Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen/Gezin: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Beetjedwars (overleg | bijdragen)
Beetjedwars (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Sociale geschiedenis van de vroege Middeleeuwen}}
 
<big>'''810. Gezin'''</big>
 
==Parentele==
Regel 11:
*Een arme die een grote boete moest betalen voor een misdrijf, kon terugvallen op zijn parentele want financiële solidariteit was verplicht.
*Er waren veel regels die de erfenis regelden.
*Men bezat de grond gezamelijk.<ref>VrouwenDe vrouw mochtenmocht volgens het [[w:Salische Franken|Salische]] recht geen grond erven, want anders zou (bij hethaar huwelijk van de vrouw) dit voorname bezit van dehaar parentele (en daarmee de parentele zelf), toevallen aan de parentele waarinvan de vrouwhaar toetradman. Vrouwen bezaten wel opvolgingsrecht: een vrouw kon een koning opvolgen</ref> .
 
De leden van de parentele leefden soms met tientallen tegelijk in grote huizen, opgebouwd rond een houten constructie, met een dak van stro en vaak met lemen muren. Ze sliepen met zijn allen, naakt en door elkaar heen.
 
De parentele beschermde haar leden en zij waren er afhankelijk van. Het Salische recht stelde dat als iemand zijn parentele wilde verlaten, hij voor de rechter vier [[w:Els (geslacht)|Elzentakken]] boven zijn hoofd moest breken en de stukken in de vier hoeken van de rechtzaalrechtszaal moest gooien. Vervolgens moest hij onder ede verklaren dat hij afzag van iedere bescherming en van zijn rechten op opvolging en erfenis alsmede van de genoegdoening (boeteweergeld) die betaald werd als een van zijn familieleden werd vermoord. Als hij zelf stierf of gedood werd, dan zou de erfenis of dehet vergoedingweergeld naar de [[Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk/Rechtspraak#Rechtspraak als wapen van de machtigen|fiscus]] gaan.<ref>De Els werd gezien als een onheilsboom die bij verraderlijke wateren groeide en geen warmte gaf als je haar opstookte. Het gebruik van het takken breken en wegsmijten zou de individualist voor een gewelddadige dood moeten behoeden</ref>.
 
In de [[w:Karolingen|Karolingische]] tijd begon de kerk aan te dringen op het stichten van kerngezinnen met alleen ouders en kinderen en zonodig de grootouders.
 
==Man==
Het hoofd van de parentele (de patriarch) zou een nakomeling zijn geweest van een oud en aanzienlijk geslacht. Hij beschikte over zijn kinderen ([[w:en:Mund (in law)|mundium of mund]]) en zorgde ervoor dat "het bloed zuiver bleef", met andere woorden: dat duidelijk was dat de kinderen van de wettige echtgenoten waren en dat er zoveel mogelijk binnen de parentele getrouwd werd zodat de erfenissen ook binnen de parentele bleven.
 
==Vrouw==
Regel 28:
Kinderen trouwden meestal als ze rond de twaalf jaar waren. De ouders arrangeerden dit huwelijk en daar werden noch de jongen noch het meisje bij geraadpleegd. Officieel was het al vanaf 614 verboden om een vrouw uit te huwelijken tegen haar wil, maar in de praktijk werd er gewoon van haar verwacht dat ze instemde, evenals van de man.
 
Zowel in het [[w:Salische Franken|Salische]] als in het [[w:Bourgondiërs|Bourgondische]] recht moest een jongen die zich ging [[w:verloving|verloven]], aan de vader van het meisje in een openbare ceremonie een kleine som gelds betalen om daarmee symbolisch de ouderlijke macht (mund) over het meisje af te kopen. <ref>De jongen gaf tevens het meisje een waarborgsom waardoor hij zich verplichte met haar te trouwen.</ref>.
 
*Als de jongen een andere vrouw trouwde dan zijn verloofde, kreeg hij een (fikse) boete van 62,5 [[w:schelling|schelling]].
*Als het meisje het gearrangeerde huwelijk weigerde, volgde er een groot schandaal en meestal moest zij toegeven.
*Als het meisje in het geheim trouwde met een man van haar eigen keuze, dan zag men dat als [[w:echtbreuk|overspel]] en werd ze vanaf dat moment voorgoed als onzedig beschouwd. Het huwelijk werd ongeldig verklaard en het meisje kon de doodstraf krijgen.
*Een man die in het geheim met een meisje trouwde van zijn eigen keuze, betaalde de ouders van dat meisje twee of drie maal de huwelijksprijs (mund). Verder moest hij een forse boete aan zijn eigen vader betalen en een boete aan de fiscus. Maar dit huwelijk was niet ongedaan te maken, omdat de man het initiatief had genomen.
 
==Ceremonie==
De verloving werd zowel door de Franken als de Bourgondiërs als gelijkwaardig aan het huwelijk gezien. De verlovingsceremonie was doorgaans zelfs mooier dan die van het huwelijk. Er konden na de verloving nog een tot twee jaar voorbijgaan vóór het huwelijk werd gesloten. De verlovingsceremonie was doorgaans mooier dan die van het huwelijk.
 
Bij de huwelijksceremonie was er een groot banket met drank, gezang en obscene grappen (om de vruchtbaarheid te bevorderen). Het meisje kreeg een geschenk (de bruidschat): huisdieren, kleding, sieraden, edelstenen, munten, een kist, een bed met beddegoed, gereedschap, pantoffels (een oud Gallisch gebruik<ref>Ter bevordering van de huiselijk vrede.</ref>) en een gouden ring (een Romeinse traditie<ref>Symbool van de eeuwige trouw. De Romeinen droegen de ring aan de rechter middelvinger of de linker ringvinger, want volgens de Egyptische artsen liepen vanaf deze vingers zewnuwen naar het hart. Adelijke vrouwen hadden ook nog een zegelring om de rechter duim.</ref>). Tot slot kusten de verloofden elkaar op de mond. Bij de [[w:Gallo-Romeinse Rijk|Gallo-Romeinen]] bracht het bezoek daarna het paar naar hun huis en legde ze samen in het huwelijksbed. Na de huwelijksnacht gaf de jonge man (zowel bij de Franken als bij de Bourgondiërs) zijn vrouw de morgengave, als hij haar tenminste maagdelijk had bevonden, want dat garandeerde hem dat de kinderen die er kwamen van hem waren.
 
Tweede en derde huwelijke waren zeer gangbaar (vanwege de hoge sterfte, vooral onder vrouwen) maar niet zeer geacht. Een vrouw die al getrouwd was geweest kreeg uiteraard geen morgengave.
 
Als de vrouw niet maagdelijk was gebleken, was het huwelijk niet geldig. Een vrouw kon alleen bescherming krijgen als ze maagdelijk was, want dan was het nageslacht zeker van haar echtgenoot en konden zijn kinderen van hem erven. Dat de erfopvolging duidelijk was, werd als belangrijker beschouwd dan het huwelijk zelf. De vrouw moest vóór alles maagdelijk blijven.
De parentele was dus voor haar voortbestaan afhankelijk van maagden. Er waren veel maatregelen om echtscheiding tegen te gaan en er waren maatregelen tegen mensen die weigerden het gearrangeerde huwelijk te voltrekken.
 
Tweede en derde huwelijke waren zeer gangbaar (vanwege de hoge sterfte, vooral onder vrouwen) maar niet zeer geacht. Een vrouw die al getrouwd was geweest kreeg uiteraard geen morgengave.
 
==Hiërarchie==
Voortplanting was voor de Franken heel belangrijk. Het doden van een jonge, vrije vrouw die vruchtbaar was, werd beboet met 600 schelling. Na haar [[w:menopauze|menopauze]] en voor haar eerste [[w:menstruatie|menstruatie]] bedroeg de boete nog maar 200 schelling. Het doden van een zwangere vrije vrouw kostte 700 schelling. Aan het einde van de zesde eeuw kostte het doden van een zwangere vrouw 600 schelling en 600 schelling extra als het verwachte kind een jongetje zou zijn geweest en 200 schelling extra als het verwachte kind een meisje zou zijn geweest.
 
Er was dus een hiërarchie:
*Een jong meisje (voor haar vruchtbareeerste periodemenstruatie) en een oudeoudere vrouw (na dehaar menopauze) waren 200 schelling 'waard'.
*Een jongetje was 600 schelling 'waard'.
*Een zwangere vrouw was 600-700 schelling 'waard'.
Regel 58:
In een oorlog waren vrouwen en kinderen kostbare "goederen" (zie 'hiërarchie', hierboven). Als er een stad was veroverd, werden alle mannen (iedereen die staande tegen een muur kon plassen) over de kling gejaagd. Vruchtbare vrouwen, zuigelingen en vooral jongetjes onder de drie jaar werden als slaven weggevoerd.
 
Veel ouders schonken een of meer van hun kinderen aan het klooster. Zij schonken daarmee datgene wat hen het liefst was aan God<ref>Hoewel (hoewel er ook veel kinderen naar het klooster werden gestuurd om de erfenis niet over teveel kinderen te hoeven verdelen</ref>). Veel kloosters waren zodoende veranderd in opvanghuizen die vol zaten met deze 'schenkelingen'<ref>Speciaal de kloosters van [[w:Kelten|Keltische]] monniken</ref>. De heidenen hadden in vroegere tijden de gewoonte gehad om kinderen te adopteren en dat was nu in de kloosters een christelijke waarde geworden. Als deze schenkelingen meerderjarig waren geworden, konden ze kiezen of ze al dan niet een [[w:kloostergeloften|gelofte]] aflegden (monnik werden). Tot die tijd kregen ze een opvoeding die sterk afweek van de 'gewone' opvoeding buiten het klooster. In de gewone families werden alleen de zeer kleine kinderen gekoesterd (althans in de Karolingische tijd<ref>Toen was er ook het voor het eerst sprake van een [[w:wieg|wieg]]. In de [[w:Merovingen|Merovingische]] tijd werd de baby bij gewone gezinnen nog niet erg veel gekoesterd.</ref>). De wat oudere kinderen werden met de stok gedrild. De jongens werden opgevoed tot agressiviteit, tot haatdragendheid en tot verlangen naar vrouwelijk schoon. De meisjes werden opgevoed tot onderdanigheid.
 
Als de kinderen meerderjarig waren geworden, konden ze kiezen of ze al dan niet een [[w:kloostergeloften|gelofte]] aflegden (monnik werden). Tot die tijd kregen ze een opvoeding die sterk afweek van de 'gewone' opvoeding buiten het klooster. In de gewone families werden alleen de zeer kleine kinderen gekoesterd maar de wat oudere kinderen werden met de stok gedrild. De jongens werden opgevoed tot agressiviteit, tot haatdragendheid en tot verlangen naar vrouwelijk schoon. De meisjes werden opgevoed tot onderdanigheid.
 
In de kloosters echter hield men rekening met de gevoelens van het kind. De kinderen waren weliswaar volgzaam bij het onderricht door de meester, maar ze mochten zeggen wat ze dachten. Maar als het kind puber werd, wisten de monniken ook niet meer wat ze moesten doen en grepen ze alsnog naar de stok.
 
Bij gewone gezinnen had het kind in de [[w:Merovingen|Merovingische]] tijd niet veel betekenis. Maar in de Karolingische tijd werd de baby veel geliefkoosd. Er is dan voor het eerst sprake van een [[w:wieg|wieg]].
 
Kinderen en de vrouwen vormden de grootste groep in de samenleving, waarschijnlijk 3/4 van de bevolking. Er waren veel meer kinderen dan volwassenen.
Regel 79 ⟶ 75:
 
==Slaven==
De slaaf werd gezien als een lid van de familie. Hij sliep en at met de familie. Als hij iets stal, kon hij gemarteld worden, de doostraf krijgen of [[w:castratie|gecastreerd]] worden, een straf die meestal werd omgezet in (120 tot 150) zweepslagen.
 
==Echtscheiding==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.