Leer jezelf ecologisch tuinieren/Plantkunde/Opbouw van zaadplanten: verschil tussen versies

* [[../Wortel(stok)|wortel]]

* [[../Stengel#Bol|stengelbol]]

* [[../KnolWortel#Wortelknol|wortelknol]]

Een [[Leer jezelf ecologisch tuinieren../Plantaardige celCel|plantaardige cel]] bestaat van buiten naar binnen uit een dunne [[w:celwand|celwand]], een celmembraan, een dun laagje [[w:cytoplasma|cytoplasma]], en een grote, centrale ruimte die gevuld is met water en opgeloste stoffen: de vacuole. In het cytoplasma kunnen zich diverse soorten korrels bevinden, zoals [[w:bladgroenkorrel|bladgroenkorrel]]s.<br/>

De celwand bestaat uit verschillende lagen: van buiten de [[w:primaire celwand|primaire celwand]], van binnen de [[w:secundaire celwand|secundaire celwand]]. De cellen zijn aan elkaar geplakt met een laagje pectine, waaraan gerefereerd wordt als de middenlamel. Bij het koken van aardappelen lossen de middenlamellen op en raken de cellen los van elkaar.

De primaire weefsels zijn [[w:../Parenchym|Parenchym]], [[w:../Collenchym|Collenchym]], en [[w:../Sklerenchym|Sklerenchym]].<br/>

Parenchym bestaat uit levende cellen met een overal even dunne celwand en vele intercellulaire ruimten. Het dient vaak als vulweefsel.<br />

Collenchym bestaat ook uit levende cellen. De primaire celwanden hebben echter wandverdikkingen, waardoor de functie duidelijk wordt: steunweefsel.<br />
Sklerenchymcellen vormen een dikke, verhoute, secundaire celwand en gaan dan dood. Sklerenchym dient ook als steunweefsel.

[[Image:Stengel_Aardappel_dwarsdoorsnede.jpg|250px|thumb|dwarsdoorgesnedenDwarsdoorgesneden aardappelstengel]]

Aan de toppen van de stengels en de wortels bevinden zich de groeipunten. De stengels en de wortels die uit deze groeipunten ontstaan, heten primair. Op dwarsdoorsnede onderscheiden wij aan de primaire stengel van buiten naar binnen drie gebieden: epidermis, schors en stele. In de stele liggen, omgeven door parenchym, de vaatbundels. Deze liggen bij tweezaadlobbigen in een ring. De vaatbundels zijn verdeeld in een buitenste deel, het [[w:floëem|floëem]], met [[w:bastvaten|bastvaten]], en een binnenste deel, het [[w:xyleem|xyleem]], met [[w:houtvat|houtvat]]en. Bij eenzaadlobbigen liggen de vaatbundels verspreid.

Bastvaten vervoeren assimilatieproducten, met name suiker, en de houtvaten vervoeren water en opgeloste stoffen.<br />Alles wat binnen de ring van de vaatbundels ligt, noemt men het merg van de stengel.

[[Image:Anatomy roots Dutch text.jpg|thumb|600px500px|Schematische lengtedoorsnede primaire wortel]]

[[Image:Meristemo apical 2.jpg|250pxleft|thumb|worteltopWorteltop van [[uiLeer (bolgewas)jezelf ecologisch tuinieren/Ui|uiUi]]]]

[[Image:Racine1 Dutch text.jpg|left|thumb|400px|Schematische dwarsdoorsnede primaire wortel]]

[[Afbeelding:blad_dwarsdoorsnede.jpg|450px|thumb|dwarsdoorsnedeBwarsdoorsnede standaardblad]]

Het [[Leer jezelf ecologisch tuinieren../Blad|blad]] bestaat uit een bladsteel en een bladschijf. De bladschijf bestaat uit [[w:bladmoes|bladmoes]] en nerven.

[[Image:Racine2 Dutch text.jpg|left|thumb|Schematische dwarsdoorsnede]]Als een primaire stengel of primaire wortel dikker moet worden, kan dit niet gebeuren door vergroting van de reeds aanwezige cellen, aangezien deze voor het grootste deel uitgedifferentieerd zijn. De enige mogelijkheid nu is de productie van nieuwe cellen.

Secundaire diktegroei is de uitbreiding van het aantal cellen in de breedte van een plant. Het [[w:cambium|cambium]] dat verantwoordelijk is voor de secundaire diktegroei ligt bij primaire dicotyle stengels in eerste instantie tussen primair hout en primaire bast, dus in de vaatbundels. Zodra de secundaire diktegroei begint, breidt het cambium zich tussen de vaatbundels uit.

Uiteindelijk vormt het cambium een gesloten schede, de cambiumring. Het cambium gaat nu naar binnen toe secundair [[w:xyleem|xyleem]] (houtcellen) en naar buiten toe secundair [[w:floëem|floëem]] (bastcellen) vormen.

[[Image:Racine2 Dutch textRoot-nodule01.jpg|300px|thumb|SchematischeDwarsdoorsnede van een wortel van soja met dwarsdoorsnedestikstofknolletjes]]

[[Image:Stem-cross-section2 Dutch.jpg|250pxleft|thumb|left|Opbouw stengel]]

[[Image:Holz querschnitt.jpg|250px|thumb|left|Tangentiale doorsnede van een 4-jarige stam:0 = merg; 1 = grens jaarring; 2 = harskanalen; 3 = primaire houtstralen; 4 = secundaire houtstralen; 5 = '''cambium'''; 6 = houtstralen in de bast; 7 = '''kurkcambium'''; 8 = bast; 9 = schors]]