|
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
{{Taxobox
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Dryopteris filix-mas Moore15.png}}
| type= plant
| naam=Niervarenfamilie
| afbeelding= Dryopteris filix-mas Moore15.png
| afbeeldingtekst= Mannetjesvaren (''Dryopteris filix-mas'')
| rijk= [[Planten|''Plantae'']] (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Pteropsida]]''
| orde= ''[[Filicales]]''
| taxon=[[familie (biologie)|familie]]
| w-naam= ''Dryopteridaceae'' ▼| auteur= [[Ren Chang Ching|Ching]]
| datum= 1965
}}
De '''niervarenfamilieNiervarenfamilie''' (''Dryopteridaceae'') is een wereldwijd voorkomende [[familie (biologie)| familie]] [[varens]] met naargelang de gevolgde taxonomie 21 tot 60 [[geslacht (biologie)|geslachten]] en 900 tot 3000 [[soort]]ensoorten. Het zijn voornamelijk [[w:terrestrische plant|grond]]- en [[w:lithofyt|rotsvarens]].
Van deze familie komen negen soorten van nature in België en Nederland voor, waaronder de zeer algemene [[mannetjesvaren../Mannetjesvaren|Mannetjesvaren]].
=== Naamgeving en etymologie ===
*[[w:Synoniem (plantkunde)|Synoniem]]: Aspidiaceae
*Duits: Wurmfarngewächse
*Engels: Wood fern family
De [[botanische naam]] ''Dryopteridaceae'' is overgenomen van het geslacht ''[[../Niervaren|Dryopteris]]'' en komt van het [[Grieks]]eGriekse 'drys' (= boom) en 'pteris' (= varen of vleugel).
De Nederlandse naam niervaren slaat op de niervormige [[w:dekvliesje|dekvliesje]]s.
=== Kenmerken ===
[[Bestand:Dropteris filixmas 1.jpg|thumb|150px|left|Sporenhoopjes van een mannetjesvaren]]
De varens van de niervarenfamilie hebben allen een korte, kruipende of rechtstaande [[../Plantkunde/Wortel|wortelstok]] met [[schub#Schubben bij planten|schubben]]. Ook de steel is beschubt en dikwijls voorzien van klieren en/of haren. De bladen of [[veer (varen)|veren]] zitten bij elkaar in dicht bundels en zijn enkel, dubbel of meervoudig [[bladvorm#Samengesteldheid../Plantkunde/Blad|geveerd]]. Er zijn nooit steriele bladen, alle volwassen bladen dragen [[sporenhoopje]]ssporenhoopjes.
De [[sporenhoopje]]ssporenhoopjes zitten op de onderzijde van de bladen, zijn rond of ovaal, al dan niet afgedekt met een [[dekvliesje]]. Indien aanwezig kan dit eveneens rond of nier-, schild- of hoefijzervormig zijn.
==[[Taxonomie]]= Geslachten ===
* Geslacht: ''[[ ../Cyrtomium|Cyrtomium]]'' ▼===Geslachten===
* Geslacht: [[ ../Niervaren|Niervaren]] (''Dryopteris'') ▼*''[[Arachniodes]]'' <small>Blume</small>
* Geslacht: [[ ../Naaldvaren|Naaldvaren]] (''Polystichum'') ▼*''[[Bolbitis]]'' <small>Schott</small>
*''[[Ctenitis]]'' <small>(C.Christens.) C.Christens. ex Tardieu-Blot et C.Christens</small>
*''[[Cyclopeltis]]'' <small>J.Sm.</small>
*''[[Cyrtomium]]'' <small>K.Presl</small>
*''[[Diplazium]]'' <small>Sw.</small>
*''[[Dryopteris]]'' <small>Adans.</small>
*''[[X Dryostichum]]'' <small>W.H.Wagner</small>
*''[[Elaphoglossum]]'' <small>Schott ex J.Sm.</small>
*''[[Fadyenia]]'' <small>Hook.</small>
*''[[Hypoderris]]'' <small>R.Br. ex Hook.</small>
*''[[Lastreopsis]]'' <small>Ching</small>
*''[[Lomagramma]]'' <small>J.Sm.</small>
*''[[Lomariopsis]]'' <small>Fée</small>
*''[[Maxonia]]'' <small>C.Christens.</small>
*''[[Megalastrum]]'' <small>Holttum</small>
*''[[Nephrolepis]]'' <small>Schott</small>
*''[[Nothoperanema]]'' <small>(Tagawa) Ching</small>
*''[[Oleandra]]'' <small>Cav.</small>
*''[[Olfersia]]'' <small>Raddi</small>
*''[[Phanerophlebia]]'' <small>K.Presl</small>
*''[[Polybotrya]]'' <small>Humb. et Bonpl. ex Willd.</small>
*''[[Polystichopsis]]'' <small>(J.Smith) Holttum</small>
*''[[Polystichum]]'' <small>Roth</small>
*''[[Rumohra]]'' <small>Raddi</small>
*''[[Tectaria]]'' <small>Cav.</small>
*''[[Triplophyllum]]'' <small>Holttum</small>
===Beschreven soortenSoorten ===
De soorten staan beschreven in de hoofdstukken over de geslachten.
Tot de niervarenfamilie behoren drie geslachten en negen soorten die in België en Nederland in het wild kunnen gevonden worden:
Familie: Niervarenfamilie (''Dryopteridaceae'')
▲*Geslacht: ''[[Cyrtomium]]''
**Soort: [[IJzervaren]] (''Cyrtomium falcatum'')
▲*Geslacht: [[Niervaren]] (''Dryopteris'')
**Soort: [[Brede stekelvaren]] (''Dryopteris dilatata'')
**Soort: [[Geschubde mannetjesvaren]] (''Dryopteris affinis'')
**Soort: [[Kamvaren]] (''Dryopteris cristata'')
**Soort: [[Mannetjesvaren]] (''Dryopteris filix-mas'')
**Soort: [[Smalle stekelvaren]] (''Dryopteris carthusiana'')
▲*Geslacht: [[Naaldvaren]] (''Polystichum'')
**Soort: [[Lansvaren]] (''Polystichum lonchitis'')
**Soort: [[Stijve naaldvaren]] (''Polystichum aculeatum'')
**Soort: [[Zachte naaldvaren]] (''Polystichum setiferum'')
<gallery>
Bestand:Cyrtomium falcatum 3.jpg|''IJzervaren''
Bestand:Narecznica szerokolistna Dryopteris dilatata.jpg|''Brede stekelvaren''
Bestand:Dryopteris affinis1.jpg|''Geschubde mannetjesvaren''
Bestand:Dryopteris filix-mas1.jpg|''Mannetjesvaren''
Bestand:Dryopteris carthusiana.jpg |''Smalle stekelvaren''
Bestand:Polystichum lonchitis 2006.06.27 11.39.27-p6270168.jpg|''Lansvaren''
Bestand:Polystichum aculeatum 01.jpg|''Stijve naaldvaren''
</gallery>
=== Externe links ===
*[http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=10291 ''Flora of North America'']
*[http://homepages.caverock.net.nz/~bj/fern/dryopteris.htm ''Checklist of World'' Ferns]: soortenlijst
=== Bronnen ===
{{bronnen|bronvermelding=
* {{Aut|[[w:Ruud van der Meijden|R. van der Meijden]]}}, 2005.: ''[[w:Heukels' Flora van Nederland|Heukels' Flora van Nederland]]'', Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, ISBN 90-01-58344-X
}}
▲{{Commons| w-naam= ''Category:Dryopteridaceae ''}}
{{Navigatie Pteropsida}}
{{Navigatie Dryopteridaceae}}
[[Categorie:Varen]]
[[Categorie:Plantenfamilie]]
{{sub}}
[[ca:Driopteridàcia]]
[[da:Mangeløv-familien]]
[[de:Wurmfarngewächse]]
[[en:Dryopteridaceae]]
[[es:Dryopteridaceae]]
[[fr:Dryopteridaceae]]
[[gl:Dryopteridaceae]]
[[id:Dryopteridaceae]]
[[lt:Papartiniai]]
[[no:Stortelgfamilien]]
[[pt:Dryopteridaceae]]
[[ru:Щитовниковые]]
[[simple:Dryopteridaceae]]
[[sv:Träjonväxter]]
| 