Ab Urbe Condita/De imperio: verschil tussen versies

 

==Principaat==

In de praktijk hadden de hoge ambtenaren onder het ''principaat de facto'' geen militair bevel meer{{fn|10}}. Het ''imperium consulare'' en ''imperium proconsulare'' (voor het eerst aangetroffen bij Val. Max., VI 9 § 7, VIII 1 ''amb.'' 2.) vormde samen met de ''tribunicia potestas'' het fundament van de ''princeps'' zijn macht. In - 23 werd het dit ''imperium'' toegestaan ook in Rome zelf zich te laten gelden (Cass. Dio, LIII 32.5.). Omdat de volgende ''principes'' dit ''imperium'' door de senaat (en later vooral door het leger) werd toegekend, werd zijn regeringsaantreding ''dies imperii'' genoemd.

 

 

Het geheel van bevoegdheden van de ''princeps'' zou de ''imperatoria potestas'' worden genoemd in de ''lex de imperio Vespasiani'' (cf. ''CIL'' <span class=plainlinks>[http://compute-in.ku-eichstaett.de:8888/pls/epigr/epiergebnis?p_belegstelle=CIL+06%2C+00930&r_sortierung=Belegstelle VI 930].) die Vespasianus in 69 zijn bevoegdheden als ''princeps'' schonk{{fn|12}}.

==Dominaat==

Door het verlies van de militaire bevoegdheid van het ''imperium'' onder Augustus werd er door de juristen in de 3e eeuw het ''imperium merum'' (zuiver ''imperium'') en het ''imperium mixum'' (gemengd ''imperium'') onderscheiden, waarbij de ''iurisdictio'' als belangrijkste element werd gezien van het ''imperium'' van hoge magistraten (''Dig.'' 1 ''tit.'' 21 § 5.1, 2 ''tit.'' 1 § 3-4, 50 ''tit.'' 1 § 26.){{fn|13}}.