''Bed 5'''<br/> Sla heeft veel verzorging nodig (vooral in de droge periode). Op dit bed komt de slafamilie die bestaat uit:
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Komkommer ===
'''Bed 5'''<br/> Weliswaar zijn het goede buren van de meeste sla soorten, maar door de aard van deze gewassen passen ze beter in de (koude) kas of bak (warmte minnend) of op een aparte plek in de (moes)tuin vanwege hun omvang. Gewassen uit de komkommer familie zijn:
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Erwt ===
'''Bed 6'''<br/> De meeste gewassen uit deze familie zijn in augustus oogstrijp dus kan je hier ook gewassen planten (goede buren) die later groot worden. Onder de erwtenfamilie wordt verstaan:
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Kool ===
'''Bed 9'''<br/> Gewassen uit de koolfamilie zijn voorbeelden die in het begin langzaam groeien en laat oogstrijp zijn. Ze groeien optimaal bij voldoende vocht, niet te hoge temperatuur en een goede bemesting. Vooral de sluitkolen stellen hoge eisen en gedijen het best op wat zwaardere gronden. Zet hier in het begin vroege gewassen tussen.
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
=== Bewaren ===
'''Bed 10'''<br/> Dit bed gebruik je voor [[
=== Selderie ===
De selderiefamilie past wel ergens tussen. Bij de [[#Boon|bonen]], [[#Wortel|wortels]] of [[#Sla|sla]] vindt het wel een plekje. Let op goede/slechte buren. Tot de familie behoren:
* [[
* [[
* [[
=== Granen ===
Regel 102:
== Goede en slechte buren ==
Het meest bekende voorbeeld van goede buren is de wortel en de ui. De wortel lokt de wortelvlieg en stoot de uienvlieg af. De ui lokt de uienvlieg en stoot de wortelvlieg af. Zo helpen ze elkaar in het zoveel mogelijk beschermen tegen schadelijke insecten.<br/> Maar niet alleen dat is het geval bij goede en slechte buren. Ook in de groei kunnen ze elkaar helpen of juist bestrijden. Zaai en plant goede buren dus bij elkaar en de als slechte buren aangegeven gewassen een stuk uit elkaar.<br/> Vlinderbloemigen (bijvoorbeeld bonen en erwten) hebben wortelknolletjes die samen met stikstof bindende bacteriën stikstof uit het luchtmengsel voor planten opneembaar maken. Stikstof is nodig voor de groei van snelle groeiers als bijvoorbeeld komkommers en kool.<br/> Er zijn een aantal algemene regels op te noemen:
* De een wil beschutting en de ander geeft die (augurken en mais).
* De een geeft stikstof waar de ander dat nodig heeft.
Regel 108:
* De een geeft een stof af waar de vijanden van de ander niet van houden.
* Sommige planten werken algemeen zuiverend (ui en knoflook).
Welk gewas een goede of slecht buur is van de ander lees je in de uitgebreide beschrijvingen van de gewassen die je kan vinden via het [[
Vaak wordt in de kalender bij de goede/slechte buren met één woord een hele groep aangeduid (zie [[#Teeltwisseling|teeltwisseling]])
Regel 115:
[[Image:Aanaarden.PNG|400px|none]]
[[Image:Aardappel_groene_knollen_%28Solanum_tuberosum%29.jpg|thumb]]
Sommige gewassen moeten tijdens de groei aangeaard worden. Meestal is dit omdat het eetbare deel boven de aarde gaat groeien en beschermd moet worden tegen zonlicht. Bijvoorbeeld aardappelen worden groen en vormen een hoog gehalte aan solanine en zijn dan ongeschikt om te eten. [[w:Solanine|Solanine]] is een sterk gif. Het wordt door koken niet afgebroken, wel verdwijnt het meeste door schillen en goed pitten.<br/> Om groenkleuring te voorkomen wordt regelmatig aarde tegen de plant opgeschoven. Je kan dat met de hand doen of een hark gebruiken en daarmee aarde naar de plant toe trekken.
=== Bonenstaken ===
[[Image:Bonenstaken.PNG|400px|none]]
Stambonen hebben geen steun nodig, ze vormen een soort struik, maar staakbonen zijn sterker. Sommige soorten (bruine en witte boon) zijn alleen in de stam uitvoering. Staakbonen hebben ook een hogere opbrengst, maar je moet wel staken plaatsen.<br/> Zet (bamboe)stokken van minstens 2,5 meter stevig in de grond op de bovenstaande manier en maak op de kruispunten bovenaan een horizontale staak vast. Rondom elke staak plant je 7 bonen die je later uitdunt op 5. Bonen zijn linkswindend (tegen de zon in) en als ze loswaaien moet je ze dus linksom vastzetten. Zaai een paar extra bonen in een potje als reserve.
{{sub}}
| |||