Heraclitus over de natuur/Het universele en het particuliere: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
opmaak en aanpassingen |
k citaat Oud-Grieks |
||
Regel 2:
* Het woord (de logos), alsook de ene goddelijke wijsheid en de ene menselijke wijsheid hebben een universeel waarheidskarakter, waarbij de wijze zich, zoals vanzelf spreekt, heeft aan te sluiten:
{{Citaat|Daarom is het nodig aan te sluiten bij het (verbindende). Van het woord dat hier werkelijk verbindend is leven de velen, alsof zij particulier verstand bezitten.|Heraclitus, fragment DK 22 B 2.|διὸ δεῖ ἕπεσθαι τῷ (ξυνῷ). τοῦ λόγου δὲ ἐόντος ξυνοῦ ζώουσιν οἱ πολλοὶ ὡς ἰδίαν ἔχοντες φρόνησιν.|taal=
* Doxografisch commentaar:
Regel 9:
* Zij die besef hebben van het universele zijn de wakkeren en oplettenden, die niets ontgaat. Zij die dat besef niet hebben hebben sluiten zich slechts aan bij de particuliere schijn, die louter mening is en niet overeenstemt met de werkelijke gang van zaken:
{{Citaat|Voor hen die wakker zijn is de fraaie ordening één en alles verbindend, maar van de slapenden wendt ieder zich naar het particuliere toe.|Heraclitus, fragment DK 22 B 89.|τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ <ξυνὸν> κόσμον εἶναι, τῶν δὲ κοιμωμένων ἕκαστον εἰς ἴδιον ἀναστρέφεσθαι.|taal=
Voor hen die alleen aan hun eigen meningen vasthouden is er slechts een kleine en particuliere wereld die betekenisloos is en niet overeen stemt met de ene, grote wereldordening die allen en alles met elkaar verbindt. Alleen de grote wereldordening is van gewicht. Immers, deze wordt met besluitvaardigheid geleid (fg. 5). Maar het is een kenmerk van de slapenden en onoplettenden, dat zij afgescheiden zijn van de grote wereldordening, zodat deze hen ontgaat. En nagenoeg alle mensen zijn onoplettend. Hier wordt wederom herhaald dat de fraaie en allesverbindende ordening één is, dit in overeenstemming met fragment 2.
Regel 18:
* Hoewel de slapenden alles van de universele, dat eigen is aan de wereldordening, ontgaat, brengen zij toch iets tot stand wat tot het universele behoort:
{{Citaat|Zij werken mee aan wat in de fraaie ordening geschiedt (over de slapenden).|Heraclitus, fragment DK 22 B 75.|συνεργοὺς τῶν ἐν τῷ κόσμῳ γινομένων.|taal=
Alles wat werkelijk is en gedaan wordt behoort immers tot het universele. Want de werkelijke dingen en handelingen zijn er uiteraard niet schijnbaar, anders zouden die slechts leugenachtig en dus particulier zijn, terwijl het werkelijke universeel is omdat het niet gebonden is aan de beperkte menselijke leugenachtigheid, dit in tegenstelling tot het particuliere. De slapenden hebben dus geen inzicht in hun eigen handelingen.
| |||